Αλεξάνδρα Σδούκου: Η γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ μιλά αποκλειστικά στην εφημερίδα Alpha freepress
Η εκκίνηση του Target Model, δηλαδή του ενιαίου μοντέλου χονδρεμπορικής αγοράς στην ενέργεια, θα άρει τους περιορισμούς στις συναλλαγές, θα τονώσει τον ανταγωνισμό και θα επιφέρει βέλτιστες ωφέλειες για τους καταναλωτές, τονίζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Alpha freepress η κα Αλεξάνδρα Σδούκου γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ. Παράλληλα, διευκρινίζει πως στόχος της Κυβέρνησης είναι η εμπροσθοβαρής απολιγνιτοποίηση σε συνδυασμό με ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Τέλος, όσον αφορά στην πορεία του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά», επισημαίνει ότι τα μέχρι τώρα μηνύματα είναι πολύ ενθαρρυντικά και έχουν ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες.
Tην 1η Νοεμβρίου ξεκινά το target model που θα σημάνει μια νέα εποχή για την ελληνική αγορά ενέργειας. Ποιες είναι οι προσδοκίες της κυβέρνησης από τη λειτουργία του και ποιος αναμένεται να είναι ο αντίκτυπος στα ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις;
«Δυστυχώς ερχόμαστε τελευταίοι στην Ε.Ε. και καταϊδρωμένοι στην υλοποίηση αυτής της σημαντικής μεταρρύθμισης. Η εκκίνηση, την 1η Νοεμβρίου, του λεγόμενου “Target Model”, δηλαδή του ενιαίου μοντέλου χονδρεμπορικής αγοράς που εφαρμόζεται σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την ελληνική αγορά ενέργειας, καθώς η χώρα μας συμμορφώνεται με μια θεμελιώδη υποχρέωσή της έναντι της Ε.Ε., για τη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που θα αίρει τους περιορισμούς στις συναλλαγές, θα επιτρέπει τη σύνδεση μεταξύ εθνικών αγορών και θα εξασφαλίζει πρόσβαση σε όλους τους “παίκτες”, με ίσους όρους, με απώτερο σκοπό να τονωθεί ο ανταγωνισμός και να υπάρξουν βέλτιστες ωφέλειες για τους καταναλωτές.
Από τη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας προσδοκούμε την αποδοτική διαμόρφωση των τιμών, χωρίς τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, με απώτερο στόχο τη μείωση του κόστους της ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές (νοικοκυριά, βιομηχανία, επιχειρήσεις), ενώ θα πρέπει να σημειώσω πως αμέσως μετά την πλήρη λειτουργία των αγορών του Target Model, ακολουθεί, άμεσα, η σύζευξη (coupling) της εγχώριας αγοράς με τις αγορές της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως αυτή τη στιγμή, το 95% της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι συζευγμένο (1.500 TWh (Τεραβατώρες) το χρόνο), ενώ το εκτιμώμενο «κοινωνικό πλεόνασμα» στην Ε.Ε., από τη μείωση των τιμών χονδρεμπορικής που προκύπτει χάρη στη σύζευξη των αγορών ανέρχεται στο 1 δισ. ευρώ ετησίως!
Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), μόνο η σύζευξη της ελληνικής αγοράς με την Ιταλία και τη Βουλγαρία θα αποφέρει όφελος της τάξης του άνω των 25 εκατ. ευρώ ετησίως, κάτι που αντανακλά τα ευρύτερα οφέλη για την ελληνική οικονομία από τον εκσυγχρονισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέσα από τη διαδικασία αυτή θα προκύψουν σταδιακά σημαντικά οφέλη όπως:
-Η προώθηση του ανταγωνισμού
-Η μεγαλύτερη σύγκλιση των τιμών της ελληνικής αγοράς με τις γειτονικές
-Η διαμόρφωση ενός διαφανούς πλαισίου για το κόστος της αγοράς
-Η πιο ποιοτική λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της αποδοτικότερης χρήσης των διασυνδέσεων
-Η βελτίωση της ρευστότητας των επιμέρους αγορών
-Η διευρυμένη πρόσβαση σε οικονομικότερες πηγές ενέργειας
-Η αυξημένη δυνατότητα συναλλαγών (συμπεριλαμβανομένων και εξαγωγών) ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ
Το Target Model είναι μία σημαντική μεταρρύθμιση. Το ότι δεν την είχαμε εφαρμόσει μέχρι τώρα είναι ένας λόγος που η χώρα μας έχει την υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος στην Ε.Ε. με σημαντικές παρενέργειες στον ανταγωνισμό. Περνώντας σε αυτή τη νέα εποχή επιδιώκουμε να καρπωθεί η ελληνική οικονομία, οι επιχειρήσεις, η βιομηχανία και τα νοικοκυριά, τα οφέλη μιας νέας, διαφανούς, ανταγωνιστικής και αποδοτικά λειτουργούσας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
Προ ημερών τέθηκαν σε διαβούλευση οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη διαδικασία της απολιγνιτοποίησης και για επόμενα βήματα που θα ακολουθήσουν. Είχαν προηγηθεί οι προτάσεις της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών όπου σημειώνεται ότι τα ορυχεία λιγνίτη, των οποίων η λειτουργία θα παύσει, θα αφήσουν ανεκμετάλλευτα, τεράστια λιγνιτικά αποθέματα που θα παραμείνουν στο υπέδαφός τους. Υπάρχει κάποιος προγραματισμός για την αξιοποίησή τους, εκτός της καύσης, στο μέλλον;
«Θα πρέπει να αντιληφθούμε όλοι, και παρά τις όποιες ενστάσεις υπάρχουν κυρίως για το χρονοδιάγραμμα, και δικαιολογημένες ανησυχίες ως προς την επόμενη μέρα των περιοχών που πλήττονται από αυτή τη μετάβαση, ότι η απολιγνιτοποίηση είναι project τεράστιας εθνικής σημασίας. Ήδη, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η χρήση του λιγνίτη έχει περιοριστεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με έμφαση από την αρχή της περασμένης άνοιξης, με τη μείωση της συμμετοχής του καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή να πέφτει από τις 30.000 στις 10.000 GWh.
Στόχος της Κυβέρνησης είναι η εμπροσθοβαρής απολιγνιτοποίηση σε συνδυασμό με ταχεία διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας που θα επιτευχθεί μόνο μέσω της ταχύτατης διακοπής λειτουργίας όλων των υφισταμένων λιγνιτικών μονάδων έως το 2023 και της αντικαστάσης τους με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που θα ενισχύσουν την πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη. Η απολιγνιτοποίηση της χώρας αποτελεί μονόδρομο και αυτή η κυβέρνηση και ιδιαίτερα η ηγεσία του ΥΠΕΝ το αποδεικνύει στην πράξη κάθε ημέρα που περνά.
Το masterplan που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση δίνει ουσιαστικές απαντήσεις στους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Θέλουμε οι λιγνιτικές περιοχές να γυρίσουν σελίδα. Θέτουμε τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός παραγωγικού μοντέλου που δεν θα εξαρτάται μόνο από την ενέργεια, αλλά και από τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία, τον εναλλακτικό τουρισμό και την βιολογική γεωργία.
Μπορούν να αναπτυχθούν πολλές δραστηριότητες και έχουμε δύο βασικά εργαλεία για την προώθησή τους: Πρώτον, τη χρηματοδότηση ύψους 5,05 δισ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους που θα διοχετευθεί στις λιγνιτικές περιοχές. Δεύτερον, το πλαίσιο των κινήτρων που θα οριστικοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα προσελκύσουν μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις. Έχουμε ήδη παρουσιάσει 16 project που δείχνουν τον δρόμο που θέλουμε να ακολουθήσουμε, είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν και άλλα.
Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, το τελικό masterplan θα αποτελέσει τη βάση για το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027 που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του νέου ΕΣΠΑ. Παράλληλα, προετοιμάζεται σχέδιο νόμου με στόχο την ταχεία υλοποίηση του masterplan που θα συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διατάξεις που θα διασφαλίζουν την ουσιαστική εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών. Η επιτυχία αυτής της πολιτικής θα κριθεί από την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα της εκτέλεσης και αυτό το γνωρίζουμε κάθε μέρα που διαβαίνουμε την πόρτα του Υπουργείου.
Είναι γεγονός ότι χιλιάδες αιτήσεις για όρους σύνδεσης φωτοβολταϊκών βρίσκονται στην αναμονή εδώ και καιρό. Υπάρχει, από πλευράς Υπουργείου, κάποιος προγραμματισμός, ή αλλαγές στο πλαίσιο αξιολόγησης των αιτήσεων επενδυτών, προκειμένου να τρέξουν πιο γρήγορα;
«Η μεγαλύτερη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αποτελεί για όλους εμάς στο Υπουργείο αλλά και συνολικά στην κυβέρνηση, υπέρτατη πρόκληση και στόχο. Στο ΕΣΕΚ αυξήσαμε το στόχο διείσδυσής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, ώστε να καλύπτουν το 2030, τουλάχιστον το 35% της συνολικής κατανάλωσης που σήμερα είναι 18% και το 61-64% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, από 25%. Αυτό σημαίνει ότι έως αυτό το έτος αναφοράς, οι ΑΠΕ θα αποτελούν τη κύρια πηγή ηλεκτρισμού της χώρας.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, το ενδιαφέρον των επενδυτών για νέα έργα ΑΠΕ είναι τεράστιο. Ως Υπουργείο, βρισκόμαστε σε επαφή με την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και τους Διαχειριστές προκειμένου να έχουμε μια πλήρη εικόνα τόσο για το πλήθος και τη δυναμικότητα των αιτήσεων που έχουν αξιολογηθεί, όσο και για εκείνες που παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Κάνουμε παρεμβάσεις στο γεμάτο αγκυλώσεις ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την αδειοδότηση των έργων ΕΠΕ προκειμένου να διευκολυνθεί ο επενδυτής να φτάσει γρήγορα στην υλοποίηση του σχεδίου του. Είναι γεγονός ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον υπερπολλαπλάσιο από αυτό που χρειάζεται για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ, οπότε οφείλουμε να θέσουμε τους κανόνες που θα ενθαρρύνουν την υλοποίηση των καλύτερων, αποδοτικότερων και πιο ανταγωνιστικών έργων».
Πώς χαρακτηρίζετε την πορεία του πρόγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά», μετά την παρέλευση του πρώτου διμήνου από την έναρξή του;
«Μπορώ να σας αποκαλύψω ότι τα μηνύματα που λαμβάνουμε στο Υπουργείο από την πορεία εφαρμογής του προγράμματος επιδότησης αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων, “Κινούμαι Ηλεκτρικά” είναι πολύ ενθαρρυντικά και έχουν ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες μας. Από τα απολογιστικά στοιχεία του πρώτου διμήνου (24/8 – 26/10) λειτουργίας της πλατφόρμας φαίνεται ότι υποβλήθηκαν 7.874 αιτήσεις για επιδοτήσεις ηλεκτρικών Ι.Χ., επαγγελματικών αυτοκινήτων, ποδηλάτων, δίκυκλων ή τρίκυκλων οχημάτων.
Στα αξιοσημείωτα, είναι πως από τον προαναφερόμενο αριθμό των αιτήσεων, οι 5.915, δηλαδή το 75,12% του συνόλου αφορούν στην επιδότηση αγοράς ηλεκτρικών ποδηλάτων. Το μεγάλο ενδιαφέρον αποδίδεται στο υψηλό ποσοστό ενίσχυσης 40%, με ανώτατο ποσό τα 800 ευρώ και δημιουργεί μια νέα κουλτούρα στις πράσινες μετακινήσεις. Για την επιδότηση αγοράς αυτοκινήτων υποβλήθηκαν 540 αιτήσεις και αποτελούν σχεδόν το 7% του συνόλου. Ο αριθμός αυτός υπερκαλύπτει τον όγκο των πωλήσεων της συγκεκριμένης κατηγορίας κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια στα οποία ταξινομήθηκαν 522 οχήματα συνολικά.
Σε ό,τι αφορά στα δίκυκλα είναι επίσης εξαιρετικά ικανοποιητική η συμμετοχή τους καθώς έχουν ήδη υποβληθεί 1450 αιτήσεις, πολλές εκ των οποίων συνοδεύονται από αίτημα απόσυρσης των παλαιών ρυπογόνων και θορυβωδών οχημάτων! Σε αυτό θα ήθελα να προσθέσω ότι περίπου τρεις στους πέντε αιτούντες που έχουν την δυνατότητα της επιπλέον επιδότησης για την απόσυρση, κάνουν χρήση του κινήτρου. Το γεγονός αυτό είναι επίσης ενθαρρυντικό καθώς βγαίνουν από την κυκλοφορία οχήματα που συμβάλλουν αρνητικά στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο των μετακινήσεων και αντικαθίστανται από νέας τεχνολογίας μηδενικών ρύπων οχήματα με προφανή οφέλη για το περιβάλλον.
Στις 181 ανέρχονται επίσης οι αιτήσεις για την απόκτηση με επιδότηση φορτιστών οχημάτων, επίσης σημαντικό στοιχείο καθώς συμβάλλει στην δημιουργία ενός δικτύου ιδιωτικών σημείων φόρτισης. Κλείνοντας θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι το “Κινούμαι Ηλεκτρικά” θα είναι ανοικτό και το 2021 και μέχρι εξάντλησης των πόρων του».
Για την ανανεωμένη έντυπη έκδοση της Alpha freepress (ΕΔΩ)
Αλεξάνδρα Σδούκου, γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ
