από την Άντζελα Βερναδάκη, Market Access & External Relations Director AbbVie
Το 2018 είναι μια χρονιά που δοκιμάζει για τα καλά τις αντοχές των φαρμακευτικών εταιρειών όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο – clawback και rebate αναμένεται να ξεπεράσουν κατά πολύ το 1,2 δις € της χρονιάς που πέρασε – αλλά κυρίως σε επίπεδο φήμης και εικόνας, με αποτέλεσμα οι σημαντικές αλλαγές που συντελούνται στον κλάδο του φαρμάκου να μην παίρνουν τη θέση που τους αξίζει στο δημόσιο διάλογο.
Υπάρχει δυστυχώς η αίσθηση ότι η χώρα σκορπάει χρήματα για το φάρμακο χωρίς ανταποδοτικότητα. Σπάνια ενδιαφέρεται κάποιος να ακούσει για τη συμβολή της καινοτομίας στην αύξηση του μέσου όρου επιβίωσης στην Ελλάδα, την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, την πλήρη φαρμακευτική κάλυψη των ανασφάλιστων συμπολιτών μας από τις φαρμακευτικές εταιρείες, την συμβολή του κλάδου στο ΑΕΠ και τις χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Η παρατεταμένη κρίση στη χώρα μας έστρεψε την προσοχή της πολιτείας σχεδόν αποκλειστικά σε μέτρα περιορισμού της δαπάνης, χωρίς όμως να μεταφέρει στη κοινή γνώμη μια καθαρή εικόνα για τα «κρυφά κόστη» αυτού του περιορισμού. Το να καταφέρνεις να διατηρήσεις την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες ξοδεύοντας όλο και λιγότερα χρήματα σίγουρα δεν είναι κάτι το αυτονόητο και σε αυτή την κατεύθυνση ο κλάδος του φαρμάκου στη χώρα μας λειτούργησε και λειτουργεί ως πυλώνας σταθερότητας απορροφώντας το μεγαλύτερο μέρος του κόστους.
Κάθε επιλογή, όμως, έχει και τίμημα. Με δεδομένο ότι τα χρήματα που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι απεριόριστα, μόνιμο θύμα των περικοπών παραμένει η ανάπτυξη. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ, κάθε επένδυση 10 εκατ. € για κλινικές μελέτες στην Ελλάδα φέρνει συνολική αύξηση στο ΑΕΠ κατά 22 εκατ. € και 436 νέες θέσεις απασχόλησης. Στην «κούρσα» αυτή η χώρα μας συγκεντρώνει 30 φορές λιγότερα χρήματα από το Βέλγιο, μια χώρα παρόμοιου μεγέθους. Αντέχουμε, άραγε, να βλέπουμε «τα τρένα να περνούν»;
Μέτρα λοιπόν όπως η δημιουργία ανεξάρτητου Οργανισμού Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Η.Τ.Α) αποτελούν ευκαιρία για να περάσουμε σε ένα σταθερό και αξιοκρατικό μοντέλο αποζημίωσης των καινοτόμων φαρμάκων που έρχονται στη χώρα μας, αρκεί η αξιολόγηση να μην γίνεται με μοναδικό κριτήριο το κόστος, αλλά να συνυπολογίζονται η θεραπευτική αξία, η ποιότητα ζωής του ασθενούς και η εξοικονόμηση πόρων από άλλα κέντρα κόστους που μπορεί να προσφέρει η νέα θεραπεία (π.χ. μείωση νοσηλίων). Αυτό που χρειάζεται κάθε επιχείρηση είναι ένα χαρτογραφημένο περιβάλλον, ώστε να μπορεί να σχεδιάσει με ασφάλεια την επόμενη μέρα. Οριζόντια μέτρα όπως η έκπτωση του 25% χωρίς κανένα απολύτως κριτήριο ή οι ανεξέλεγκτες επιστροφές (clawback), δεν τινάζουν απλά τους προϋπολογισμούς κάθε χρονιάς στον αέρα, αλλά κυρίως αποτελούν αντικίνητρο για να συνεχίσει κανείς να προσπαθεί.