Ελληνική οικονομία – κορονοϊός: “Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ελληνική οικονομία και πάλι εισέρχεται σε μια κρίση δίχως να έχει ανακάμψει πλήρως από την προηγούμενη”, τονίζει η διαΝΕΟσις αναφορικά με τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες για την ελληνική οικονομία μετά την πανδημία. Μάλιστα επισημαίνει την ανάγκη η Ελλαδα να επανεκκινήσει επαναπροσδιορίζοντας εκ νέου το παραγωγικό της μοντέλο και χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, μια ανάγκη, που όπως τονίζεται, καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική. Στην έρευνα γίνεται μια κριτική καταγραφή των υφιστάμενων εκτιμήσεων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας εν μέσω της επιδημιολογικής κρίσης και των μέτρων που έχουν ληφθεί από τις ελληνικές αρχές.
Όπως αναφέρει η “διαΝΕΟσις”, λίγους μήνες πριν, στη μεγάλη δημοσκοπική έρευνα της “Τι πιστεύουν οι Έλληνες”, οι πολίτες ήλωναν πως τα κυρίαρχα συναισθήματα που τους διακατέχουν είναι η ανασφάλεια και η αισιοδοξία. Πιθανότατα, στο μεγάλο τοπίο η πορεία της ελληνικής οικονομίας παρακινούσε προς αισιόδοξες θεωρήσεις, ενώ η προσφυγική κρίση σε συνδυασμό με τον εξ ανατολών ασταθή γείτονα της Ελλάδας πυροδοτούσαν το αίσθημα ανασφάλειας. Λίγους μήνες μετά ένα εξωγενές και συμμετρικό σοκ ήρθε να ανατρέψει όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.
H Ελλάδα έχοντας ζήσει μια βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση, και έχοντας μόλις βγει από την εντατική φαίνεται να κινδυνεύει πάλι να επιστρέψει σε αυτήν, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα οικονομική κρίση, της οποίας το βάθος και η διάρκεια εξαρτώνται εν πολλοίς από την επιδημιολογική πορεία που θα έχει ο νέος κορονοϊός διεθνώς.
Ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά αν συνέβαινε όλο αυτό σε μια από τις παλιές καλές εποχές, των παχιών αγελάδων, με την επίπλαστη –δανεική– ευμάρεια. Όμως τι μπορούμε να κάνουμε υπό τις νέες και δυναμικά εξελισσόμενες συνθήκες;
Βασική προτεραιότητα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής, κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό. Καθόσον όμως φαίνεται ότι έχουμε κάνει flatten (εξομαλύνει) την καμπύλη κρουσμάτων του κορωνοϊού (βλ. Διάγραμμα 1), για να χρησιμοποιήσουμε μια προσφιλή έκφραση των επιδημιολόγων, τι γίνεται με τις άλλες καμπύλες, αυτές που εξετάζουν οι οικονομολόγοι; Έχουμε κάποια ρεαλιστική εκτίμηση των οικονομικών συνεπειών της επιδημιολογικής κρίσης για την χώρα μας ή και κάποια εκτίμηση για το πότε θα εξέλθουμε από αυτή με έναν υγιή και βιώσιμο τρόπο;
Πώς πήγαινε η Ελλάδα πριν από την επιδημιολογική κρίση;
Η Ελλάδα βρισκόταν σε τροχιά ανάπτυξης. Το 2019 συνέχισε να καταγράφει θετικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, ήτοι 2%, σε αντιδιαστολή με την ευρωζώνη όπου ο ρυθμός επιβραδύνθηκε από 1,9% το 2018 σε 1,2% το 2019. Σε αυτήν τη θετική αναπτυξιακή τροχιά συνηγορούσαν και όλες οι επίσημες προβλέψεις ξένων και εγχώριων πηγών για το 2020.
Ύστερα από μια δεκαετή χρηματοοικονομική κρίση η Ελλάδα ατένιζε τη νέα δεκαετία με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, της τάξης του 2,1%-2,8% του ΑΕΠ. Το οικονομικό κλίμα και η καταναλωτική εμπιστοσύνη είχαν ενισχυθεί θεαματικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Δεκέμβριο του 2019 (109,5) ήταν αντίστοιχος των προ κρίσης επιπέδων και πιο συγκεκριμένα του Νοεμβρίου του 2007. Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βελτίωσαν τη δημοσιονομική της εικόνα, ενώ τα περίφημα πρωτογενή πλεονάσματα της Γενικής Κυβέρνησης υπερέβαιναν τον δημοσιονομικό στόχο του 3,5% ΑΕΠ (4,16% ΑΕΠ για το 2018 και περίπου στο 4% είναι η εκτίμηση για το 2019).
Σίγουρα δεν πρέπει να εφησυχάζουμε και να παραγνωρίζουμε το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας, ωστόσο ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ φαινόταν να μειώνεται εξαιτίας τόσο του προσδοκώμενου ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας όσο και των πρωτογενών πλεονασμάτων σε συνδυασμό με τη μείωση των επιτοκίων. Η εξωστρέφεια της χώρας ενισχύονταν τα τελευταία χρόνια με τις εξαγωγές των αγαθών και υπηρεσιών (χωρίς τα πετρελαιοειδή) να αυξάνονται και μάλιστα σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον με κυρίαρχο τον εμπορικό προστατευτισμό και με έντονη αβεβαιότητα.
Στην έρευνα τονίζεται πως η πρωτοφανής, αυτή, στην πρόσφατη παγκόσμια ιστορία πανδημία έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια διπλή κρίση: την υγειονομική και την συνεπακόλουθη οικονομική. Μια διπλή κρίση που δημιουργεί ταυτόχρονες αποτυχίες που αλληλοενισχύονται.
Σε αυτήν την ιστορική στιγμή η Ελλάδα βρέθηκε σε ένα μεγάλο δίλημμα αποφασίζοντας να περιορίσει την επερχόμενη υγειονομική κρίση παίρνοντας μέτρα που θα επιδείνωναν την οικονομική. Είναι πράγματι βέβαιο ότι τα περιοριστικά μέτρα έχουν κόστος· και το κόστος αυτό θα το πληρώσει η ελληνική οικονομία. Είναι, όμως, επίσης βέβαιο ότι δεν γνωρίζουμε πόσο χειρότερη θα ήταν η πορεία της υγειονομικής κατάστασης στη χώρα, αν δεν είχαν ληφθεί αυτά τα μέτρα, και της αναπόφευκτης οικονομικής επίπτωσης που αυτή θα επέφερε.
Είναι, επομένως, εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθεί το πραγματικό κόστος των περιοριστικών μέτρων, διότι δεν γνωρίζουμε την εναλλακτική πορεία που θα είχε η ιστορία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ελληνική οικονομία και πάλι εισέρχεται σε μια κρίση δίχως να έχει ανακάμψει πλήρως από την προηγούμενη. Συνεπώς, η ανάγκη να επανεκκινήσει επαναπροσδιορίζοντας εκ νέου το παραγωγικό της μοντέλο και χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική.
