Κορονοϊός παιδιά: Η πανδημία του Covid-19 ενέσκηψε ξαφνικά στις ζωές μας και τις άλλαξε τόσο βαθιά, που σχεδόν τίποτα πια δεν είναι το ίδιο. Και ενώ όλοι ως ενήλικες γκρινιάζουμε για τις συνέπειες στην οικονομία και τους περιορισμούς στις προσωπικές μας μετακινήσεις, συνήθως παραβλέπουμε μια άλλη εξίσου σημαντική, αν και μακροπρόθεσμη επίπτωση: Τις συνέπειες που έχει όλη αυτή η κατάσταση στην ψυχική, γλωσσική και κοινωνική ανάπτυξη των μικρών παιδιών. Αν το σκεφτούμε καλά, τα μικρότερα παιδιά έχουν σταματήσει το νηπιαγωγείο-δημοτικό, δεν μπορούν να παίξουν με άλλα παιδιά, δεν πάνε σε πάρτι γενεθλίων και γενικά δεν αλληλεπιδρούν παρά μόνο μέσω της τεχνολογίας. Ποια είναι η μακροπρόθεσμη επίδραση της πανδημίας στην επόμενη γενιά μας;
Στον δρόμο συχνά γινόμαστε μάρτυρες της αντίδρασης των γονιών όταν ένα μικρό παιδί βλέπει ένα άλλο και κινείται να το συναντήσει. Το συγκρατούν. Μαθαίνουμε στα παιδιά να διατηρούν την κατάλληλη κοινωνική απόσταση για να αποφευχθεί ο κίνδυνος μόλυνσης από τον κορονοϊό. Μεγαλώνουμε μια γενιά, που μαθαίνει να ζει σε ένα συγκεκριμένο τύπο «φούσκας» -αυτής χωρίς άλλα παιδιά. Ή και χωρίς άλλους ανθρώπους, γιατί υποσυνείδητα περνάμε το μήνυμα ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι.
Κοινωνική αποξένωση ή υγεία;
Με τον επερχόμενο χειμώνα να αποτελεί μια ούτως ή άλλως μια περίοδο μεγαλύτερης απομόνωσης, πολλοί γονείς ανησυχούν για τις αναπτυξιακές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης κοινωνικής στέρησης στα πολύ μικρά παιδιά τους. Καθώς φαίνεται πως η πανδημία θα διαρκέσει, αρκετοί σταθμίζουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του να κρατήσουν το παιδί τους σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, δημιουργώντας του πιθανά κοινωνικά εμπόδια στο μέλλον, ή να το εκθέσουν στον κορονοϊό, ακόμη και σε ένα μερικώς ελεγχόμενο φιλικό περιβάλλον.
Ασφαλώς είναι πολύ νωρίς για την εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τις επιπτώσεις του lockdown στα πολύ μικρά παιδιά, παρόλα αυτά οι ειδικοί λένε ότι σε αυτή την ηλικία οι πιο σημαντικές σχέσεις είναι με τους γονείς, οπότε όλα θα είναι καλά. Παρόλα αυτά, ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών επισημαίνει την αξία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα νευρικά δίκτυα που επηρεάζουν την ανάπτυξη της γλώσσας και η ευρύτερη γνωστική ικανότητα χτίζονται μέσω της λεκτικής και φυσικής αλληλεπίδρασης κυρίως με άλλα παιδιά. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις χτίζουν δομή και συνδεσιμότητα στον εγκέφαλο, δηλώνουν οι επιστήμονες. Στα βρέφη και τα νήπια αυτές οι βασικές αλληλεπιδράσεις βασίζονται στην απρόσκοπτη ανταλλαγή ήχων ή απλών λέξεων.
Ένας κοινωνικός τυφώνας
Αρκετοί είναι αυτοί που χαρακτήρισαν την τρέχουσα κατάσταση ως ένα είδος «κοινωνικού τυφώνα» με δύο μεγάλους κινδύνους: Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και, ταυτόχρονα, παίρνουν μηνύματα από τους γονείς τους ότι άλλοι οι άνθρωποι μπορεί να είναι κίνδυνος. Ακόμη πιο αυστηρή είναι η κατάσταση για τις οικογένειες που συμβιώνουν με ηλικιωμένα μέλη. Εκεί τα μικρά παιδιά πολλές φορές δεν έχουν παίξει με άλλο παιδί από την αρχή της πανδημίας.
Από την άλλη οι επιστήμονες τονίζουν ότι σε αυτή την ηλικία, η πιο σημαντική αλληλεπίδραση για τα παιδιά είναι αυτή με τους γονείς τους και για αυτό τον λόγο προτείνουν απλώς σταθερότητα και συναισθηματική ασφάλεια. Μια επιπλοκή που μπορεί να προκύψει από την όλη κατάσταση είναι όταν οι γονείς που εργάζονται από το σπίτι προσπαθούν να συμπιέσουν οικογένεια και εργασία στο ίδιο χρονικό και φυσικό περιβάλλον. Η μη αποτελεσματική διαχείριση αυτής της κατάστασης μπορεί να προξενήσει εκνευρισμό ή και κατάθλιψη στους γονείς και να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του παιδιού, πράγμα που είναι πάντα χειρότερο από το να μην παίξει το παιδί τους με άλλα παιδιά.
