Δεν έχει γίνει της μόδας ούτε είναι πολύ συνηθισμένο να γίνεται στην Ελλάδα όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην Αμερική και σε χώρες της Ευρώπης που είναι πια ευρέως διαδεδομένη! Η κατάψυξη των ωαρίων μιας γυναίκας είναι ωστόσο ο μόνος τρόπος για να παραταθεί η γονιμότητα της για χρόνια! Πόσα; Πέντε. Και με τη σύμφωνη γνώμη της δέκα, υπογραμμίζει ο γενικός γραμματέας Ελληνικής Εταιρίας Αναπαραγωγικής Ιατρικής και αντιπρόεδρος Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ελλήνων Γιατρών, Κωνσταντίνος Πάντος στο markos.tv.
Η καριέρα, η έλλειψη συντρόφου, τα θέματα υγείας είναι οι λόγοι που καθυστερούν την τεκνοποίηση, αλλά για όποιαν βλέπει μπροστά η μέθοδος είναι απλή και κοστίζει περίπου όσο και η εξωσωματική. Όσο νωρίτερα καταψύξει η γυναίκα τα ωάριά της τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα ποσοστά εγκυμοσύνης ενώ ο προεμφυτευτικός έλεγχος που μπορεί να ακολουθήσει- εφόσον η ηλικία της το υποδεικνύει- θα της εξασφαλίσει υπέροχα μωρά!
Τι είναι η κατάψυξη ωαρίων;
Η νέα μέθοδος εφαρμογής τα τελευταία επτά με οκτώ χρόνια με σκοπό να διατηρηθεί η γονιμότητα σε γυναίκες οι οποίες έχουν αφεθεί στην καριέρα τους, στο επάγγελμά τους ή δεν έχουν κάποιο σύντροφο αυτή τη στιγμή, ή έχουν άλλες δραστηριότητες και λόγους υγείας που αναβάλουν την τεκνοποίηση.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να καταψύξει μια γυναίκα τα ωάριά της;
Τα τελευταία χρόνια βλέπω όλο και περισσότερες γυναίκες να έρχονται για εξωσωματική στην ηλικία των 40 ετών και πάνω, μια ηλικία η οποία είναι κοντά στην εμμηνόπαυση. Η εξωσωματική γονιμοποίηση σ΄ αυτές τις ηλικίες και όσο μεγαλώνει η γυναίκα έχει μικρά ποσοστά επιτυχίας με αποτέλεσμα οι γυναίκες αυτές να επιτυγχάνουν το σκοπό τους με ξένο ωάριο. Επομένως όσο πιο μικρή είναι η γυναίκα σε ηλικία τόσο μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας στην εξωσωματική και όσο πιο μικρή τόσο καλύτερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας στη διατήρηση των ωαρίων. Επομένως αν κάποια γυναίκα μεγαλώνοντας δεν έχει ολοκληρώσει την οικογένειά της καλό είναι να διατηρήσει ωάρια στην κατάψυξη.
Ποια είναι η διαδικασία, είναι δύσκολη;
Η διέγερση η φαρμακευτική η οποία διαρκεί περίπου 9 με 11 ημέρες ώστε η γυναίκα να παράγει τον κατάλληλο αριθμό ωαρίων που θα καταψυχθούν, η ωοληψία και η διατήρηση των ωαρίων στην κατάψυξη. Αφού γίνει η λήψη τα ωάρια στη συνέχεια καταψύχονται σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία με την καινούργια μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification). Όταν η γυναίκα αποφασίσει ότι θέλει να κάνει οικογένεια τα ωάρια αυτά γονιμοποιούνται και τοποθετούνται στη μήτρα της για να αποκτήσει παιδί.
Πόσο διάστημα μπορούν να παραμείνουν στην κατάψυξη και πάσα απ΄ αυτά επιβιώνουν κατά την απόψυξη ώστε να χρησιμοποιηθούν;
Βάση νόμου έως πέντε χρόνια με δυνατότητα να διατηρηθούν και άλλα πέντε χρόνια, σύνολο δέκα μετά από συμφωνία του Κέντρου με την ενδιαφερόμενη γυναίκα. Σε ότι αφορά το ποσοστό επιβίωσης των ωαρίων με τη μέθοδο της υαλοποίησης της πλέον σύγχρονης μεθόδου κατάψυξης είναι άνω του 80% και αρκετά καλό ποσοστό είναι το ποσοστό γονιμοποίησής τους που είναι άνω του 70%. Το τελικό ποσοστό επιτυχίας είναι στο 40% δηλαδή οι τέσσερις στις δέκα γυναίκες μένουν έγκυος με την πρώτη προσπάθεια. Αξίζει εδώ να τονίσουμε ότι μπορεί να καταψυχτεί και ο ωοθηκικός ιστός της γυναίκας σε μικρές ηλικίες πάντα προκειμένου να μεταμοσχευθεί σε μεγαλύτερες ηλικίες. Τη μέθοδο αυτή την εφαρμόζουμε σε γυναίκες που θα υποστούν κάποια χημειοθεραπεία ή θεραπεία καρκίνου προκειμένου να διατηρήσουμε την γονιμότητά τους όταν αυτές θα γίνουν καλά.
Πόσο είναι το κόστος για την κατάψυξη ωαρίων;
Περίπου όσο κι αυτό της εξωσωματικής.
Η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων από ποιες χώρες ξεκίνησε και πόσο διαδεδομένη είναι στην Ελλάδα;
Ξεκίνησε από το Βέλγιο, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και πάρα πολλές γυναίκες τα τελευταία χρόνια απευθύνονται στην Ελλάδα σ΄ αυτή τη διαδικασία παράτασης του χρόνου τεκνοποίησης.
Διάβαζα πρόσφατα ότι μεγάλες πολυεθνικές η Apple και η Facebook πληρώνουν τα έξοδα για την κατάψυξη ωαρίων των γυναικών υπαλλήλων τους προκειμένου να τις κρατήσουν στη δουλειά όσο περισσότερο γίνεται αναβάλλοντας την περίοδο που θα τεκνοποιήσουν. Πως το σχολιάζετε;
Αυτό είναι παράδειγμα προς αποφυγήν. Η τεκνοποίηση θα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την επαγγελματική δραστηριότητα, κι όχι να αναβάλλεται λόγω κινήτρων που δίνονται από το εργασιακό περιβάλλον.
Προτρέπετε τις γυναίκες να προχωρήσουν σε κατάψυξη ωαρίων, τα φάρμακα της διέγερσης δεν δημιουργούν κάποιο πρόβλημα στον οργανισμό τους;
Οι γυναίκες άφοβα μπορούν να προσφεύγουν σ΄ αυτή τη μέθοδο διότι τα φάρμακα αυτά δεν δημιουργούν προβλήματα και επειδή είναι πολλές οι γυναίκες χωρίς σύντροφο, ένα φαινόμενο της εποχής μας. Πάρα πολλές Ροδίτισσες έρχονται σ΄ εμάς για εξωσωματική και διατήρηση των ωαρίων ακόμα και για τη χρήση ξένων ωαρίων όταν έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση.
Τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια; Ποια νέα μέθοδο εφαρμόζετε κατά την προσπάθεια που γίνεται;
Τελευταία εφαρμόζουμε δοκιμαστικά τη χρήση κάποιων ουσιών που βοηθούν στην εμφύτευση δίκην «κόλλας». Ακόμα είναι σε φάση έρευνας. Ανεβάζουν το ποσοστό επιτυχίας κυρίως σε γυναίκες με πολλές αποτυχημένες προσπάθειες.
Ο προεμφυτευτικός έλεγχος τι είναι και σε ποιες περιπτώσεις γίνεται;
Ο προεμφυτευτικός έλεγχος βοηθάει στον έλεγχο των εμβρύων όπου ελέγχουμε ωάρια ή έμβρυα σε ζευγάρια με γενετικά προβλήματα όπως μεσογειακή αναιμία και κυστική ίνωση. Εφαρμόζεται μόνο αν υπάρχει ένδειξη και φέρουν ή νοσούν από γενετικά νοσήματα και δεν θέλουν να περάσουνε το νόσημα στα παιδιά τους. Τα πιο συνηθισμένα νοσήματα τα οποία ελέγχουμε στην Ελλάδα είναι η μεσογειακή αναιμία και η κυστική ίνωση τα οποία φέρει το 10% και το 5% του ελληνικού πληθυσμού αντίστοιχα. Από εκεί και πέρα υπάρχουν γενετικά νοσήματα που συναντά κανείς σπανιότερα, σημασία έχει όμως τα ζευγάρια να γνωρίζουν ότι εφόσον είναι γνωστό το γενετικό νόσημα και η γενετική μετάλλαξη μπορεί να εφαρμοστεί προεμφυτευτική γενετική διάγνωση ώστε να ξεκινήσουνε την εγκυμοσύνη με την ασφάλεια ότι το παιδί τους είναι υγιές για το συγκεκριμένο νόσημα.
Η τεχνική γίνεται μέσω βιοψίας ωαρίων ή εμβρύων; Είναι ασφαλής η διαδικασία;
Ναι, είναι ασφαλής, το γνωρίζουμε και από τα υψηλά ποσοστά εγκυμοσύνης και από την περαιτέρω παρακολούθηση των παιδιών που γεννήθηκαν. Εντοπίζει πλέον 350 γενετικές ασθένειες.
Η ηλικία είναι ένδειξη ώστε να πρέπει να γίνεται προεμφυτευτικός έλεγχος;
Εκεί εξετάζουμε χρωμοσώματα, κοιτάμε το σύνολο του αριθμού των χρωμοσωμάτων. Είναι γνωστό ότι η ηλικία της γυναίκας επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα των ωαρίων της. Σε μεγαλύτερες γυναίκες παρατηρείται αύξηση των χρωμοσωματικών ανωμαλιών στα ωάριά τους παρότι οι ίδιες είναι φυσιολογικές, έχουν δηλαδή οι ίδιες φυσιολογικό DNA. Επομένως είναι μια ένδειξη η ηλικία.
Από πότε γίνεται προεμφυτευτικός έλεγχος στην Ελλάδα;
Στο δικό μας Κέντρο προεμφυτευτικός έλεγχος γίνεται από το 2010 και το πρώτο παιδί γεννήθηκε το 2011. Το πρώτο παιδί με προεμφυτευτικό έλεγχο γεννήθηκε στην Αγγλία το 2010.
Βλέπουμε ότι οι εξελίξεις είναι γρήγορες σ΄αυτό τον τομέα της ιατρικής!
Υπάρχει μια ραγδαία εξέλιξη στην τεχνολογία και στη γενετική προωθώντας έτσι τις γνώσεις μας και κατά συνέπεια τις ιατρικές μας εφαρμογές στην ανθρώπινη αναπαραγωγή. Μέχρι το 1989 δεν υπήρχε λύση για την αντρική υπογονιμότητα άλλη παρά μόνο η χρήση σπερματοδότη. Με τη μέθοδο ενδοωαριακής έκχυσης σπερματοζωαρίου μπόρεσαν να γίνουν μπαμπάδες άντρες με φτωχότερη ποιότητα σπέρματος, αλλά και άντρες αζωοσπερμικοί. Άλλο παράδειγμα αποτελεί η εισαγωγή της προγενετικής διάγνωσης το 1990 τομέας που είχε ως αποτέλεσμα να γεννηθούν σε όλο τον κόσμο παιδιά απαλλαγμένα από κληρονομικά γενετικά νοσήματα. Αποκορύφωμα της εξέλιξης που υπάρχει αποτελεί η εφαρμογή της προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης όπου γίνεται η ανίχνευση του γονοτύπου των εμβρύων πριν την αρχή της εγκυμοσύνης και την εμφύτευσή τους στη μήτρα.