Δίστομο – σφαγή: Ιταλικό δικαστήριο ανοίγει τον δρόμο για την ηθική και υλική αποκατάσταση των απογόνων των θυμάτων.
Δίστομο – σφαγή: Μια ιστορική απόφαση του Ανώτατου Αναιρετικού Δικαστηρίου της Ιταλίας σε βάρος της εταιρείας γερμανικών σιδηροδρόμων ανοίγει τον δρόμο για την καταβολή αποζημιώσεων στους απογόνους των θυμάτων της σφαγής του Διστόμου. Η όλη υπόθεση ξεκινά το 2004. Τότε ο εκλιπών πλέον δικηγόρος Γιάννης Σταμούλης πήρε στα χέρια του μια ιστορική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς από το 1997 για τις γερμανικές αποζημιώσεις για τις θηριωδίες του Διστόμου. Ταυτόχρονα, όμως, έλαβε και άλλη μία απόφαση, βάσει της οποίας δεν μπορούσε να εκτελέσει την πρώτη απόφαση στη χώρα μας.
Μετά από αυτό ο Γιάννης Σταμούλης είχε μια φαεινή ιδέα. Σκέφτηκε να κινήσει διαδικασίες εκτέλεσης της απόφασης και ικανοποίησης των απαιτήσεων των κατοίκων του Διστόμου σε όποιο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έβρισκε γερμανικά περιουσιακά στοιχεία. Τότε είχε διορίσει στην Ιταλία τον δικηγόρο Γιόαχιμ Λάου. Ο τελευταίος είχε προχωρήσει σε συντηρητική κατάσχεση εις χείρας τρίτου ποσού 25 εκ ευρώ σε βάρος των ιταλικών σιδηροδρόμων, όπου εκεί η Γερμανία παίρνει ποσοστό από τα εισιτήρια. Η κόρη του Γιάννη Σταμούλη και δικηγόρος Χριστίνα Σταμούλη δήλωσε πως «πλέον το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας απέρριψε την προσφυγή της εταιρείας γερμανικών σιδηροδρόμων που ζητούσαν να μην γίνει δεκτή η κατάσχεση των εισπράξεων από τα εισιτήρια των ιταλικών σιδηροδρόμων που είχε αποφασίσει το Ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο το 2014, δίνοντας έτσι το πράσινο φως να υπάρξουν κατασχέσεις και να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των Διστομιτών».
Δίστομο – σφαγή: Ιστορική δικαίωση
Η κα Σταμούλη μίλησε για ιστορική δικαίωση των επιλογών του πατέρα της και για τη διεκδίκηση των αποζημιώσεων αλλά και τους δρόμους που άνοιξε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως σημείωσε η ίδια, η απόφαση δικαιώνει τους Διστομίτες για τις αποζημιώσεις που ζητούν από τη Γερμανία. Περισσότερο όμως δικαιώνει τις δικονομικές επιλογές του Γιάννη Σταμούλη, καθιστώντας την υπόθεση του Διστόμου ως αρχή για παρόμοιες υποθέσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Πώς ξεκίνησε η υπόθεση
Η κα Σταμούλη υπενθύμισε ότι οι διεκδικήσεις των αποζημιώσεων άρχισαν το 1995 από το Γιάννη Σταμούλη ως απάντηση σε ένα Γερμανό πάστορα που πήγε να χαιρετήσει στις εκδηλώσεις στο Δίστομο. Τότε ο Γιάννης Σταμούλης είχε πει τότε πως δεν αρκεί ο χαιρετισμός από μόνος του, αλλά πρέπει η Γερμανία να πληρώσει. Σε όλο το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα η γερμανική νομική θέση είναι ότι μόνο τα γερμανικά δικαστήρια μπορούν να δικάσουν αυτές τις υποθέσεις. «Αυτή τη νομική θέση πλέον την απορρίπτει το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Ιταλίας και επιβεβαιώνει το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της γειτονικής χώρας με την αμετάκλητη απόφαση που εξέδωσε», δήλωσε η κα Σταμούλη.
Τα επόμενα βήματα
Η ίδια, ωστόσο, δήλωσε πως είναι ακόμη μακρύς ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί για την πλήρη δικαίωση. Όσον αφορά στην εξέλιξη της υπόθεσης, δήλωσε πως «αυτό εξαρτάται από τη θέση των εντολέων μας δηλαδή των κατοίκων του Διστόμου, της δημοτικής αρχής του Διστόμου που συμμετέχει στην υπόθεση αλλά και της περιφέρειας Στερεάς που κρατά ζωντανή τη συγκεκριμένη υπόθεση της διεκδίκησης των αποζημιώσεων. Θα συναποφασίσουμε ποια θα είναι τα επόμενα βήματα» αφήνοντας ωστόσο να εννοηθεί ότι ενδεχομένως να επαναληφθεί το αίτημα για εκτέλεση συγκεκριμένων δικαστικών αποφάσεων σε ελληνικό έδαφος. Σημειώνεται ότι η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ήταν μεταξύ των πρώτων που ενίσχυσε αυτή την υπόθεση ως διάδοχος της νομαρχίας Βοιωτίας και μάλιστα τα συγκεκριμένα δικόγραφα των διεκδικήσεων οι οποίες κρίθηκαν σε ιταλικό έδαφος υπογράφει ο μέχρι πρότινος περιφερειάρχης Στερεάς και νυν δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης.
Μια έμπρακτη συγνώμη
«Εμείς προχωράμε στις ίδιες τις βάσεις που σχεδίασε ο Γιάννης Σταμούλης μέχρι να πάρουμε έμπρακτη συγγνώμη από τη Γερμανία και η έμπρακτη συγνώμη είναι η αποδοχή της πληρωμής των αποζημιώσεων», τονίζει η δικηγόρος.
Η Σφαγή του Διστόμου
Στο Δίστομο του νομού Βοιωτίας έγινε κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο στις 10 Ιουνίου 1944 μια εκ των ειδεχθέστερων σφαγών αμάχων από τις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις. Στις 10 Ιουνίου του 1944 ο εικοσιεξάχρονος τότε Φριτς Λάουτενμπαχ, λοχαγός των SS του 2ου λόχου του 1ου τάγματος του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος της αστυνομίας SS, έλαβε διαταγή να μετακινήσει τον λόχο του από την Λειβαδιά προς τα χωριά Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στην δυτική πλευρά του Ελικώνα. Σαν δόλωμα οι Γερμανοί είχαν δύο επιταγμένα ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, που προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας. Ταυτόχρονα ο 10ος και 11ος λόχος του 3ου τάγματος από την Άμφισσα κατευθυνόταν προς το Δίστομο για να συναντήσουν τον 2ο λόχο.
Οι τρεις λόχοι συναντήθηκαν χωρίς να έχουν εντοπίσει αντάρτες εκτός από 18 παιδιά που κρύβονταν σε γύρω στάνες. Έξι από τα παιδιά που προσπάθησαν να δραπετεύσουν εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και εκφοβίζοντας τους χωρικούς έμαθαν ότι υπήρχαν αντάρτες στο Στείρι. Ο 2ος λόχος κατευθύνθηκε προς τα εκεί και στην θέση Λιθαράκι, περιοχή του Στειρίου, έπεσε σε ενέδρα των ανταρτών του 11ου λόχου του 3ου τάγματος του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Η μάχη του Στειρίου ήταν σκληρή και κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση.
Το χρονικό της σφαγής
Αν και από το χωριό Δίστομο τα Γερμανικά στρατεύματα δεν δέχθηκαν κάποια πρόκληση (παρόλο που μεταπολεμικά το ισχυρίστηκαν οι Γερμανοί κατηγορούμενοι της σφαγής), για λόγους αντεκδίκησης ο 2ος λόχος του 8ου Συντάγματος της 4ης Αστυνομικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Ες Ες άρχισε την σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν.
Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή, με πτώματα να κρέμονται ακόμα και από δέντρα περιμετρικά του δρόμου που οδηγεί στο χωριό.
