Η έκδοση του νέου βιβλίου του Γιάννη Παπαθανασίου, «8 μήνες» για τη θητεία του ως υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Καραμανλή, επανέφερε στην επικαιρότητα τη συζήτηση σχετικά με τις ευθύνες για τη δημοσιονομική κατάρρευση του 2009-10. Έγγραφο των υπηρεσιών της Τραπέζης της Ελλάδος προς τον διοικητή της, Γιώργο Προβόπουλο, με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2009 –δύο μέρες […]
Η έκδοση του νέου βιβλίου του Γιάννη Παπαθανασίου, «8 μήνες» για τη θητεία του ως υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Καραμανλή, επανέφερε στην επικαιρότητα τη συζήτηση σχετικά με τις ευθύνες για τη δημοσιονομική κατάρρευση του 2009-10.
Έγγραφο των υπηρεσιών της Τραπέζης της Ελλάδος προς τον διοικητή της, Γιώργο Προβόπουλο, με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2009 –δύο μέρες μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ– έρχεται να φωτίσει την κατάσταση.
Το συμπέρασμα των συντακτών του σημειώματος, γραμμένο σε πλάγια γραμματοσειρά για έμφαση, είναι: «Με βάση τα έως τώρα στοιχεία και τις εξελίξεις, καθώς και τις διαφαινόμενες προοπτικές, ευρισκόμεθα ενώπιον ενός πρωτοφανούς δημοσιονομικού εκτροχιασμού, ο οποίος δεν δικαιολογείται, παρά μόνο σε πολύ μικρό βαθμό, από την κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Είναι δε απολύτως βέβαιο ότι η παρούσα δημοσιονομική θέση της χώρας δεν είναι διατηρήσιμη».
Σύμφωνα με το έγγραφο, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση της «Κ» και το οποίo αφορά τις εξελίξεις στα δημόσια οικονομικά στο πρώτο εννεάμηνο του 2009, «τα δημοσιονομικά μεγέθη παρουσίασαν περαιτέρω σημαντική επιδείνωση τον μήνα Σεπτέμβριο».
Συγκρίνοντας τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου του 2009 με αυτά του Σεπτεμβρίου του 2008, το έγγραφο, που συνέταξε η διεύθυνση οικονομικών μελετών της ΤτΕ, αναφέρει ότι «οι μηνιαίες δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 25,0%», ενώ τα «μηνιαία έσοδα μειώθηκαν κατά 24,2%».
Λόγω των εξελίξεων αυτών, σημειώνεται στο έγγραφο, το ταμειακό έλλειμμα του Σεπτεμβρίου έφτασε το 1,5% του ΑΕΠ, έναντι 1% κατά μέσον όρο στο προηγούμενο οκτάμηνο. Το ταμειακό δημοσιονομικό έλλειμμα, ως αποτέλεσμα, υπολογίζεται κατ’ ελάχιστον στο 9,7% στο εννιάμηνο και το ταμειακό πρωτογενές έλλειμμα σε 5,9% του ΑΕΠ.
Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, σύμφωνα με τη διεύθυνση οικονομικών μελετών της ΤτΕ, «αυξήθηκαν κατά 16,4%» σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2008, «λόγω αύξησης των πρωτογενών δαπανών».
Πιο συγκεκριμένα, η έκρηξη των δαπανών οφειλόταν στην αύξηση των επιδομάτων, «στην καθιέρωση ειδικών μισθολογίων για τους δικαστικούς και τους ιατρούς του ΕΣΥ», στην αυξημένη επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων, κ.ά.
Σημειώνεται επίσης στο έγγραφο ότι «εκκρεμούν ακόμα» για το τελευταίο τρίμηνο οι αυξήσεις στις συντάξεις του ΟΓΑ και στο ΕΚΑΣ, αλλά και υποχρεώσεις του Δημοσίου ύψους 15 δισ. ευρώ.
H επιχορήγηση των τεσσάρων μεγαλύτερων ταμείων για το σύνολο του έτους θα έφτανε τα 11,026 δισ. ευρώ, δηλαδή 2,36 δισ. ευρώ περισσότερα από τα προϋπολογισθέντα.
Αναφερόμενο στις εξαγγελίες της κυβέρνησης περί περικοπών, το σημείωμα της ΤτΕ τονίζει ότι οι αποφάσεις «που έχουν ληφθεί από την αρχή του έτους έως σήμερα σχετικά με τις δαπάνες όχι μόνο δεν συνάδουν με οποιαδήποτε προσπάθεια συγκράτησης των δαπανών αλλά κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση».
Σχετικά με τα έσοδα, προβλέπεται η πιθανότητα να υπάρξει μία «ελαφρά ανάκαμψη» στο τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς. Ωστόσο, σημειώνεται ότι είναι «μικρές» οι πιθανότητες να εισπραχθούν τα προϋπολογισμένα έσοδα από τη ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους, ύψους 1,1 δισ. ευρώ από το ΕΤΑΚ (1,6 δισ. ευρώ) και τον «περιορισμό της φοροδιαφυγής».
Αιχμές για τις εκτιμήσεις που δόθηκαν στη Eurostat
Εχοντας μελετήσει τα στοιχεία, οι συντάκτες της έκθεσης προβαίνουν στην εξής πρόβλεψη: «Με βάση τις ως άνω εξελίξεις, το ταμειακό έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση θα διαμορφωθεί μεταξύ 30 και 35 δισεκ. ευρώ, ή 12,0% με 14,0% του ΑΕΠ». Μάλιστα, όπως αναφέρουν, αν συνεχιστεί η τάση του Σεπτεμβρίου, το έλλειμμα «ενδεχομένως να προσεγγίσει» το 15% του ΑΕΠ.
Ως εκ τούτου, τονίζεται, «οι εκτιμήσεις που γνωστοποιήθηκαν στις 30 Σεπτεμβρίου στην Eurostat στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος ήταν εξαιρετικά αισιόδοξες». Σε άλλο σημείο του εγγράφου σημειώνεται ότι «ενώ όλοι οι δείκτες του εννεαμήνου υποδηλώνουν διπλάσιο έλλειμμα σε σχέση με το 2008, η γνωστοποίηση προς τη Eurostat εκτιμά ότι το έλλειμμα θα παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητο». Πρόκειται για αναφορά στην εκτίμηση της κυβέρνησης Καραμανλή, λίγες μέρες πριν από την εκλογική ήττα, ότι το έλλειμμα του 2009 θα έκλεινε στο 5,9% του ΑΕΠ.
Ο κ. Παπαθανασίου ισχυρίζεται ότι, ως πρόβλεψη για το σύνολο του έτους, η εκτίμηση αυτή δεν αποτελεί στατιστικό στοιχείο και άρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ψευδής. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το έλλειμμα έχει ήδη φτάσει το 10% σε ταμειακούς όρους έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, η εκτίμηση ότι θα έπεφτε στο 6% μέχρι το τέλος του έτος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ειλικρινής.
