Καθώς τα προγράμματα εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού προχωρούν σε όλο τον κόσμο, όλο και περισσότεροι λήπτες αναφέρουν ήπια έως εξουθενωτικά συμπτώματα, ειδικά μετά τη δεύτερη δόση. Πυρετός, πονοκέφαλος και μυαλγίες είναι ορισμένες από τις παρενέργειες του εμβολιασμού, οι οποίες σύμφωνα με ανέκδοτες μαρτυρίες είναι πιο έντονες από τα συμπτώματα που ενίοτε εκδηλώνονται με το εμβόλιο της γρίπης. Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για τη σημασία των παρενεργειών, η εκδήλωση συμπτωμάτων μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι το εμβόλιο λειτουργεί.
Ποιες παρενέργειες μπορεί να εμφανιστούν;
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι πόνος και πρήξιμο στο σημείο της ένεσης και συστημικά φαινόμενα όπως πυρετός, πονοκέφαλος και πόνοι στους μυς. Σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι νεαροί ενήλικες είναι πιθανότερο να αναφέρουν τοπικές και συστημικές παρενέργειες, σε σχέση με τα άτομα άνω των 65. Κατά μέσο όρο, τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται την επομένη του εμβολιασμού και διαρκούν μία έως τρεις ημέρες.
Είναι λόγος ανησυχίας;
Τα συμπτώματα μπορεί ενίοτε να είναι έντονα, συνήθως όμως είναι βραχύβια και λιγότερο σοβαρά σε σχέση με αυτά που προκαλεί η λοίμωξη Covid-19. Οι παρενέργειες αυτές λαμβάνονται υπόψη από τις ρυθμιστικές αρχές που εγκρίνουν τα εμβόλια. Ακόμα και μετά την κυκλοφορία τους, τα εμβόλια συνεχίζουν να παρακολουθούνται για παρενέργειες που είναι υπερβολικά σπάνιες για να καταγραφούν στις κλινικές μελέτες.
Τι προκαλεί τις παρενέργειες;
Τα εμβόλια είναι σχεδιασμένα να μιμούνται τα αποτελέσματα της φυσικής λοίμωξης εισάγοντας στον οργανισμό πρωτεΐνες του ιού γνωστές ως αντιγόνα, οι οποίες γίνονται στόχος του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανίχνευση αντιγόνων από τον οργανισμό προκαλεί την έκλυση κυτταροκινών, ουσιών που προσελκύουν αμυντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως Β και Τ κύτταρα. Η διαδικασία αυτή μπορεί να προκαλέσει πυρετό, αναφέρει στο Bloomberg ο Πίτερ Ίνγκλις, ειδικός στα λοιμώδη νοσήματα και πρώην αρχισυντάκτης του περιοδικού Vaccines in Practice.
«Καθώς μαθαίνει να αναγνωρίζει τον παθογόνο παράγοντα, ο οργανισμός περνά τις ίδιες ανοσολογικές αντιδράσεις που θα περνούσε αν είχε συναντήσει στα αλήθεια το παθογόνο, οπότε εκδηλώνει πολλές από τα ίδια συμπτώματα» είπε ο Ίνγκλις. Άλλες παρενέργειες μπορεί να οφείλεται στις ενισχυτικές ουσίες που περιέχουν ορισμένα εμβόλια.
Γιατί είναι εντονότερα τα συμπτώματα μετά τη 2η δόση;
Όταν χορηγείται η πρώτη δόση, ο οργανισμός δεν έχει ακόμα αναπτύξει αντισώματα και οι παρενέργειες μπορεί να είναι ηπιότερες ή μηδενικές. Η δεύτερη δόση του εμβολίου χορηγείται όταν πια υπάρχουν αντισώματα και εκπαιδευμένα Τ και B κύτταρα, με αποτέλεσμα η απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος να είναι ταχύτερη και πιο έντονη. Η δεύτερη δόση ενισχύει έτσι την ανοσία και αυξάνει τη διάρκειά της.
Πώς αντιδρούν στο εμβόλιο όσοι έχουν αναρρώσει από Covid-19;
Οι παρενέργειες του εμβολιασμού μπορεί να είναι εντονότερες, το ίδιο όμως φαίνεται ότι ισχύει και για τα οφέλη. Σύμφωνα με μελέτη του νοσοκομείου «Όρος Σινά» στη Νέα Υόρκη που εξέτασε τα εμβόλια mRNA (Pfizer, Moderna), τα επίπεδα αντισωμάτων μετά την πρώτη δόση του εμβολίου είναι 10 έως 45 φορές υψηλότερα στα άτομα που έχουν αναρρώσει από Covid-19, σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν μολυνθεί από τον κοροναϊό.
Επιπλέον, η μελέτη δείχνει ότι όσοι έχουν αναρρώσει από Covid-19 είναι πολύ πιθανότερο (89% των περιπτώσεων) να εκδηλώσουν πυρετό, μυαλγία και άλλα συστημικά συμπτώματα με τον εμβολιασμό, συγκριτικά με όσους δεν είχαν μολυνθεί από τον ιό (46%).
Είναι τελικά οι παρενέργειες καλό σημάδι;
Είναι πιθανό, απάντησε στο Bloomberg ο Ίνγκλις, αν και επισήμανε ότι «δεν είναι σίγουρος» ότι υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που δικαιολογούν την απάντηση.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, η εκδήλωση πυρετού σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται στον εμβολιασμό.
Σε περίπτωση που ο πυρετός ξεπερνά τους 39 βαθμούς Κελσίου και δεν μπορεί να γίνει ανεκτός, οι λήπτες του εμβολίου μπορούν να πάρουν ασπιρίνη, ακεταμινοφαίνη ή παρακεταμόλη, αναλγητικά που θεωρείται απίθανο να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
