Δυο μοναχικοί άνθρωποι, δυο ταινίες: ένας συγγραφέας -που έχει χρόνια να γράψει- κι ένας ηθοποιός -που κάποτε ήταν γνωστός- αποσύρονται σε ένα σπίτι.
από την Νίκη Μπέρκου
«Ακριβώς το τέλος του κόσμου»
(Δραματική, Σκηνοθεσία: Xavier Dolan. Πρωταγωνιστούν: Gaspard Ulliel, Nathalie Baye, Vincent Cassel, Marion Cotillard, Léa Seydoux)
Έπειτα από 12 χρόνια απουσίας, ο συγγραφέας Louis-Jean Knipper (Gaspard Ulliel) επιστρέφει στο πατρικό του, με προφανή σκοπό την ανακοίνωση του επικείμενου θανάτου του. Αναβιώνοντας συναισθήματα και σχέσεις, των οποίων τη μνήμη ο χρόνος έχει καταφέρει ν’ αλλοιώσει, ο πρωταγωνιστής, έρχεται σ’ επαφή με μια οδυνηρή διάσταση της προσωπικής του μοναξιάς.
Το 1990, πέντε χρόνια πριν απ’ τον θάνατό του, ο Jean-Luc Lagarce γράφει το πιο αυτοβιογραφικό θεατρικό του έργο με τίτλο: «Juste la fin du monde». Περισσότερο από 2 δεκαετίες αργότερα, ο Καναδός Xavier Dolan αποφασίζει να μοιραστεί με το κοινό τη δική του οπτική γύρω από ένα γνώριμο σε πολλούς ζήτημα, σχετικά με την αποξένωση που μπορεί να βιώνει το άτομο μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας. Έχοντας ως βασικό του εργαλείο το συγκεκριμένο βιβλίο, ο νεαρός σκηνοθέτης επιχειρεί να εντοπίσει όσα μας οδηγούν στη διαφυγή από μια πραγματικότητα με την οποία αρνούμαστε να ταυτιστούμε, κι εκείνα που ξανά θα μας γυρίσουνε σ’ αυτήν, ανακαλύπτοντας εκ νέου ότι όλα έμειναν ανέπαφα.
Η ταινία διέπεται από ενδιαφέρουσες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, με πιο ολοκληρωμένη και πολυεπίπεδη εκείνη της Nathalie Baye, η οποία υποδύεται τη μητέρα του Louis. Η εσωτερικότητα με την οποία ο Ulliel προσεγγίζει τον ρόλο του τοποθετείται σε μια κλίμακα όπου το ενδιαφέρον εναλλάσσεται με το μονότονο, δίχως να φτάνει κάποτε η στιγμή που ο θεατής θα καταφέρει να συγκινηθεί σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο. Ο εκρηκτικός χαρακτήρας του αδερφού του Louis, ενσαρκωμένος από τον εξαιρετικά εκφραστικό Vincent Cassel, αποτελεί την πιο εκκωφαντική νότα της ταινίας κάνοντας συχνά την προαναφερθείσα εσωτερικότητα του πρωταγωνιστή να μοιάζει αδιάφορη.
Βασισμένο στο μεγαλύτερο μέρος του σε διαλόγους, το φιλμ επικοινωνεί μια αίσθηση θεατρικότητας δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα. Παρ’ όλα αυτά, η σκηνοθετική προσέγγιση του Dolan θα φάνταζε ιδιαιτέρως ελλιπής εάν απ’ τη μεγάλη οθόνη εξέλιπαν οι παρουσίες ενός εξαιρετικού καστ που ο ίδιος επέλεξε. Αδιάφορες δόσεις χιούμορ και ανούσιων συμβολισμών· ερασιτεχνική μουσική επιμέλεια -η οποία εντούτοις προσδίδει μια ευχάριστη νότα εφηβικής ανεμελιάς- και τετριμμένα φλας μπακ αδυνατούν ν’ απογειώσουν μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ιστορία. Αρκετή φασαρία και νευρωτικά ξεσπάσματα αναδεικνύουν σ’ ένα επιφανειακό επίπεδο τη μοναχική φύση που ελλοχεύει στον ψυχισμό κάθε ατόμου. Η πεμπτουσία της μοναξιάς, συνοδευόμενη από ανούσιες λέξεις και συνομιλίες ανάμεσα σε οικείους, όταν αυτό που σε ενώνει πιότερο είναι ο πόνος του ότι δεν μπόρεσες ποτέ να συνδεθείς.
Μια ταινία για την οποία οι απόψεις διίστανται. Ενδεχομένως, έχει νόημα να την παρακολουθήσουν εκείνοι τους οποίους αφορά το συγκεκριμένο θέμα και κάποιες ενδιαφέρουσες ερμηνείες. Για όλους όσοι μετά βεβαιότητος γνωρίζουν ότι διαθέτουν ευαίσθητα αυτιά ή νεύρα, ίσως θα ήταν προτιμότερο ν’ αφιερώσουν ένα δίωρο παρακολουθώντας μια διαφορετική ταινία ή κάνοντας διαλογισμό. Το ίδιο έργο παίχτηκε στο θέατρο (Ίδρυμα Μιχ. Κακογιάννης), σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι με την Αλεξάνδρα Παλαιολόγου και τον Ιωάννη Παπαζήση, στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Σύγχρονου Θεάτρου «Το Γαλλικό Θέατρο a la Grecque».
«Κάποια να με προσέχει»
(Κομεντί, Σκηνοθεσία: Janos Edelenyi. Πρωταγωνιστούν: Brian Cox, Anna Chancellor, Emilia Fox)
Μέσα από μια εκ διαμέτρου αντίθετη ατμόσφαιρα, ο Janos Edelenyi μεταφέρει τον θεατή στον επίσης μοναχικό κόσμο (όπως και στην παραπάνω ταινία) ενός πρώην καταξιωμένου ηθοποιού. Αποσυρμένος στην έπαυλή του, ο Sir Michael Gifford, έρχεται αντιμέτωπος με τη νόσο του Πάρκινσον και μια πραγματικότητα με την οποία δυσκολεύεται να συμβιβαστεί. Στον δρόμο του βρίσκεται η νεαρή Dorottya, η οποία τρέφει μεγάλη αγάπη για το θέατρο και ονειρεύεται να ξεκινήσει την καριέρα της ως ηθοποιός. Μέσα απ’ την προβολή της ιδιαίτερης σχέσης που αποκτούν οι δυο τους, ο δημιουργός της ταινίας εστιάζει έντονα στη σημαντικότητα της ανθρώπινης επαφής.
Έχοντας ως κεντρικό της άξονα ένα θέμα με το οποίο έχουμε συναντηθεί πολλάκις στο παρελθόν, η συγκεκριμένη ταινία, αδυνατεί να προτείνει κάτι καινούργιο. Με μια εξ ολοκλήρου déjà vu οπτική, ο θεατής αισθάνεται ν’ αναβιώνει μια ιδιαιτέρως γνώριμη κινηματογραφική εμπειρία. Οι όποιες καλές στιγμές στην ερμηνεία του Brian Cox αδυνατούν να βοηθήσουν, ώστε το αποτέλεσμα να αποκτήσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Δίχως να έχει κάτι ακόμα να προσθέσει στο είδος του, το φιλμ αφήνει μια ευχάριστη αίσθηση μέσω του αισιόδοξου μηνύματος που περνάει στο τέλος του.