Casus belli Τουρκία: Αν άρει η Τουρκία τυπικώς το casus belli, η Ελλάδα θα προχωρήσει σε αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων;
Casus belli Τουρκία: Από το 1974 η Τουρκία σταδιακά καλλιέργησε την άποψη ότι τυχόν επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων πέραν των 6 μιλίων συνιστά casus belli. Το περίεργο είναι ότι η Τουρκία δεν έθεσε casus belli για τον αφοπλισμό των ανατολικών νησιών του Αιγαίου, που στο κάτω-κάτω συνδέονται με θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Του Παντελή Ζηβόντση
Το 1995 η απειλή του casus belli πήρε επίσημο χαρακτήρα με απόφαση της τουρκικής βουλής. Από τότε η ελληνική πλευρά θέτει σε διμερές επίπεδο το θέμα άρσεως της αποφάσεως της τουρκικής βουλής. Η τουρκική πλευρά δεν προχωράει σε άρση καλυπτόμενη πίσω από κάποια τυπικά ελαττώματα της διαδικασίας που ακολουθήθηκε το 1995 (δεν ελήφθη σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού της Βουλής, άρα δεν είναι νομικώς δεσμευτική).
Η ελληνική πλευρά συνεχίζει να θέτει το θέμα σε διμερές επίπεδο, ωστόσο κάτι τέτοια μοιάζει ως αντιφατικό. Και τίθεται εδώ το ερώτημα: Αν άρει η Τουρκία τυπικώς το casus belli, η Ελλάδα θα προχωρήσει σε αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων;
Που μας οδηγεί αυτός ο συλλογισμός
Ένας τέτοιος συλλογισμός συνδέει την άσκηση ενός νομίμου δικαιώματος με την αποδοχή ότι αυτό δεν μπορεί να ασκηθεί όσο καιρό αιωρείται μια παράνομη απειλή. Ανατρέπει την ελληνική θέση ότι η αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων θα γίνει όταν και όποτε κριθεί σκόπιμο, ασχέτως τουρκικών απειλών. Νομιμοποιεί δηλαδή την τουρκική απειλή. Επιπλέον, θα ήταν μάλλον αφελές να θεωρηθεί ότι, ακόμη και αν η Τουρκία άρει τυπικώς το casus belli, δεν υπάρχει κίνδυνος να αντιδράσει.
Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να προβεί σε συστηματική ενημέρωση των παραγόντων της διεθνούς πολιτικής σκηνής που χρησιμοποιούν το Αιγαίο είτε εμπορικά είτε στρατιωτικά. Υπενθυμίζεται, ότι στα τέλη του 1980 η αμερικανική πλευρά είχε δεχθεί σε συζητήσεις της με την ελληνική πλευρά να γίνει αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων υπό όρους.
Πώς θα πρέπει να προετοιμαστεί η Ελλάδα
Επειδή όμως, δεν αναμένεται οποιαδήποτε συναίνεση από τουρκικής πλευράς, θα πρέπει να διερευνηθεί τι μορφή θα έχει το casus belli. Το βέβαιο είναι ότι η Τουρκία δεν θα κηρύξει πόλεμο στην Ελλάδα. Τι θα κάνει; Μάλλον το πιο πιθανό είναι να αγνοήσει εμπράκτως την αύξηση της ελληνικής κυριαρχίας στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ 6 και 12 μιλίων. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα με τουρκικές στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο. Με αυτό τον τρόπο θα προσπαθήσει η Τουρκία να παρασύρει την Ελλάδα σε στρατιωτικό επεισόδιο. Είναι πιθανό να προσφύγει η Τουρκία στο Συμβούλιο Ασφαλείας; Ναι, είναι. Στόχος της θα είναι να υπάρξει παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας που θα βάζει στην ίδια μοίρα τις δύο πλευρές.
Η Ελλάδα από τη μεριά της θα πρέπει να προετοιμαστεί ώστε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στις οποίες θα προβούν οι Τούρκοι. Και εκεί υπάρχουν δύο λύσεις. Η άποψη που ορίζει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να βυθίζει κάθε τουρκικό πλοίο που παραβιάζει τα χωρικά της ύδατα και το παράδειγμα της Κύπρου. Η στάση της Κύπρου μετά τον Σεπτέμβριο του 2011 στις προκλητικές σεισμολογικές έρευνες του ‘’Σισμίκ’’ και ακολούθως του ‘’Μπαρμπαρός’’ σε περιοχές εντός της κυπριακής ΑΟΖ δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετωπίσεως τέτοιων ενεργειών.
Διαπραγματευτικό πλεονέκτημα
Το casus belli αποτελεί ένα έξοχο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα για δύο βασικούς λόγους. Από τη μια, αποδεικνύει στη διεθνή σκήνη την τουρκική προκλητικότητα. Από την άλλη, δίνει τη δυνατότητα στην ελληνική πλευρά να προσθέσει ένα δεύτερο θέμα δίπλα στην πάγια δυνατότητα προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο μόνον για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Κινήσεις στην διπλωματική ‘’σκακιέρα’’
Συνοψίζοντας, το casus belli από μόνο του φανερώνει το προκλητικό πρόσωπο της Τουρκίας. Η ελληνική πλευρά ωστόσο πριν προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών υδάτων θα πρέπει να κάνει όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες για να μπορέσει να το υποστηρίξει.
Η συμμαχία με το Ισραήλ το 2010 επί κυβερνήσεως Παπανδρέου κινούνταν προς το σωστό δρόμο. Αργότερα η κυβέρνηση Σαμαρά διεύρυνε τη συμμαχία προσθέτοντας την Κύπρο και την Αίγυπτο. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αν και προεκλογικά έλεγε πως δεν θα ακολουθήσει αυτή τη συμμαχία τελικώς συνέχισε πάνω στην εθνική πολιτική. Τέλος, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας υπέγραψε ΑΟΖ με την Ιταλία και τμηματική ΑΟΖ με την Αίγυπτο. Όλες αυτές οι κινήσεις είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και φαίνεται να αποδίδουν. Γιατί η Ελλάδα θα έχει μια ευκαιρία να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα. Και αυτό πρέπει να γίνει με τον διεθνή παράγοντα σύμμαχο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα 152 παράκτια κράτη του πλανήτη, τα 148 έχουν επεκτείνει τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια. Η Ελλάδα αποτελεί ουσιαστικά τη μοναδική εξαίρεση, διότι τα άλλα τρία κράτη, για γεωγραφικούς λόγους, δεν έχουν τη δυνατότητα να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα. Μένει να δούμε στο μέλλον πότε θα τελειώσει αυτή η μοναξιά της Ελλάδας.
