1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Τι έκρυβε το κράνος του «Γέρου του Μωριά»

1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην σχολική εικονογράφηση του Κολοκοτρώνη και την πραγματικότητα;

Όλοι έχουμε στη μνήμη μας από τα παλιά σχολικά βιβλία και τις αφίσες στις αίθουσες τελετών την εικόνα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, έφιππου ή μη, να φοράει κράνος με φουντωτό λοφίο και σταυρό, συνδυάζοντας με αυτό τον τρόπο την αρχαία Ελλάδα με την ορθοδοξία. Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη απεικόνιση και η σωζόμενη στην Παλαιά Βουλή περικεφαλαία έχει αγγλικές… καταβολές, από την προεπαναστατική εποχή που ο Κολοκοτρώνης υπηρετούσε ως μισθοφόρος των Άγγλων στη Ζάκυνθο, φθάνοντας μέχρι τον βαθμό του ταγματάρχη στο 1^ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού.

Το συγκεκριμένο σώμα ήταν ένα σύνταγμα ελαφρού πεζικού, το οποίο ιδρύθηκε ως τοπική μονάδα σε βρετανική υπηρεσία, αποτελούμενο κυρίως από Έλληνες στρατιωτικούς και Έλληνες και Βρετανούς αξιωματικούς που υπηρετούσαν κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων. Αργότερα έγινε κανονικό σύνταγμα του Βρετανικού Στρατού ως το 1ο Ελληνικό Ελαφρύ Πεζικό, αλλά δεν είχε καμία επίσημη σχέση με το σύγχρονο κράτος της Ελλάδας ή με την Φιλική Εταιρεία ή με άλλες ομάδες του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Ωστόσο, αρκετοί μελλοντικοί επαναστατικοί ηγέτες πολέμησαν στις τάξεις του, όπως και αρκετοί κλέφτες και αρματολοί.

Από αναπαράσταση της μάχης των Δερβενακίων

1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Η εμφάνιση του Κολοκοτρώνη στο πεδίο της μάχης

Η αλήθεια είναι πως ο Κολοκοτρώνης δεν ήταν και πολύ φίλος της συγκεκριμένης περικεφαλαίας. Την έφερε βέβαια μαζί του σε ανάμνηση της υπηρεσίας του στα Επτάνησα, την φορούσε ίσως σε επίσημες περιστάσεις, αλλά στο επαναστατικό πεδίο μάχης του ανταρτοπολέμου ήταν μάλλον άβολη αν όχι παράταιρη. Πιο πιθανή είναι η εικόνα να είχε μακριά μαλλιά και ξυρισμένο το μπροστά μέρος του κεφαλιού κατά το έθος των πολεμιστών της εποχής, φορώντας από πάνω είτε ένα σκουφάκι, είτε κεφαλόδεσμο.

1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Το άγαλμα

Οι κάτοικοι του Ναυπλίου το 1884 συγκέντρωσαν ένα χρηματικό ποσό, προκειμένου να φτιάξουν ένα άγαλμα για να τιμήσουν τον μεγάλο ήρωα. Ως δημιουργός του έργου προκρίθηκε ο διακεκριμένος Έλληνας γλύπτης Λάζαρος Σώχος, που τότε ζούσε στο Παρίσι. Ο τελευταίος, αφού έκανε την απαιτούμενη ιστορική έρευνα, έλαβε την απόφαση να απεικονίσει τον ήρωα του 1821 με την αυθεντική του μορφή.

1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Οι αντιδράσεις

Η επιτροπή όμως που είχε συσταθεί για τη δημιουργία του αγάλματος δεν συμφωνούσε με αυτή την απεικόνιση, γιατί ερχόταν σε σύγκρουση με το δικό της φαντασιακό. Γι’ αυτούς ο Κολοκοτρώνης είχε μακριά μαλλιά και φορούσε την (αρχαιοελληνική) περικεφαλαία. Έτσι ανάγκασαν τον γλύπτη να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες τους και να δημιουργήσει το άγαλμα που όλοι βλέπουμε πλέον έξω από την Παλαιά Βουλή στην οδό Σταδίου.

1821 Ελλάδα Κολοκοτρώνης: Η… εκδίκηση του Σώχου

Και ο Σώχος όμως δεν το άφησε έτσι. Μπορεί να προσάρμοσε το άγαλμα στο φαντασιακό των εντολοδόχων του, παροχέτευσε όμως την αντίδρασή του στην περικεφαλαία του ήρωα, κάτω από την οποία χάραξε: «Παρά τη θέλησιν του Σώχου, Κολοκοτρώνη μου, ξαναφόρεσε την περικεφαλαία, Paris 1909». Η επιγραφή αυτή προς έκπληξη όλων αποκαλύφθηκε σε εργασίες συντήρησης του αγάλματος το 2002. Εθνικόν το αληθές και η αλήθεια πάντα βρίσκει τον δρόμο προς την επιφάνεια.