Cesaria Evora: Με αφορμή τη συμπλήρωση 78 ετών από τη γέννηση της Cesaria Evora, η Google της αφιερώνει το σημερινό της Doodle. Η τραγουδίστρια Cesaria Evora, γεννήθηκε το 1941 στο νησί Σάο Βισέντε του Πράσινου Ακρωτηρίου, μεγάλωσε σε ένα ορφανοτροφείο και ξεκίνησε να τραγουδά σε μπαρ και κρουαζιερόπλοια από μικρή ηλικία. Το αγαπημένο της είδος ήταν το «morna», ένας συνδυασμός μπλουζ-παραδοσιακής μουσικής που «γεννήθηκε» στην περιοχή. Έκανε τη μουσική αυτή γνωστή σε όλο τον κόσμο και κέρδισε ένα Grammy.
Η Cesaria Evora συνήθιζε να τραγουδά ξυπόλυτη και στην διάλεκτο Kriolu, ένα μείγμα πορτογαλικών και αφρικανικών διαλέκτων, συνοδευόμενη από πιάνο ή κιθάρα. Παρότι τα πρώτα χρόνια το όνομά της είχε αρχίσει να γίνεται γνωστό, δεν μπορούσε να συντηρήσει τον εαυτό της μόνο με όσα έβγαζε από τη μουσική και σταμάτησε το τραγούδι για πολλά χρόνια.
Cesaria Evora: Sodade
Cesaria Evora: Το αεροδρόμιο που πήρε το όνομά της
Όντας πλέον στα 40, η Evora ξεκίνησε να ηχογραφεί τραγούδια στο Παρίσι και εξέδωσε μία σειρά από άλμπουμ, που της προσέφεραν την ευκαιρία να αναδειχθεί σε ένα μεγαλύτερο κοινό. Έκανε παγκόσμια περιοδεία με τα καινούργια της τραγούδια και το 2003 της απονεμήθηκε βραβείο Grammy για το άλμπουμ της «Voz d’amor».
Χρησιμοποίησε την φήμη της για να βοηθήσει όσους το είχαν ανάγκη και έγινε πρέσβειρα του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών. Το αεροδρόμιο στη γενέτειρά της έχει λάβει το όνομά της, ενώ έχουν φιλοτεχνηθεί ένα άγαλμα και μία τοιχογραφία. Πέθανε το 2011 σε ηλικία 70 ετών.
Cesária Évora – Coragem Irmon
Cesaria Evora: Η “ξυπόλυτη ντίβα”
Έγινε γνωστή ως «ξυπόλητη ντίβα» επειδή συνήθιζε να τραγουδά χωρίς παπούτσια ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη φτώχεια που επικρατούσε στην πατρίδα της. Το ημερολόγιο έγραφε 27 Αυγούστου 1941 όταν ο κόσμος υποδέχθηκε την Cesária Évora, κόρη ενός βιολιστή που πέθανε επτά χρόνια αργότερα και μιας μαγείρισσας που αγωνίστηκε μάταια με τα πενιχρά εισοδήματά της να μεγαλώσει επτά παιδιά.
Στα 10 της η Σιζέ, όπως ήταν το χαϊδευτικό της, μπήκε σε καθολικό ορφανοτροφείο, κάτι που αποδείχθηκε καθοριστικό καθώς τότε ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική συμμετέχοντας στη χορωδία. Στα 16 της, και ενώ εργαζόταν ως ράφτρα, συνάντησε τον Εντουάρντο, έναν ναυτικό που τη μύησε στα παραδοσιακά μουσικά στιλ των νησιών του Πράσινου Ακρωτηρίου, στα σατιρικά τραγούδια κοινωνικής κριτικής και στα τραγούδια της λύπης, της μελαγχολίας και της νοσταλγίας (μόρνα). Τη δεκαετία του 1960 Cesária Évora ξεκίνησε να τραγουδά σε τοπικά μπαρ και ξενοδοχεία για ένα πενιχρό μεροκάματο ή για ένα ποτήρι από το τοπικό ποτό γκρογκ.
Cesaria Evora: Η τραγουδίστρια της εξωτικής θλίψης
Cesaria Evora: Angola
Cesaria Evora: Όταν παράτησε το τραγούδι για τα παιδιά της
Τη δεκαετία του 1970 ήταν πλέον διάσημη στο νησί Σάο Βισέντε, χωρίς όμως η επιτυχία της αυτή να βελτιώσει τα οικονομικά της. Έτσι, αποφάσισε να σταματήσει το τραγούδι για να μπορέσει να θρέψει τα δύο παιδιά που είχε αποκτήσει εκτός γάμου. Επί δέκα χρόνια δεν τραγούδησε, χρόνια που η ίδια τα περιέγραφε «ως σκοτεινά». Αυτή ήταν και η περίοδος που πάλεψε με τον αλκοολισμό.
Τη διεθνή της επιτυχία την οφείλει σε δύο συμπατριώτες της που ζούσαν στην Ευρώπη: Στον Μπάνα που την προσκάλεσε να τραγουδήσει στην Πορτογαλία και τον Ζοζέ ντα Σίλβ που την έπεισε να μεταβεί στο Παρίσι για να ηχογραφήσει ένα δίσκο. Το άλμπουμ La Diva Aux Pieds Nus (Η Ξυπόλητη Ντίβα) κυκλοφόρησε το 1988 και γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Cesaria Evora: Petit pays
Cesaria Evora: Το τέλος…
Τον Μάιο του 2010 υπέστη καρδιακή προσβολή στην Πορτογαλία όπου βρισκόταν για σειρά συναυλιών και υποβλήθηκε σε εγχείριση ανοιχτής καρδιάς στο Παρίσι. Τον Σεπτέμβριο του 2011 ανακοίνωσε ότι θέτει τέλος στη μουσική της καριέρα ακυρώνοντας τις προγραμματισμένες συναυλίες, καθώς βρισκόταν «σε κατάσταση μεγάλης εξάντλησης». Έφυγε από τη ζωή στις 17 Δεκεμβρίου 2011 κατόπιν βραχείας νοσηλείας στην εντατική νοσοκομείου της πατρίδας της.
Η μουσική ιστορία γράφει για την Cesária Évora ότι ήταν η βασίλισσα των μόρνα, των τραγουδιών της εξωτικής θλίψης που συνδυάζουν τους ρυθμούς της Δυτικής Αφρικής, τα πορτογαλικά φάντο (fado), τα βραζιλιάνικα μοντχίνα (modhina) και τους αγγλικούς ναυτικούς σκοπούς (sea shanty).
Cesaria Evora: Το Sodade, που την έχει καθιερώσει
Η πορτογαλική λέξη saudade έχει περίπλοκη σημασία, που είναι δύσκολο να μεταφραστεί. Σημαίνει γενικά νοσταλγία, πόθο, λύπη και μετάνοια. Η έκφραση της sodade αποτελεί λέξη που δημιουργήθηκε από πρόσμιξη των Πορτογαλικών και της τοπικής διαλέκτου. Όπως είπε αργότερα είναι η λέξη που περιγράφει την ίδια.
