Πούτιν - Τραμπ Αγιά Σοφιά: Ούτε ο Τράμπ, ούτε ο Πούτιν έχουν κάνει προσωπικές δηλώσεις για την Αγιά Σοφιά, ενώ οι διαρροές από τα γραφεία τους είναι για το θεαθήναι.
Πούτιν – Τραμπ Αγιά Σοφιά: Εκκωφαντική είναι η σιωπή των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας απέναντι στην προκλητική απόφαση της Τουρκίας και προσωπικά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την ιστορική Αγιά Σοφία σε τζαμί. Ακόμη και μετά την χθεσινή φιέστα και τις εικόνες από την Κωνσταντινούπολη που προκάλεσαν παγκόσμια κατακραυγή, Ουάσινγκτον και Μόσχα παρέμειναν σιωπηλές, κινούμενες και οι δύο χώρες από τις σχέσεις και τα γεωστρατηγικά συμφέροντα -τουλάχιστον την συγκεκριμένη χρονική περίοδο- που έχουν με την Άγκυρα και τον τούρκο πρόεδρο.
Δια στόματος Τραμπ και Πούτιν δεν έχει ακουστεί κουβέντα για την Αγιά Σοφία, ενώ και οι δύο ηγέτες πέταξαν το “μπαλάκι” στους υφιστάμενούς τους και σε χλιαρές, αν όχι υποκριτικές, ανακοινώσεις και διαρροές. Από τις ΗΠΑ, ως πληροφορίες και μόνο, ο πρόεδρος Τραμπ εμφανίστηκε ενοχλημένος απο την αποφαση του Ερντογάν ενώ ο αντιπρόεδρος Μάικλ Πενς, μετά απο συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο, περιορίστηκε σε ένα tweet, το οποίο το μόνο που ανέφερε ήταν πως οι ΗΠΑ θα σταθούν στο πλευρό της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας στο κάλεσμά της “η Αγία Σοφία να παραμείνει προσβάσιμη ως πηγή έμπνευσης για κάθε άνθρωπο κάθε πίστης”. Τίποτε περισσότερο και με ουσία.
Από την πλευρά της η Ρωσία έχει επισήμως κάνει γνωστό ότι δεν θα παρέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας, ενώ δηλώσεις όπως αυτή του Ντμίτρι Πεσκόφ περί εισόδου ρώσων τουριστών χωρίς εισιτήριο στην Αγιά Σοφία, είναι ενδεικτική της στάσης που κράτησε και κρατά η Μόσχα.
As I told Archbishop @Elpidophoros today, America will stand firm with the Greek Orthodox Church in the call for Hagia Sophia to remain accessible as a source of inspiration and reflection for every person of every faith. pic.twitter.com/OsuMMuXqBC
— Mike Pence (@Mike_Pence) July 23, 2020
Ο “ενοχλημένος” Ντόναλντ Τραμπ
Ο Πρόεδρος Τραμπ και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν μιλήσει στο τηλέφωνο μετά την απόφαση του Τούρκου προέδρου να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Ωστόσο και από τις δύο πλευρές δεν είχε γίνει σαφές αν συζήτησαν το ζήτημα και το μόνο που ανακοινώθηκε ήταν πως αντικείμενο της επαφής ήταν σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο “εμπορικά ζητήματα” και σύμφωνα με την Άγκυρα ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη. Ωστόσο, ακολούθησε συνάντηση του Τραμπ με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο στον Λευκό Οίκο.
Μετά την προγραμματισμένη συνάντηση που είχε ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Μάικλ Πενς, στην Ουάσινγκτον, ο Τραμπ πληροφορηθείς για την παρουσία του Αρχιεπισκόπου στον Λευκό Οίκο, τον κάλεσε στο γραφείο του και συζήτησε μαζί του διεξοδικά όλα τα κρίσιμα θέματα για περίπου 15 λεπτά. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, εμφανίστηκε έντονα ενοχλημένος και εξέφρασε τον προβληματισμό του για το θέμα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δη των θρησκευτικών ελευθεριών των μειονοτήτων στην Τουρκία. Δήλωσε, μάλιστα, αρωγός και συμπαραστάτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικά του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, καθώς επίσης και του Ελληνισμού, και είχε τονίσει ότι θα προχωρήσει άμεσα στις παρεμβάσεις που απαιτούνται…
Όπως τόνισε o αντιπρόεδρος Πενς με ανάρτησή του στο twitter, οι ΗΠΑ θα σταθούν σταθερά στο πλευρό της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας στο κάλεσμά της η Αγία Σοφία να παραμείνει προσβάσιμη ως πηγή έμπνευσης για κάθε άνθρωπο κάθε πίστης. Επιπλέον, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo, είχε…παροτρύνει τον Ερντογάν να επανεξετάσει το σχέδιό του για αλλαγή της κατάστασης της Αγιάς Σοφιάς ενώ ο αντίπαλος του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές, Τζο Μπάιντεν, είχε πάρει ο ίδιος ξεκάθαρη θέση λέγοντας ότι ο Ερντογάν πρέπει “να αντιστρέψει την απόφασή του”.
Η Μόσχα στηρίζει Ερντογάν
Από την πλευρά της, η Μόσχα μετά και την τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν-Μητσοτάκη το απόγευμα της Τετάρτης, εξέδωσε μία επίσης χλιαρή ανακοίνωση λέγοντας πως οι δύο ηγέτες έδωσαν έμφαση “στην απαράμιλλη πολιτιστική, ιστορική και θρησκευτική σημασία του μοναδικού Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Αγίας Σοφίας” και “σημείωσαν τη σημασία της διατήρησής της ως παγκόσμια κληρονομιά και σύμβολο ειρήνης και συνοχής”, όπως ανέφερε το Κρεμλίνο.
Το προηγούμενο διάστημα, σε μια υποκριτική δήλωση δήθεν συμπαράστασης, ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει ότι ναι μεν η απόφαση προκάλεσε δημόσια κατακραυγή, αλλά αμέσως μετά ο κ. Βερσίνιν έσπευσε να δηλώσει ότι είναι εσωτερικό θέμα της Τουρκίας και κανείς δεν μπορεί να επέμβει. Ανάλογες δηλώσεις είχαν γίνει πρόσφατα και από άλλους Ρώσους αξιωματούχους, που κατέστησαν σαφές ότι η Μόσχα δεν θα κουνήσει το δαχτυλάκι της για την Αγιά Σοφιά, αφού Πούτιν και Ερντογάν ακολουθούν παράλληλες πορείες. Με δύο λόγια, η Μόσχα στηρίζει τον Ερντογάν αφού έχουν κοινά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, για τη Μόσχα, η απόφαση του Πούτιν δεν ήταν εύκολη. Όπως τονίζουν αναλυτές ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επενδύσει πολύ στην εικόνα του ως πολιτικός που υπερασπίζεται τις συντηρητικές αξίες της οικογένειας, προστατεύει τους Χριστιανούς στη Μέση Ανατολή και καθιστά την Ορθόδοξη Εκκλησία μέρος του “μεγαλείου δύναμης” της Ρωσίας.
Επικοινωνία Πούτιν – Ερντογάν
Αλλά ο Πούτιν έχει επίσης τοποθετήσει τον εαυτό του ως επαγγελματία πολιτικό εξωτερικής πολιτικής. Και σε αυτόν τον τομέα, κατά πάσα πιθανότητα, συνειδητοποίησε ή ενημερώθηκε ότι υπήρχαν λίγα πράγματα που αυτός ή οποιοσδήποτε άλλος μπορούσε να κάνει για να αντιστρέψει την απόφαση της Τουρκίας για την Αγία Σοφία. Ως εκ τούτου, στις 6 Ιουλίου, ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ εξέφρασε τη θέση της Ρωσίας σχετικά με το θέμα: “Η απόφαση να αλλάξει το καθεστώς του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη είναι εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας”. “Ελπίζουμε ότι το καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα ληφθεί υπόψη από τους συναδέλφους μας”, πρόσθεσε ο Πεσκόφ, ο ίδιος εκπαιδευμένος Τουρκολόγος, όπως τον χαρακτηρίζουν αναλυτές.
Ωστόσο, ο Πούτιν μίλησε τηλεφωνικά με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και κατά τη διάρκεια του τηλεφωνήματος, πληροφορίες ανέφεραν ότι “επέστησε την προσοχή του Ερντογάν στη σημαντική δημόσια κατακραυγή των Ρώσων” στην απόφαση. Σύμφωνα με δήλωση του Κρεμλίνου, ο Ερντογάν εγγυήθηκε στον Πούτιν ότι όποιος επιθυμεί να επισκεφθεί την Αγία Σοφία, συμπεριλαμβανομένων των ξένων υπηκόων, θα μπορεί να το κάνει, ενώ τον διαβεβαίωσε για την ασφάλεια των αντικειμένων στις συλλογές που είναι ιερά για τους Χριστιανούς. Την ίδια μέρα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών είχε δηλώσει “πρόκειται για εσωτερική τουρκική υπόθεση στην οποία ούτε εμείς ούτε άλλοι πρέπει να παρέμβουμε”.
