Χέιζελ – τραγωδία: Οι νεότεροι το ξέρουν ως “Ρουά Μποντουέν” στα γαλλικά ή ως “Κένινγκ Μπούντεβαϊνσταντιον” στα Ολλανδικά. Οι λίγο μεγαλύτεροι, με το όνομα που ξορκίστηκε, που επιχειρείται να ξεχαστεί. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το ίδιο γήπεδο είναι. Το τραγικό “Χέιζελ Στάντιον” των Βρυξελλών. Εκεί όπου 35 χρόνια πριν, 39 φίλοι του ποδοσφαίρου πήγαν με ανεξάντλητο ενθουσιασμό να παρακολουθήσουν ένα τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης (Λίβερπουλ και Γιουβέντους), όμως δεν επέστρεψαν σπίτι τους ποτέ! Το απόγευμα, της 29ης Μάη του 1985 έχει χαραχτεί στις μνήμες της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής -και όχι μόνο- κοινότητας, σαν το απόγευμα μιας από τις χειρότερες τραγωδίες όλων των εποχών στα γήπεδα.
Το παιχνίδι ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει στις 19:00 το απόγευμα ώρα Βελγίου. Δύο ώρες νωρίτερα, όπως είναι λογικό, 60 χιλιάδες οπαδοί των δύο ομάδων και ντόπιοι φίλοι του ποδοσφαίρου είχαν κατακλύσει τις εξέδρες του σταδίου. Ο παράδεισος από την κόλαση αποδείχτηκε πως απείχε λίγο. Ελάχιστα. Όσο απείχε ο πυρήνας των Άγγλων οπαδών της Λίβερπουλ από το κιγκλίδωμα της θύρας Ζ και τόσο, όσο να περάσουν τη μικρή “νεκρή ζώνη” των λίγων μέτρων. Στη θύρα Ζ του “Χέιζελ Στάντιον” φιλοξενούνταν Ιταλοί της Γιουβέντους, αλλά και Βέλγοι ποδοσφαιρόφιλοι. Mία μεικτή θύρα δηλαδή. Με κοινό κυρίως αποτελούμενο από οικογένειες και φιλήσυχους, όχι “στρατιώτες” της φανέλας.
Χέιζελ – τραγωδία: Το γήπεδο φέρετρο
Λίγο οι μπύρες, κάτι η αναμονή, ασφαλώς και οι σχέσεις “αγάπης” με τους Ιταλούς τιφόζι, αλλά και το στρίμωγμα των υπεράριθμων Άγγλων άναψαν τα αίματα. Υπεράριθμοι; Σε τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών; Κοινή παραδοχή εδώ και χρόνια πια, το “Χέιζελ” ήταν ένα κακοσυντηρημένο γήπεδο. Mε πάρα πολλά σοβαρά προβλήματα, σε σημείο που να κλωτσάνε τους πλήθινους τοίχους όσοι Άγγλοι δεν είχαν βρει εισιτήρια. Να ανοίγουν τρύπες στους για να σκαρφαλώσουν (!!!) και να μπουν αναρριχώμενοι στο γήπεδο. Και τα κατάφερναν!
Οι πρώτες επιθέσεις και αντικείμενα ξεκίνησαν να πέφτουν μία περίπου ώρα πριν τη σέντρα. Η ελάχιστη, σχεδόν μηδαμινή για τον αριθμό οπαδών, αστυνομική δύναμη δεν ήταν ποτέ δυνατόν να εμποδίσει τους επελαύνοντες αφηνιασμένους Αγγλους. Κάποιοι Ιταλοί προσπάθησαν να απαντήσουν και το φυτίλι είχε ανάψει. H ιστορία -δυστυχώς- είχε αρχίσει να ξετυλίγεται ενώπιων των χιλιάδων παρόντων και των εκατομμυρίων που έβλεπαν το ματς στην τηλεόραση, με κάμερες από 60 τηλεοπτικά δίκτυα διαπιστευμένα για τη μετάδοση.
Η τραγωδία
Οι οπαδοί της Λίβερπουλ που είχαν εισβάλει στη θύρα Ζ ανάγκασαν τους ευρισκόμενους εκεί σε άτακτη υποχώρηση, σε στρίμωγμα μπροστά από έναν τοίχο τέλος της εξέδρας. O οποίος εντέλει δεν άντεξε το βάρος και κατέρρευσε. Δεκάδες άνθρωποι παγιδεύτηκαν κάτω στα συντρίμμια και εκατοντάδες άλλοι περνούσαν από πάνω τους πανικόβλητοι για να σωθούν από τους επιτιθέμενους Άγγλους. Ο δε απολογισμός ήταν αβάσταχτα τραγικός. Τριάντα εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Από αυτούς, οι 32 Ιταλοί, 4 Βέλγοι, 2 Γάλλοι και ένας Ιρλανδός. Υπήρξαν και περισσότεροι από 350 τραυματίες. Οι οποίοι εν μέσω του τέλειου χάους που επικράτησε, δεν ήταν δυνατό να τους περιθάλψουν έγκαιρα οι -ελάχιστοι σε αριθμό- αρμόδιοι.
Οι μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων τις επόμενες ώρες και μέρες χάρασσαν σαν μαστίγιο τη συνείδηση των υπευθύνων της τραγωδίας. Οι οποίοι έτυχαν της απόλυτης κάλυψης. Τόσο από την πλευρά της ΟΥΕΦΑ για να γλιτώσει ό,τι μπορούσε από την σπίλωση του “προϊόντος”, όσο και από αυτή των Βέλγων που …διοργάνωσαν ένα έγκλημα.
Και μετά… ποδόσφαιρο!
Η τραγωδία είχε γραφεί, η ποδοσφαιρική ιστορία έγραψε το απίθανο. Οι αρχηγοί των δύο ομάδων, o Φιλ Νιλ της Λίβερπουλ και ο Γκαετάνο Σιρέα της Γιούβε, μέσω του γηπεδικού μικροφώνου κάλεσαν τον κόσμο να ηρεμήσει και ανακοίνωσαν πως ήταν ειλημμένη απόφαση το παιχνίδι να γίνει κανονικά. Αυτό άλλωστε ζήτησαν σε τηλεσύσκεψη οι ηγέτες των δύο κρατών. Αλλά και οι κεφαλές της ΟΥΕΦΑ, υπό τον φόβο των χειρότερων! Το παιχνίδι τελικά έγινε. Με καθυστέρηση έναρξης παραπάνω από 2,5 ώρες (21:39 ώρα έναρξης). Και χωρίς να γνωρίζουν οι πρωταγωνιστές πως παιζόταν τελικός, πριν καν κρυώσουν τα άψυχα κορμιά 39 ανθρώπων που είχαν πάει στο γήπεδο για να τον παρακολουθήσουν!
Ο Ελβετός ρέφερι του τελικού, Αντρέ Ντέινα, με ένα πέναλτι φάντασμα στο 55’ πάνω στον Ζμπίγκνιεφ Μπόνιεκ, ίσως και υπό το βάρος της όποια ενημέρωσης είχε για την τραγωδία, έδωσε την ευκαιρία στον Μισέλ Πλατινί να σκοράρει ένα λεπτό αργότερα. Να πετύχει το γκολ που έκρινε το παιχνίδι. Οι έξαλλοι πανηγυρισμοί του Πλατινί ακόμα σχολιάζονται αρνητικά. (αν και ο ίδιος αρνήθηκε ότι είχε καν την ελάχιστη ιδέα για το μέγεθος της τραγωδίας). Ο Ντέινα, μάλιστα, λίγες στιγμές αργότερα αρνήθηκε ολοκάθαρο πέναλτι σε ανατροπή του Ρόνι Γουίλαν και έκρινε την αναμέτρηση, στο ποδοσφαιρικό της κομμάτι. Οι συνωμοσιολόγοι -και δεν ήταν λίγοι- υποστηρίζουν ακόμα ότι ο διαιτητής δέχθηκε εντολές για να καθορίσει το αποτέλεσμα λόγω της τραγωδίας που είχε προηγηθεί. Η ποδοσφαιρική αδικία, όμως, ήταν το λιγότερο που είχε συμβεί.
Οι δίκες και το κουκούλωμα
Η επόμενη μέρα βρήκε -πόσο περίεργο- τις ευθύνες να έχουν γίνει μπαλάκι. Ο παρατηρητής της ΟΥΕΦΑ, Γκούντερ Σνάιντερ, έριξε όλη την ευθύνη στους Αγγλους. Εβγαλε λάδι και τους διοργανωτές του αγώνα, αλλά και τους αρμόδιους του γηπέδου-τάφος. Και φυσικά την ανύπαρκτη βελγική αστυνομία. Η Λίβερπουλ έμελε να υποστεί κυρώσεις και για λογαριασμό των οπαδών της, αλλά -λένε πολλοί- και για όλα τα έκτροπα που είχαν κατά καιρούς σημειωθεί με πρωταγωνιστές Αγγλους, ανεξαρτήτως ομάδας. Λίγα 24ωρα αργότερα, στις 31 Μαΐου, η τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, ουσιαστικά αναγκάζει την αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία να αποσύρει τις ομάδες της χώρας από τις διεθνείς διοργανώσεις. Στις 2 Ιουνίου η ΟΥΕΦΑ αποβάλλει τις αγγλικές ομάδες από τις διοργανώσεις της επ αόριστον. Και στις 6 Ιουνίου η ΦΙΦΑ αποκλείει σε παγκόσμιο επίπεδο τους Αγγλους, πλην φιλικών και εθνικής ομάδας!
Προσαγωγές που μετατράπηκαν σε συλλήψεις, Πίσω στο νησί, η Αστυνομία με όπλο τα βίντεο ταυτοποίησε και συνέλαβε 27 άτομα. Αυτοι δικάστηκαν ένα χρόνο αργότερα σε βέλγικο δικαστήριο και 14 καταδικάστηκαν σε τριετή φυλάκιση, όμως ποτέ, κανείς, δεν εξέτισε ούτε μέρα κάθειρξη για τα γεγονότα αυτά (πέραν της όποια προφυλάκισης). Οι δε υπεύθυνοι του Σταδίου και της διοργάνωσης; Δεν λογοδότησαν ουσιαστικά ποτέ. Ολα κρίθηκαν -τυπικά- καλώς καμωμένα. Δύο εκ των ιθυνόντων (στάδιο και αστυνομίας) δικάστηκαν αλλά οι όποιες αποφάσεις ήταν εφέσιμες και με αναστολή. Το δε “Χέιζελ” γκρεμίστηκε και στη θέση του υψώθηκε το νέο εθνικό Στάδιο της χώρας. Tο οποίο είπαμε, είτε το πεις “Ρουά Μποντουέν”, είτε “Κένινγκ Μπούντεβαϊνσταντιον”, για το ίδιο τραγικό “Χέιζελ” θα πρόκειται. Αυτό του οποίου οι τοίχοι “κατάπιαν” 39 ζωές…
