Οι Ουιγούροι είναι μια μεγάλη μουσουλμανική μειονότητα τουρκικής προέλευσης, που κατοικεί στην επαρχία Ξινγιάνγκ στη βορειοδυτική Κίνα ή κατά τους ίδιους στο ανατολικό Τουρκεστάν. Η κατάσταση της μειονότητας έχει αποτελέσει θέμα τριβής μεταξύ Κίνας και Τουρκίας, πάντα στο πλαίσιο του παντουρανισμού που προωθούν οι μαξιμαλιστικές επιδιώξεις του προέδρου Ερντογάν. Η αλήθεια είναι πάντως πως οι Ουιγούροι υφίστανται πιέσεις από το κινεζικό καθεστώς και υφίστανται μια διαδικασία… κινεζοποίησης. Πολλοί από αυτούς φυλακίζονται σε «στρατόπεδα αναμόρφωσης», που πολλοί τα χαρακτηρίζουν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάποιοι στιγμή ξεκίνησαν και ένα υποτυπώδες αντάρτικο που γρήγορα ατόνησε κάτω από την πίεση του κινεζικού γίγαντα.
Το γεγονός αυτό ώθησε πολλούς Ουιγούρους να καταφύγουν στη… μητέρα Τουρκία. Ωστόσο και εκεί η κατάσταση φαίνεται πως αρχίζει να γίνεται επισφαλής για αυτού. Το Πεκίνο φέρεται να πιέζει την Άγκυρα να επικυρώσει συμφωνία έκδοσης, την οποία η κινεζική κυβέρνηση έχει ήδη θέσει σε ισχύ. Η Τουρκία από την πλευρά της βρίσκεται υπό έντονη πίεση.
Το κινέζικο εμβόλιο
Στην όλη υπόθεση χρησιμοποιήθηκε από την Κίνα ως μοχλός πίεσης το εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Το κινέζικο εμβόλιο, παρά τη συμφωνία Τουρκίας-Kίνας για άμεση παράδοση άργησε να φτάσει δύο εβδομάδες, γεγονός που δεν θεωρείται τυχαίο. Σύμφωνα με τον Σεγίτ Τουμτούρκ, Ουιγούρο που ζει στην Τουρκία και εργάζεται για τα δικαιώματα της μειονότητας στην Τουρκία, η καθυστέρηση δεν είναι καθόλου τυχαία και συνδέεται… με τους Ουιγούρους. Η διμερής συμφωνία έκδοσής τους εκκρεμεί. «Ο χρόνος της αντιτρομοκρατικής συμφωνίας έκδοσης μεταξύ Τουρκίας και Κίνας είναι ύποπτος. Η Κίνα την επικύρωσε από την πλευρά της τη στιγμή που ήταν να φτάσει το εμβόλιο στην Τουρκία. Μήπως τελικά η Κίνα κρατά το εμβόλιο ως μέσο πίεσης;» διερωτάται ο Τουμτούρκ.
Θα φτάσει η συμφωνία έκδοσης στο τουρκικό κοινοβούλιο;
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2009 ο Ταγίπ Ερντογάν είχε κάνει λόγο για «γενοκτονία των Ουιγούρων» και μάλιστα με αυτή την αφορμή ήρθε σε επαφή μαζί του ο Σεγίτ Τουμτούρκ. Ο ίδιος μεγάλωσε στην Τουρκία και δεν έζησε ποτέ στην Κίνα και πιο συγκεκριμένα στην κινεζική περιοχή Σινγιάνγκ ή αλλιώς στο Ανατολικό Τουρκεστάν, την πατρίδα των Ουιγούρων. Οι γονείς του όμως κατάγονται από εκεί. Ο Τουμτούρκ ωστόσο ως εκπρόσωπος των Ουιγούρων στην Τουρκία ανησυχεί για τις παλινωδίες της τουρκικής κυβέρνησης. Όπως παρατηρεί: «Υπάρχουν κύκλοι στην Τουρκία που εδώ και δύο χρόνια πετούν από εδώ κι από εκεί το μπαλάκι για το ζήτημα του Ανατολικού Τουρκεστάν, μια στην Κίνα, μια στην Τουρκία. Σα να είναι οι Ουιγούροι αυτοί που φταίνε για τις σχέσεις Κίνας και Τουρκίας. Νομίζω ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν εξαπατήθηκε με ψευδείς πληροφορίες, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια αρνητική εντύπωση για εμάς.»
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά πλέον ούτε η Τουρκία δεν είναι γι’ αυτούς ασφαλής χώρα. Εκεί φέρεται επίσης να δρα βραχίονας των κινεζικών μυστικών υπηρεσίων, που θέτει στο στόχαστρο μέλη της μειονότητας των Ουιγούρων. Ωστόσο ο ίδιος πιστεύει ότι η Τουρκία δεν θα επικυρώσει την αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Κίνα, λόγω των θρησκευτικών αλλά και εθνοτικών δεσμών που συνδέουν τους Τούρκους με το Ανατολικό Τουρκεστάν. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστή εξάλλου συγκεκριμένη ημερομηνία ψηφοφορίας για τη συμφωνία έκδοσης στο τουρκικό κοινοβούλιο. Ο Τουμτούρκ ελπίζει η συμφωνία να μην φτάσει ποτέ εκεί. Γεγονος είναι πάντως ότι τα τελευταία δύο με τρία χρόνια, τουλάχιστον 3.000 έως 4.000 Ουιγούροι έχουν καταφύγει από την Τουρκία σε ευρωπαϊκές χώρες.
