Astrazeneca εμβόλιο - ΕΕ: Σε σοβαρή κρίση η Ενωμένη Ευρώπη - Τουλάχιστον 600 χιλιάδες λιγότερες δόσεις εμβολίων αναμένεται να πάρει η χώρα μας στο τέλος του πρώτου τριμήνου.
Σημαντικό πλήγμα τόσο στη διαδικασία του εμβολιασμού όσο και στην αξιοπιστία της ίδιας της ΕΕ, παρόλο που η ευθύνη ανήκει στις φαρμακοβιομηχανίες, προκαλεί η σημαντική καθυστέρηση των εμβολίων κατά του κορονοϊού. Ο “πόλεμος” που έχει ξεσπάσει, με φόντο φυσικά τα κέρδη, φέρνει στο προσκήνιο τις σοβαρές αβλεψίες που σημειώθηκαν στη σύναψη των αρχικών συμφωνιών, όταν χώρες σαν το Ισραήλ προχωρούσαν με ρυθμό που τις καθιστούσαν πρότυπα. Πλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει μάχη προκειμένου να σώσει την παρτίδα και να πάρει πίσω σε… εμβόλιο, τα 336 εκατ. ευρώ που έχει πληρώσει μόνο στη Βρετανό-σουηδική AstraZeneca για 300 εκατ. δόσεις του εμβολίου της. Οι 31 εκατ. εξ αυτών θα έπρεπε να παραδοθούν -σύμφωνα με ό,τι προβλέπεται στη σχετική σύμβαση- το πρώτο τετράμηνο του 2021. Υπό τις κρατούσες συνθήκες, με την AstraZeneca να δηλώνει αδυναμία τήρησης των προθεσμιών, η ΕΕ κινδυνεύει να περικόψει το πρόγραμμα εμβολιασμών στα κράτη-μέλη της έως και κατά 60%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 8 εκατ. δόσεις του εμβολίου AstraZeneca που προορίζονταν για την Ιταλία, προβλέπεται να παραδοθούν λιγότερα από τα μισά (3.4 εκατ. δόσεις) έως τον Απρίλιο. Αντιστοίχως και στην Αυστρία, από τα 2 εκατ. δόσεις, αναμένεται να δοθούν μόλις 600.000. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε θέσει ως στόχο του κοινού προγράμματος εμβολιασμών το 70% των πολιτών της ΕΕ να έχει αποκτήσει ανοσία στον SARS-Cov-2 έως τον Αύγουστο του 2021. Υποτίθεται ότι είχαν εξασφαλιστεί -βάσει συμβολαίων- 2 δισ. δόσεις, οι οποίες θα διατίθεντο στους 450 εκατ. πολίτες της ΕΕ. Μάλιστα, είχαν δοθεί προκαταβολές στις 5 εμπλεκόμενες φαρμακοβιομηχανίες (Pfizer/BioNTech, AstraZeneca, Moderna, Johnson & Johnson, Sanofi) ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία της εξέλιξης των εμβολίων στο εργαστήριο.
Απομακρύνεται ο στόχος για ανοσία
Ωστόσο, με τα σημερινά δεδομένα, ο στόχος του Αυγούστου για την ανοσία των 7 στους 10 πολιτών της ΕΕ φαίνεται να απομακρύνεται. Λιγότεροι από 8,5 εκατ. άνθρωποι έχουν εμβολιαστεί μέχρι στιγμής. Η ΕΕ ως συλλογικό όργανο, αλλά και μεμονωμένες χώρες όπως η Ιταλία, βρίσκονται στα πρόθυρα νομικού πολέμου με τις φαρμακοβιομηχανίες. Οι οποίες, σχεδόν σε καθημερινή βάση, ανακοινώνουν νέες καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων.
Η ΕΕ διαμαρτύρεται και πιέζει με κάθε τρόπο τις φαρμακοβιομηχανίες, απειλώντας ένδικα μέσα για την επιστροφή των αστρονομικών προκαταβολών. Η ηγεσία της Ενωμένης Ευρώπης αμφισβητεί ανοιχτά την εντιμότητα των παρασκευαστών εμβολίων και εξετάζει την επιβολή ασφυκτικού ελέγχου στις εξαγωγές προς τρίτες χώρες, όπως η Βρετανία.
Μια δημόσια, σκληρή αντιπαράθεση
Η αντιπαράθεση της Ενωμένης Ευρώπης με εταιρείες όπως η AstraZeneca είναι σκληρή και γίνεται δημοσίως. Η ΕΕ, μέσω της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αλλά και της Κύπριας Επιτρόπου για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, καθιστά σαφή στην AstraZeneca ότι δεν υπάρχουν περιθώρια υπομονής και κατανόησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί επιτάχυνση της παραγωγής και ταυτόχρονα πλήρη αναφορά για το πόσα εμβόλια έχουν εξαχθεί από την ΕΕ σε άλλες χώρες.
«Μέχρι στιγμής οι απαντήσεις εκ μέρους της εταιρείας δεν ήταν ικανοποιητικές» δήλωσε η Στέλλα Κυριακίδου. Τονίζοντας ότι «επιζητούμε τη διαύγεια σε όλες τις συναλλαγές και την απόλυτη διαφάνεια σε σχέση με τις εξαγωγές εμβολίων από την ΕΕ. Το σχέδιο της AstraZeneca να μας παρέχει λιγότερες δόσεις από ότι έχει συμφωνηθεί, δεν είναι αποδεκτό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρηματοδοτήσει την εξέλιξη και την παραγωγή του εμβολίου. Τώρα θέλει να δει το αποτέλεσμα».
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Πέτερ Λίεζε, σχολίασε σχετικά ότι «η AstraZeneca έχει δεσμευτεί βάσει συμβολαίου από τον περασμένο Οκτώβριο για την παραγωγή συγκεκριμένου αριθμού δόσεων για την ΕΕ. Προφανώς όμως η εταιρεία αυτή παραδίδει εμβόλια, χωρίς καμία καθυστέρηση, σε άλλα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας. Η αστεία δικαιολογία ότι μόνο στην ΕΕ υπάρχουν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και πουθενά αλλού, δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Γιατί δεν υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα στο να μεταφερθούν τα εμβόλια από τη Βρετανία στην ΕΕ».
Η Sanofi θα βοηθήσει την Pfizer για την παραγωγή 100 εκατομμυρίων δόσεων για την ΕΕ
Ένα μικρό βήμα προς την επιτάχυνση της παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, πιθανώς ό,τι χρειαζόταν για να κατευναστεί η οργή των Βρυξελλών προσωρινώς, αποτελεί η έκτακτη συνεργασία της AstraZeneca με τη γαλλική Sanofi. Ο συνεταιρισμός αυτός θα παρασκευάσει 100 εκατ. δόσεις -αλλά όχι νωρίτερα από τον Ιούλιο του 2021.
Η γαλλική φαρμακευτική εταιρεία Sanofi θα βοηθήσει την κοινοπραξία Pfizer/BioNTech παράγοντας περισσότερες από 100 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου για τον κορονοϊό, που έχουν αναπτύξει οι ανταγωνιστές της, μέχρι τα τέλη του έτους. Τα εμβόλια αυτά προορίζονται για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανέφερε ο γενικός διευθυντής του γαλλικού κολοσσού, Πολ Χάντσον, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Figaro.
Η Sanofi συνεργάζεται με τη βρετανική GlaxoSmithKline για την ανάπτυξη δύο εμβολίων, όμως το σχέδιό της καθυστερεί και δεν αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά πριν από τα τέλη του 2021. Εν αναμονή, η γαλλική κυβέρνηση την προέτρεψε επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες να θέσει στη διάθεση άλλων εταιρειών τις αλυσίδες παραγωγής της, για να αυξηθεί η ποσότητα των εμβολίων που χρησιμοποιούνται ήδη. Ο Χάντσον είπε ότι η γαλλική εταιρεία αποφάσισε να προσεγγίσει την Pfizer “ώστε να βοηθήσει από τώρα”, προσθέτοντας ότι έχει ήδη επιτευχθεί συμφωνία με την αμερικανική εταιρεία.
AstraZeneca για καθυστερήσεις εμβολίων: Δεν αδικήσαμε την ΕΕ
Ο διευθύνων σύμβουλος της AstraZeneca Πασκάλ Σοριό υπερασπίστηκε το βράδυ της Τρίτης την εταιρεία του έναντι της κριτικής που δέχεται από την ΕΕ για την ανακοίνωση περί παράδοσης μειωμένης ποσότητας εμβολίων κατά του κορωνοϊού μετά από την αναμενόμενη αδειοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Ο κ. Σοριό είπε ότι η εταιρεία του δεν έχει αδικήσει την ΕΕ, αλλά οι μονάδες παραγωγής των εμβολίων που προορίζονται για την κάλυψη των αναγκών των κρατών μελών έχουν για την ώρα «τη χαμηλότερη παραγωγικότητα στο δίκτυο». Όπως είπε σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica, υπήρξαν «πολλά ζητήματα» που η AstraZeneca εργάζεται νυχθημερόν για να διορθώσει. Αλλά σημείωσε ότι «βασικά είμαστε δύο μήνες πίσω από εκεί που θα θέλαμε να είμαστε».
Εξήγησε ότι τα προβλήματα εστιάζονται στην παρασκευή του εμβολίου στα δύο εργοστάσια που χρησιμοποιούνται για την ΕΕ, στην Ολλανδία και στο Βέλγιο. Όπως είπε, οι καλλιέργειες κυττάρων που αποτελούν το πρώτο στάδιο της παρασκευής δεν είχαν την αναμενόμενη απόδοση. Σημείωσε ότι αντίστοιχα προβλήματα είχαν υπάρξει και στην αρχή της παραγωγής των εμβολίων που προορίζονταν για τη Βρετανία. «Αλλά το συμβόλαιο με το Ηνωμένο Βασίλειο υπογράφηκε τρεις μήνες πριν από τη συμφωνία για το εμβόλιο με την ΕΕ. Άρα με το Ην. Βασίλειο είχαμε τρεις πρόσθετους μήνες για να διορθώσουμε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε», εξήγησε ο κ. Σοριό. Ως εκ τούτου, «ένα από τα εργοστάσια με την υψηλότερη απόδοση είναι στο Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή άρχισε την παραγωγή νωρίτερα».
Δεν υπάρχει δέσμευση για την παράδοση των δόσεων
Απέρριψε δε τις προειδοποιήσεις από την ΕΕ περί νομικών προσφυγών σε βάρος της AstraZeneca, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία δεν έχει κάποια συμβατική δέσμευση για την παράδοση των δόσεων που είχε αρχικά ανακοινώσει ότι θα ήταν σε θέση να παραδώσει. Αντιθέτως, εξήγησε ο κ. Σοριό, η AstraZeneca έχει συμφωνήσει να καταβάλλει «τις καλύτερες προσπάθειες» για την κάλυψη των ευρωπαϊκών απαιτήσεων, καθώς η ΕΕ ήθελε να προμηθευθεί τα εμβόλια την ίδια στιγμή με το Ην. Βασίλειο, παρά τη διαφορά των τριών μηνών στην υπογραφή των συμφωνιών. Απέρριψε επίσης την πιθανότητα εκτροπής παρτίδων εμβολίων που προορίζονται για τη Βρετανία και παρασκευάζονται επί βρετανικού εδάφους προς την ΕΕ, λέγοντας: «Το συμβόλαιο με το Ην. Βασίλειο υπογράφηκε πρώτο και το Ην. Βασίλειο ασφαλώς είπε ‘θα προμηθεύσετε πρώτα εμάς’ και αυτό είναι θεμιτό».
Σε ό,τι αφορά το βρετανικό πρόγραμμα εμβολιασμών, εκτίμησε ότι η χώρα θα είναι σε θέση να έχει χορηγήσει την πρώτη δόση σε 28 με 30 εκατομμύρια πολίτες μέσα στο Μάρτιο, δηλαδή χονδρικά όλους τους κατοίκους άνω των 50 ετών. Ο κ. Σοριό διαψεύδει ως εσφαλμένα τα γερμανικά δημοσιεύματα περί αποτελεσματικότητας μόνο 8% του εμβολίου στους άνω των 65 ετών, σχολιάζοντας ότι είναι ατυχές να κατασκευάζονται τέτοια μυθεύματα. Παραδέχεται πάντως ότι συνεχίζονται οι αναλύσεις της αποτελεσματικότητας του εμβολίου στους πιο ηλικιωμένους.
Σήμερα το κρίσιμο ραντεβού
Ένα ακόμη ραντεβού μεταξύ της ευρωπαϊκής επιτροπής και της φαρμακευτικής εταιρείας αναμένεται να πραγματοποιηθεί σήμερα. Η αρμόδια επίτροπός Στέλλα Κυριακίδου δήλωσε πως οι μειώσεις δεν γίνονται αποδεκτές από την Ε.Ε. “Οι απαντήσεις της εταιρείας δεν ήταν μέχρι στιγμής ικανοποιητικές” είπε χαρακτηριστικά. Εκείνο που θα ζητήσουν οι Βρυξέλλες από την AstraZeneca στην σημερινή συνάντηση είναι έναν λεπτομερή προγραμματισμό της παράδοσης εμβολίων και πότε θα πραγματοποιηθεί η διανομή στα κράτη μέλη.
Σε παρέμβασή της στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ζήτησε από τους παρασκευαστές εμβολίων κατά της covid-19, που έχουν χρηματοδοτηθεί μαζικά από την Ε.Ε, να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους και να τιμήσουν τις υποχρεώσεις τους. “Η Ευρώπη έχει επενδύσει δισεκατομμύρια για την ανάπτυξη των πρώτων εμβολίων και για τη δημιουργία ενός πραγματικού παγκόσμιου, κοινού αγαθού. Τώρα οι επιχειρήσεις πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους”, υπογράμμισε η φον ντερ Λάιεν.
Μητσοτάκης: Έχουμε διαφυλάξει τη δεύτερη δόση
Ο πρωθυπουργός στην συνάντηση που είχε με την πρόεδρο της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στις πιέσεις που ασκούνται από την Ε.Ε προς τις φαρμακευτικές εταιρείες προκειμένου να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, παράλληλα τόνισε πως όσοι πολίτες έχουν κάνει την πρώτη δόση έχει εξασφαλιστεί και η δεύτερη αλλιώς ο προγραμματισμός δεν προχωράει.
“Άλλες ευρωπαϊκές χώρες επέλεξαν μια διαφορετική στρατηγική και καθώς δεν έχουν αυτή τη στιγμή εμβόλια, γιατί υπήρχαν κάποιες καθυστερήσεις, αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα σε αυτή τη διαδικασία”. Παράλληλα ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρόσθεσε πως το εμβόλιο προστατεύει όταν έχουν γίνει και οι δόσεις και για αυτό τον λόγο η χώρα μας επιμένει στην τήρηση του συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.
Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα, πόσα έλαβε, πόσα θα λάβει και πότε
Αυτές οι καθυστερήσεις επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό φυσικά και την Ελλάδα, που σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις στα τέλη Δεκέμβρη, τα νούμερα των δόσεων έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω. Αυτό έχει να κάνει τόσο με τις καθυστερήσεις που υπήρχαν αρχικά με το εμβόλιο της Pfizer, όσο και με το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει πάρει άδεια το εμβόλιο της Astrazeneca, το οποίο ήταν αυτό από το οποίο η χώρα περίμενε τα περισσότερα εμβόλια ως τον Μάρτιο.
Να τονιστεί πως στις 28 Δεκεμβρίου, όταν και ανακοινώθηκε ο σχεδιασμός για τον εμβολιασμό, η πρώτη ενημέρωση από τον υφυπουργό πρωτοβάθμιας υγείας τον κ. Θεμιστοκλέους για το τι περιμέναμε το πρώτο τρίμηνο του 2021 περιελάμβανε τα εξής:
Pfizer/Biontech: 1.255.800 δόσεις
Moderna: 240.000
Astrazeneca: 1.500.000
Τώρα, με τον Ιανουάριο να έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, η χώρα έχει παραλάβει:
Pfizer/Biontech: 815.880 δόσεις
Moderna: 20.000
Astrazeneca: 0
Εμβολιασμοί: Οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις του υπουργείου Υγείας
Με αυτά τα δεδομένα αναθεωρήθηκαν οι εκτιμήσεις σχετικά με τα εμβόλια που θα παραλάβει η χώρα ως το τέλος Μαρτίου. Οπως ανέφερε ο κ. Θεμιστοκλέους, από την Pfizer αναμένονται περισσότερα εμβόλια, ωστόσο από την Astrazeneca τα πράγματα δεν είναι ενθαρρυντικά καθώς αναμένεται να φτάσουν στη χώρα λιγότερο και από τα μισά εμβόλια που είχε εκτιμηθεί τον Δεκέμβριο. Αναλυτικά:
Pfizer/Biontech: 1.415.000 (Περισσότερα κατά 159.200)
Moderna: 240.000 (αμετάβλητο)
Astrazeneca: 740.000 εμβόλια έως το τέλος Μαρτίου (-760.000 από την αρχική εκτίμηση)
Σύμφωνα με τον κ. Θεμιστοκλέους, η AstraZeneca θα παραδόσεις 410.000 δόσεις τον Φεβρουάριο και 330.000 δόσεις τον Μάρτιο, ενώ η Moderna θα παραδώσει 115.000 δόσεις τον Φεβρουάριο και 105.000 δόσεις το Μάρτιο.
Πόσοι εμβολιασμοί έχουν γίνει στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τον κ. Θεμιστοκλέους, ως χθες το απόγευμα έχουν γίνει 176.689 εμβολιασμοί, με τους 168.809 να αφορούν την πρώτη δόση και 7.880 την δεύτερη. Συνολικά έχουν εμβολιαστεί περισσότεροι από 69.000 πολίτες άνω των 85 ετών, περισσότεροι από 88.000 υγειονομικοί και 10.700 στους οίκους ευγηρίας.
Μέχρι στιγμής, έχουν κλειστεί 649.000 ραντεβού: 245.000 ραντεβού αφορούν την πρώτη δόση και 404.000 ραντεβού τη δεύτερη δόση. Τα ραντεβού είναι: 25.000 υγειονομικοί, 105.000 πολίτες άνω των 85 ετών και 115.000 πολίτες άνω των 80 ετών. Ο κ. Θεμιστοκλέους ανέφερε πως χθες η Ελλάδα παρέλαβε άλλες 100.000 δόσεις από την Pfizer. Ο μέσος όρος των τελευταίων ημερών ξεπερνάει τις 16.000 εμβολιασμούς ημερησίως. Με βάση τους χθεσινούς εμβολιασμούς, η Ελλάδα βρίσκεται στη 10η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον κυλιόμενο μέσο όρο των τελευταίων 7 ημερών.
