Αρχικά, κάποιος θα ρωτούσε, πού είναι η Μιανμαρ; Η Μιανμάρ, ή αλλιώς Βιρμανία, βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ασία και γειτονεύει με την Ταϊλάνδη, το Λάος, το Μπαγκλαντές, την Κίνα και την Ινδία. Ο πληθυσμός της υπολογίζεται κάπου στα 54 εκατομμύρια και είναι ως επί το πλείστον αγροτικός. Η χώρα απέκτησε ανεξαρτησία από τη Βρετανία το 1948, ενώ κυβερνήθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις από το 1962 έως το 2011, όταν και μια νέα κυβέρνηση πήρε τα ηνία της πολιτικής κυριαρχίας.
Από την Γεωργία Πολυτάνου
Σύμβουλος ενεργειακής ασφάλειας, Μaster in Energy: Strategy, Law and Economy
Γιατί έχει δύο ονόματα; Ο στρατός που κατείχε την εξουσία το 1989 αποφάσισε να αλλάξει το όνομα της χώρας από Βιρμανία σε Μιανμάρ, χωρίς να αλλάζει ταυτόχρονα το νόημα, μιας και οι δύο λέξεις είναι συνώνυμες. Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, αρχικά αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν το Μιανμάρ ως ένδειξη μη αποδοχής της νομιμότητας του στρατιωτικού καθεστώτος. Βέβαια, ως επίσημη εκδοχή ανά τα χρόνια επικράτησε το όνομα Μιανμάρ.
Τι συνέβη τον τελευταίο καιρό;
Μαζικές διαδηλώσεις πραγματοποιούνται σε ολόκληρη τη Μιανμάρ από τότε που ο στρατός με πραξικόπημα κατέλαβε την εξουσία την 1η του Φεβρουαρίου. Η εκλεγμένη ηγέτιδα και ακτιβίστρια Aung San Suu Kyi και μέλη του κόμματος της με την ονομασία «Εθνικός Σύνδεσμος για τη Δημοκρατία (NLD)» είναι μεταξύ των εκατοντάδων ατόμων που κρατούνται «όμηροι». Πάνω από 21 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής έπειτα από πυρά του στρατού.
Ο στρατός δικαιολόγησε την πράξη του αυτή ισχυριζόμενος ότι υπήρξε νοθεία στις εκλογές του Νοεμβρίου 2020, κατά τις οποίες το κόμμα της Suu Kyi νίκησε δημοκρατικά. Ωστόσο, υπάρχει μία απλούστερη εκδοχή. Το πραξικόπημα είναι μία μορφή επιβολής ενός υψηλού στελέχους του στρατού, που αισθάνθηκε πως έχασε τον έλεγχο και τον σεβασμό του, οπότε ο μόνος τρόπος να τα κερδίσει είναι να αναλάβει την εξουσία.
Τι είναι το Tatmadaw και ποιος είναι ο Min Aung Hlaing;
Το Tatmadaw είναι η επίσημη ονομασία του στρατού της Μιανμάρ και πάντα εμπλεκόταν με την πολιτική εξουσία. Για 50 χρόνια ο στρατός ήταν ο πιο ισχυρός θεσμός της χώρας. Ο στρατός είχε τον έλεγχο της κυβέρνησης, της οικονομίας και κάθε πτυχής της ζωής. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση με τις εθνοτικές μειονότητες έχει εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε άλλες χώρες, ενώ πολλοί συνδέουν τους στρατιώτες με φρικαλεότητες και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως βιασμούς, βασανιστήρια και άλλα εγκλήματα πολέμου.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός που νομιμοποιήθηκαν οι εκλογές οδηγώντας τη χώρα σε μία μορφή ημί-δημοκρατίας και που απελευθερώθηκε η οικονομία, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως οι στρατιωτικοί θα έχαναν την εξουσία που διέθεταν τόσα χρόνια.Το 2008 το σύνταγμα που συμφωνήθηκε νομιμοποίησε την κατοχή του ¼ των εδρών στο κοινοβούλιο από τον στρατό, δίνοντάς του έτσι την εξουσία της αρνησικυρίας επί των συνταγματικών τροποποιήσεων, καθώς επίσης τον έλεγχο των τριών βασικών υπουργείων -άμυνας, εξωτερικών και εσωτερικών υποθέσεων.
Ο στρατός είναι εξαιρετικά πλούσιος, μιας και ελέγχει ένα τεράστιο δίκτυο εταιρειών. Πέρυσι, μια έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσε ότι σχεδόν κάθε στρατιωτική μονάδα είχε μετοχές στον όμιλο που ιδρύθηκε από τον στρατό, το Myanmar Economic Holdings Limited (MEHL), το οποίο διευθύνει μια τεράστια επιχειρηματική αυτοκρατορία που περιλαμβάνει παγκόσμιους εταίρους. Ο στρατός κατέλαβε την εξουσία την 1η Φεβρουαρίου κηρύττοντας την χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι ένοπλες δυνάμεις υποστήριξαν την αντιπολίτευση και απαιτούσαν την επανάληψη της ψηφοφορίας, ισχυριζόμενες νοθεία. Μόνο που δεν υπήρχαν απτά στοιχεία που να στηρίζουν τους ισχυρισμούς αυτούς.
Ποιος είναι υπεύθυνος τώρα;
Ο αρχηγός του στρατού Min Aung Hlaing ανέλαβε την εξουσία, ενώ κατά το παρελθόν διατήρησε με επιτυχία τη δύναμη του Tatmadaw, ακόμη και όταν η χώρα προσχώρησε στο «δημοκρατικό» πολίτευμα. Στα πρώτα δημόσια σχόλιά του μετά το πραξικόπημα, ο στρατηγός Hlaing δικαιολόγησε την ανάληψη αυτή υποσχόμενος την πραγματοποίηση «ελεύθερων και δίκαιων» εκλογών μόλις τελειώσει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Πώς αντέδρασαν οι πολίτες της Μιανμάρ; Οι διαμαρτυρίες για το πραξικόπημα ήταν μεγάλες και πολυπληθείς, για αυτό και ο στρατός επέβαλε περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένων απαγορεύσεων κυκλοφορίας και περιορισμών στις συγκεντρώσεις. Οι δυνάμεις ασφαλείας κάνουν ρίψη νερού, πλαστικών σφαιρών αλλά και αληθινών πυρομαχικών για να διαλύσουν όποια συγκέντρωση ενάντιά τους.
Ποια ήταν η διεθνής αντίδραση στο πραξικόπημα;
Πολλές χώρες έχουν καταδικάσει το πραξικόπημα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ António Guterres δήλωσε ότι αποτελεί «σοβαρό πλήγμα στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις». Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο αντέδρασαν με κυρώσεις σε στρατιωτικούς αξιωματούχους. Ωστόσο, η Κίνα απέκλεισε δήλωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδικάζει το πραξικόπημα.
Μπορεί η Ασία να βοηθήσει τη Μιανμάρ να βρει διέξοδο από την κρίση του πραξικοπήματος; Οι γειτονικές χώρες της Μιανμάρ, συμπεριλαμβανομένων της Καμπότζης, της Ταϊλάνδης και των Φιλιππίνων, δήλωσαν ότι είναι «εσωτερικό ζήτημα» και δεν σκοπεύουν να επέμβουν.
