Ρεπορτάζ-σοκ από την Μόρια έκανε το αμερικανικό περιοδικό Newsweek.
«Όταν ο ήλιος εξαφανίζεται πάνω από το μεγαλύτερο κέντρο προσφύγων στην Ελλάδα, το ίδιο κάνουν τα παιδιά και οι γυναίκες» τονίζει στο ρεπορτάζ, κάνοντας λόγο για κλίμα φόβου και τρομοκρατίας, ενώ μεταφέρει καταγγελίες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τα δεκάδες περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης.
«Οι μητέρες που ζουν στη Μόρια, μένουν ξάγρυπνες όλη νύχτα, προκειμένου να προσέχουν τα παιδιά τους» περιγράφει το Newsweek εξηγώντας ότι ο λόγος δεν είναι άλλος από τα περιστατικά βίας και σεξουαλικής κακοποίησης, τα οποία πλέον αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στο κέντρο φιλοξενίας της Λέσβου.
Ως ένα βασίλειο του τρόμου, όπου κυριαρχεί ο φόβος των σεξουαλικών επιθέσεων και βιασμών και το αίσθημα της εγκατάλειψης από τις ελληνικές Αρχές περιγράφουν τη Μόρια πρόσφυγες, μιλώντας στο Newsweek.
«Είναι πολύ άσχημα τα πράγματα. Η Μόρια δεν είναι ασφαλής», λέει μια 32χρονη Αφγανή που έφθασε στη χώρα μας από το Ιράν με τον άνδρα και το ανήλικο παιδί τους.
«Άκουσα ότι πάνε άνδρες στο δάσος, πίνουν, πετούν πέτρες. Ότι αρπάζουν αγόρια και κορίτσια. Όλοι εδώ ζούμε με τον φόβο».
Ένας 21χρονος που άκουσε τη συζήτηση της γυναίκας με την δημοσιογράφο Σαντάλ ντα Σίλβα του αμερικανικού περιοδικού, παρεμβαίνει: «Συμβαίνουν πολλά… Κι όχι μόνον βιασμοί», λέει. Ο νεαρός Αφγανός, που διέφυγε επίσης από το Ιράν, αποκαλύπτει ότι έχει ακούσει άνδρες στον αυτοσχέδιο καταυλισμό εκτός της Μόρια να συζητούν για περιπτώσεις 12χρονων παιδιών, που εκδίδονται έναντι αμοιβής. «Τους ακούω να λένε “α, χθες το βράδυ αγόρασα ένα κορίτσι” και να περιγράφουν μετά με λεπτομέρειες ό,τι ακολούθησε.»
Τον τρόμο βίωσε και μια άλλη μητέρα που έζησε με τον άνδρα της και τα τρία παιδιά τους επί τρεις μήνες στον καταυλισμό προτού τους μεταφέρουν σ’ έναν άλλο στο Καρά Τεπέ, περίπου 5 χλμ, μακρύτερα. Έπαιξαν κορώνα-γράμματα τις ζωές τους στο μακρύ ταξίδι από το Αφγανιστάν για να φθάσουν τελικά στη Μόρια και να περνούν τις νύχτες τους ξάγρυπνοι μετά τα όσα άκουσαν από μια οικογένεια συμπατριωτών τους για τον βιασμό της εξάχρονης κορούλας τους. «Έπαιρναν τα παιδιά στο δάσος και τα κακοποιούσαν», είπε η γυναίκα.
«Φοβόμασταν ότι θα πεθάνουμε εκεί. Αλλά δεν βλέπαμε καμιά ελπίδα». Η 29χρονη είχε εργαστεί στο παρελθόν στην πατρίδα της σε ΜΚΟ που φρόντιζε γυναίκες -θύματα διώξεων. Κι όπως λέει, τα παιδιά της ακόμη δυσκολεύονται να ξεχάσουν τον εφιάλτη της Μόρια. «Είμαι σίγουρη ότι έχουν ψυχικά προβλήματα», λέει.
Από τα μέσα Μαϊου τα κρούσματα σεξουαλικής βίας έχουν εκτοξευθεί στη Μόρια. Κάθε εβδομάδα αναφέρεται και ένα νέο κρούσμα με θύματα γυναίκες, νεαρούς άνδρες και παιδιά κάτω των 18 ετών, σε δύο μάλιστα περιπτώσεις ηλικίας 5 ετών.
«Σε μια περίπτωση ένας πατέρας έφυγε για λίγο από τη σκηνή του να πάει να φέρει φαγητό κι όταν γύρισε βρήκε το παιδί του κακοποιημένο σεξουαλικό», λέει ο δρ Ντέκλαν Μπάρι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Newsweek. Κι αποκαλύπτει ότι αρκετά από τα θύματα προχώρησαν σε αυτοτραυματισμό ή αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν. «Πρόκειται για αποτυχία του συστήματος», λέει.
«Στη Μόρια και τον γειτονικό ελαιώνα είναι διάχυτο το αίσθημα ότι οι ελληνικές Αρχές εγκατέλειψαν τους περίπου 8.500 ανθρώπους που ζουν εκεί, με γυναίκες, παιδιά ακόμη και πολλούς άνδρες να φοβούνται ακόμη και να κάνουν τις νύχτες το ταξίδι μέχρι τις ελάχιστες φορητές τουαλέτες που είναι διαθέσιμες στον καταυλισμό», σημειώνει το δημοσίευμα.
«Είναι τραγικό. Ειδικά για τους γονείς που έρχονται εδώ ελπίζοντας ότι πήραν την κατάλληλη απόφαση για να προστατέψουν τα παιδιά τους και μετά συνειδητοποιούν “ω, Θεέ μου, ίσως έφερα τα παιδιά μου σε χειρότερο μέρος”. Οι γονείς έχουν το ένστικτο να προστατέψουν τα παιδιά τους και γι αυτό βρίσκονται εδώ. Απομακρύνουν τα παιδιά τους από τις εμπόλεμες ζώνες κι όταν φθάνουν εδώ νιώθουν ότι απέτυχαν», λέει ο δρ Μπάρι.
Για τον γιατρό των MSF μεγάλο μέρος της ευθύνης για τις αποτυχίες του συστήματος στη Μόρια φέρει η συμφωνία Άγκυρας ΕΕ που τέθηκε σε ισχύ προ διετίας, ένα σχέδιο που απέτυχε, όπως λέει, καθώς χιλιάδες αιτούντες άσυλο εξακολουθούν να καταφθάνουν στις ακτές της Λέσβου, μολονότι το νησί δεν έχει χώρο να τους φιλοξενήσει.
«Το επίπεδο του πόνου είναι τεράστιο στη Μόρια», συμπληρώνει. «Και το γεγονός ότι αυτός ο πόνος κι αυτή η βία συμβαίνει λόγω μιας ευρωπαϊκής πολιτικής, είναι εντελώς απαράδεκτο…»