Διάσκεψη Βερολίνου: Από την ανατροπή του καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι το 2011 η Λιβύη σπαράσσεται από από τη βία και τις συγκρούσεις για την εξουσία.
Διάσκεψη Βερολίνου: Στις βλέψεις των ισχυρών δυνάμεων του παγκόσμιου χάρτη στην περιοχή της Λιβύης, αναφέρεται ανήμερα της κρίσιμης διάσκεψης στο Βερολίνο, το ειδησεογραφικό δίκτυο Bloomberg. Η Λιβύη σπαράσσεται από βία και συγκρούσεις για την εξουσία μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, ενώ την ίδια ώρα οι μεγάλες διεθνείς δυνάμεις προσπαθούσαν να παίξουν ηγετικό ρόλο στην περιοχή. Η διεθνής διάσκεψη του Βερολίνου που διοργανώνεται σήμερα για τη Λιβύη στη γερμανική πρωτεύουσα αποβλέπει στην κήρυξη μιας διαρκούς και πλήρους κατάπαυσης του πυρός και να ξαναρχίσει η προσπάθεια να τερματιστεί το χάος στη χώρα, έστω κι αν αναλυτές κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών. Τι επιδιώκουν όμως οι ξένες δυνάμεις; Απαντήσεις επιχειρεί να δώσει μια ανάλυση του Bloomberg.
Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για τη Λιβύη ανάγεται στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τούρκοι αξιωματικοί, ανάμεσά τους και ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, οργάνωσαν πριν από έναν αιώνα την αντίσταση των Λίβυων κατά των Ιταλών εισβολέων. Για τον Ταγίπ Ερντογάν η συμφωνία με τη Λιβύη που σύναψε τον περασμένο Νοέμβριο με την κυβέρνηση αλ Σάρατζ για τη χάραξη των θαλάσσιων συνόρων παίζει ρόλο κλειδί στις φιλοδοξίες της Άγκυρας για ενίσχυση της τουρκικής επιρροής στα πλούσια σε υδρογονάνθρακες νερά της Μεσογείου, πυροδοτώντας ανησυχίες στο έτερο μέλος του ΝΑΤΟ στην περιοχή, την Ελλάδα.
Την ίδια ώρα τουρκικές εταιρείες έχουν απαιτήσεις για δις. δολάρια από προηγούμενα πρότζεκτ στη Λιβύη, όπου δραστηριοποιούνταν μέχρι την αποπομπή του Καντάφι από την εξουσία.
Λιβύη: Τι πραγματικά θέλουν οι Μεγάλες Δυνάμεις
Ρωσία
Μαζί με τον Ερντογάν, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν πίεσε τα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα της Λιβύης να συμμετάσχουν στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Μόσχας. Η Ρωσία και η Τουρκία υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στη Λιβύη -όπως και στη Συρία- και ο Πούτιν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δύναμή του για να εξασφαλίσει παραχωρήσεις από τον Ερντογάν και στις δυο αυτές χώρες. Μεγάλη επιδίωξη της Ρωσίας είναι να εξασφαλίσει πρόσβαση σε πετρελαϊκές συμφωνίες της Λιβύης.
Γερμανία
Η χώρα δεν συμμετείχε ενεργά στην ανατροπή του Καντάφι και τώρα μπορεί να εμφανιστεί ως ο ουδέτερος διαμεσολαβητής στη σύγκρουση. Το βασικό ενδιαφέρον της Μέρκελ είναι να υπάρξει μια σταθερή κυβέρνηση που θα μπορεί να σταματά τις προσφυγικές ροές από την Κεντρική Αφρική, ενώ για τη Γερμανία η Λιβύη αποτελεί κι έναν σημαντικό παράγοντα στην αντιμετώπιση των τζιχαντιστών.
Ιταλία
Η Λιβύη ήταν ιταλική αποικία από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι και μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός Eni SpA είναι ο μεγαλύτερος παίκτης στη λιβυκή πετρελαϊκή βιομηχανία, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι ήταν πολύ κοντά στον Καντάφι και εξαιρετικά επιφυλακτικός με την απομάκρυνσή του.
Μεταξύ των Ιταλών αξιωματούχων υπάρχει μια έντονη αίσθηση του στυλ «σας τα είχαμε πει» για το χάος που ακολούθησε μετά την αεροπορική εκστρατεία του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ιδιαίτερα επικρίνουν την γαλλική παρέμβαση στη χώρα. Η Ιταλία βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης καθώς οι μετανάστες διασχίζουν τη Μεσόγειο και καταλήγουν σε αυτήν.
Γαλλία
Η Γαλλία ήταν η κύρια δύναμη κρούσης του ΝΑΤΟ στην επιχείρησης ανατροπής του Καντάφι και παίζει και στα δύο ταμπλό στη Λιβύη. Από το 2015, το έτος μετά τη διάσπαση της χώρας, το Παρίσι υποστήριξε την ειρηνευτική διαδικασία με τη διαμεσολάβηση των Η.Π.Α., αλλά βοήθησε επίσης και τον Χαφτάρ.
Ένας λόγος είναι ότι ο στρατηγός θεωρείται ως κάποιος που μπορεί να σταματήσει την προμήθεια όπλων και χρημάτων σε τζιχαντιστικές ομάδες. Ο Πρόεδρος Μακρόν το 2017 είχε προσκαλέσει τον Σάρατζ και τον Χαφτάρ στο Παρίσι, με στόχο μια συμφωνία κατανομής της εξουσίας.
Αίγυπτος
Η κυβέρνηση στο Κάιρο θεωρεί επίσης τον Χαφτάρ ως το μόνο πραγματικό προπύργιο κατά του ισλαμικού εξτρεμισμού. Υπάρχει ανησυχία ότι τα ανατολικά σύνορα της Λιβύης θα μπορούσαν να γίνουν ένα ασφαλές καταφύγιο για τους τζιχαντιστές. Ο Χαφτάρ έχει παραδεχθεί τη στενή συνεργασία με το Κάιρο, ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών και τη στρατιωτική βοήθεια.
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
Όπως και η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ θεωρούν τον Χαφτάρ ικανό να συντρίψει την απειλή που συνιστούν οι ισλαμιστές μαχητές. Το κράτος του Κόλπου παρείχε στον στρατάρχη της Λιβύης στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη και διεξάγει επιθέσεις με drones για λογαριασμό του.
Βρετανία
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τον ενεργό ρόλο του στη Μέση Ανατολή, ειδικά σε ό, τι αφορά την αλλαγή του καθεστώτος, μετά την απόφαση του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ να ταχθεί στο πλευρό του τότε προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους σχετικά με την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ.
Κάποια στιγμή, το Ηνωμένο Βασίλειο φάνηκε να συναγωνίζεται με τη Γαλλία για το ποιος θα ηγηθεί της παρέμβασης στην περιοχή, αλλά ο Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον επικρίθηκε από τους βουλευτές ότι συμβάλλει στη δημιουργία ενός αποτυχημένου κράτους. Από το 2016, η χώρα αναλώνει τις δυνάμεις της στην προσπάθεια αποχώρησης από την ΕΕ.
ΗΠΑ
Από τότε που δολοφονήθηκε ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ, Κρις Στίβενς στη Βεγγάζη το 2012, η Ουάσινγκτον έχει περιορίσει τον ρόλο της σε περιστασιακές αεροπορικές επιθέσεις κατά μελών του Ισλαμικού Κράτους. Επίσης στέλνει αντιφατικά μηνύματα στα αντίπαλα στρατόπεδα της Λιβύης μέχρι να δει τι θα κάνει ο Πούτιν.
Αξιωματούχοι είπαν στο Bloomberg ότι η Ρωσία έστειλε εκατοντάδες μισθοφόρους το Σεπτέμβριο για να υποστηρίξει τον Χαφτάρ (ο Πούτιν το αρνείται αυτό). Λίγες εβδομάδες αργότερα, καταρρίφθηκε αμερικανικό drone και οι Αμερικανοί άρχισαν να πιέζουν τον Χαφτάρ για εκεχειρία, ελπίζοντας σε μια ειρηνευτική συμφωνία που θα έβγαζε από το κάδρο τη Ρωσία.
Κίνα
Το Πεκίνο ζήτησε την επιστροφή στις συνομιλίες και τον τερματισμό της βίας στη Λιβύη, εν μέρει για να βοηθήσει τις κρατικές επιχειρήσεις να πραγματοποιήσουν συμφωνίες και να εξασφαλίσουν πόρους. Ενώ η Κίνα έχει χαμηλότερο διακύβευμα από πολιτικής άποψης, θέλει να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντά της είναι εξασφαλισμένα και αποστέλλει έναν κορυφαίο διπλωμάτη της στο Βερολίνο.
Τον Μάιο του 2018, για παράδειγμα, η PetroChina συμφώνησε να αγοράσει αργίλιο από τη Λιβύη. Προσβλέπει επίσης και σε πιθανές ευκαιρίες που μπορεί να υπάρξουν από την ανασυγκρότηση της χώρας και που μπορεί να συνδεθούν με άλλα κινεζικά έργα στη Μεσόγειο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Belt and Road Infrastructure.
