Τις «κόκκινες γραμμές» της διαπραγμάτευσης μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ για την ονομασία θέτει ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας, Ζόραν Ζάεφ με συνέντευξή του στο Spiegel.
O κ. Ζάεφ αναφέρεται στη δυνατότητα σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό αλλά και στην ελληνική αξίωση για συνταγματική αναθεώρηση στο επίκεντρο.
Λύση που να διασφαλίζει την ταυτότητα και την αξιοπρέπεια και στις δύο πλευρές
«Επιχειρούμε να οικοδομήσουμε μια φιλική ατμόσφαιρα με το γείτονά μας και να επιλύσουμε τη διαμάχη μέσω διαπραγματεύσεων. Πιστεύω ότι οι έλληνες φίλοι μας θέλουν τώρα πραγματικά και ειλικρινά να βρεθεί μια λύση γι΄ αυτό το πρόβλημα.
Αυτό θα ήταν καλό όχι μόνον για την Ελλάδα και τη Μακεδονία αλλά για ολόκληρη την περιοχή. Ωστόσο πρέπει να είναι μια λύση που να διασφαλίζει και στις δυο πλευρές την ταυτότητα και αξιοπρέπειά τους», επισημαίνει ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ σε εκτενή συνέντευξη που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel.
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων είναι υπέρ μιας λύσης
Kληθείς να σχολιάσει τις πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις στην Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας, ο κ. Ζάεφ επισημαίνει ότι «σε μια δημοκρατία είναι δικαίωμα των ανθρώπων να διαδηλώνουν και μπορώ να καταλάβω και ορισμένους ακραίους που είναι κατά μια λύσης γιατί αυτή προσβάλει τα προσωπικά τους συναισθήματα.
Πιστεύω όμως ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων είναι επίσης υπέρ της λύσης διότι γνωρίζουν ότι αυτό είναι καλό για την εικόνα της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και συνεπώς για το μέλλον της. Πιστεύω ότι και ο ομόλογός μου Αλέξης Τσίπρας σκέφτεται κατ΄ αυτό τον τρόπο.
Με την επίλυση της διαμάχης, η Ελλάδα θα έρχονταν και πάλι πιο κοντά στη θέση που της αξίζει, δηλαδή στη θέση μιας ηγέτιδας δύναμης της περιοχής», λέει χαρακτηριστικά ο Ζόραν Ζάεφ.
Οσον αφορά το ενδεχόμενο διαμεσολάβησης του Βερολίνου -με αφορμή την πρόσφατη συνάντησή του με τη γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ- ο πρωθυπουργός των Σκοπίων επισημαίνει ότι Αθήνα και Σκόπια χρειάζονται μεν στήριξη και ενθάρρυνση αλλά οι δυο πλευρές θα προχωρήσουν μόνες τους στη λήψη μιας αυτόνομης και κυρίαρχης απόφαση.
Καμία σκέψη εδαφικών διεκδικήσεων
Σε ερώτηση εάν η χώρα του έχει εδαφικές διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδας, ο κ. Ζάεφ απαντά χαριτολογώντας: «Ναι, λοιπόν, τα καλοκαίρια θέλουμε να καταλαμβάνουμε τις ωραίες παραλίες και τα νησιά της Ελλάδας.
Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Μακεδόνες επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα, ξοδεύουμε τα χρήματά μας εκεί, αγαπάμε την Ελλάδα, υπάρχουν πολλές επαφές μεταξύ επιχειρηματιών και τουριστών στην Ελλάδα. Αλλά για να μιλήσουμε και σοβαρά: πέρα από αυτό δεν κάνουμε φυσικά άλλες ‘σκέψεις κατάληψης’».
Πρόκειται για ένα «χαζό πολιτικό πρόβλημα»
Κάνοντας στη συνέχεια λόγο για ένα «χαζό πολιτικό πρόβλημα» ο κ.Ζάεφ επισημαίνει ότι η διμερής διένεξη για το όνομα συνιστά πρόσκομμα για την ανάπτυξη των φιλικών και καλών οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δυο πλευρών.
Αποδεκτό όνομα με γεωγραφικό προοδιορισμό
Ερωτηθείς εάν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ένα όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό, ο πρωθυπουργός της FYROM απαντά: «Στο παρελθόν αυτό ήταν για εμάς ταμπού. Ως πρωθυπουργός της Μακεδονίας μπορώ όμως να ανακοινώσω πλέον επίσημα ότι είναι αποδεκτό για εμάς διότι συνιστά μια πραγματικότητα.
Η Μακεδονία είναι μια ιστορική περιοχή που εκτείνεται σε τρεις χώρες: στη δική μας, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Η χώρα μας είναι το βόρειο ή το άνω τμήμα. Το νότιο τμήμα είναι στην Ελλάδα, το ανατολικό στη Βουλγαρία.
Πρόκειται για δεδομένα και δεν θα έπρεπε να τα αμφισβητούμε. Καθότι αντιλαμβανόμαστε και αποδεχόμαστε ότι οι Έλληνες επιθυμούν έναν διαχωρισμό, είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε ένα γεωγραφικό προσδιορισμό».
Δεν υπάρχει διεθνές προηγούμενο να μην μεταφράζεται το όνομα
Την ίδια ώρα πάντως ο Ζόραν Ζάεφ απορρίπτει την ελληνική πρόταση για αμετάφραστη χρήση του ονόματος σε διεθνές επίπεδο.
«Για να είμαι ειλικρινής δεν βλέπω λογικά επιχειρήματα ως προς αυτό. Πως θα γίνει πρακτικά αυτό να μην μεταφράζεται το όνομα του κράτους μας; Θα πρέπει να αναγκάσουμε την καγκελάριο Μέρκελ ή τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να λένε για παράδειγμα Severna Makedonija (Βόρεια Μακεδονία); Αυτό δεν θα είχε προηγούμενο διεθνώς».
Αλλαγή στο σύνταγμα θα έπληττε την αξιοπρέπειά μας
Εξίσου κατηγορηματικός είναι ο κ. Ζάεφ και όσον αφορά την ελληνική αξίωση για συνταγματική αναθεώρηση προκειμένου να χρησιμοποιείται στο εσωτερικό μόνον η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό:
«Το όνομά μας είναι η περηφάνια και η ταυτότητά μας. Δεν διακρίνω κανένα λόγο για την απαίτηση να το αλλάξουμε στο σύνταγμά μας, αυτό θα έπληττε την αξιοπρέπειά μας. Η Ελλάδα χρειάζεται έναν αξιόπιστο εταίρο και όχι έναν εταίρο χωρίς αξιοπρέπεια.
Ένα σύνταγμα μπορεί να αναθεωρηθεί και αυτό με τη σειρά του να αναιρεθεί και πάλι. Η σημαντικότερη εγγύηση για την Ελλάδα όμως είναι ότι η λύση της διαμάχης για το όνομα θα έχει ισχύ. Γι΄ αυτό υπάρχουν διεθνείς συνθήκες, οι οποίες επικυρώνονται για να ισχύουν στη συνέχεια σε διεθνή όργανα».
Ο κ. Ζάεφ, τέλος, επισημαίνει ότι μετά την αφαίρεση των πινακίδων με το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν προβλέπονται καταρχήν άλλες πρωτοβουλίες, ωστόσο μελλοντικά θα γίνουν και άλλα βήματα, όπως η σύσταση κοινών επιτροπών για την επεξεργασία των σχολικών βιβλίων ιστορίας.