Πέρα από τη φιλοπατρία και τον πόθο της ελευθερίας, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως οι αγωνιστές του 1821 ήταν άνθρωποι και ως τέτοιοι είχαν και πιο… πεζές επιθυμίες. Επιθυμίες που θα μπορούσαν να προσδιοριστούν σε μια ήρεμη ζωή μετά το τέλος του αγώνα και ίσως σε μια κάποιας μορφής αποκατάσταση από το κράτος. Και για τους περισσότερους απλούς αγωνιστές αυτή η αποκατάσταση ήταν συγκεκριμένη. Προσδοκούσαν μια κάποια αναδιανομή των τουρκικών γαιών που είχαν περιέλθει στο ελληνικό δημόσιο. Αυτές πήραν την ονομασία εθνικές γαίες, αλλά διέψευσαν τις ελπίδες των αγωνιστών, καθώς υποθηκεύτηκαν ως εγγύηση για τα δάνεια της ανεξαρτησίας.
Βεβαία είναι αλήθεια ότι ένας περιορισμένος αριθμών επιφανών κυρίως αγωνιστών αποκαταστάθηκε επί Όθωνα. Ο τελευταίος δημιούργησε ένα τιμητικό σώμα, τη Φάλαγγα, το οποίο απορρόφησε 800 περίπου αγωνιστές, οι οποίοι και ελάμβαναν μια τιμητική σύνταξη. Και πάλι όμως κύριος λόγος της δημιουργίας του συγκεκριμένου σώματος υπήρξε όχι η τιμητική διάκριση, αλλά η «αποκατάσταση», ώστε να μην δημιουργούν προβλήματα. Στην αντίποδα πάλι η πατρίδα φάνηκε αγνωμονούσα στον κύριο όγκο των αγωνιστών και μάλιστα και ορισμένες διακεκριμένες μορφές. Ας δούμε μερικούς από αυτούς:
1821 αγωνιστές: Στη σκιά του Μαυροκορδάτου
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καταδικάστηκε μια φορά σε φυλάκιση το 1825 από τον Μαυροκορδάτο και μια σε θάνατο το 1833 από την αντιβασιλεία του Όθωνα που τελικά μετατράπηκε σε ισόβια, για στάση εναντίον του βασιλέως και φυλακίστηκε στο Ναύπλιο. Αποφυλακίστηκε με εντολή του Όθωνα λίγους μήνες αργότερα. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης τον Απρίλιο του 1824 οδηγήθηκε σε δίκη από τον Μαυροκορδάτο, καταδικάσθηκε σε θάνατο που μετατράπηκε από τη λαϊκή δυσαρέσκεια σε πλήρη στρατιωτική καθαίρεση και λίγους μήνες αργότερα επανήλθε στα αξιώματά του. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δολοφονήθηκε από πρωτοπαλίκαρα του Μαυροκορδάτου στις φυλακές της Ακρόπολης στις 5 Ιουνίου 1825. Οι δολοφόνοι του πέταξαν το σώμα του από την Ακρόπολη και εμφάνισαν την υπόθεση ως απόπειρα δραπέτευσης.
1821 αγωνιστές: Οι αμαζόνες της επανάστασης
Η Μαντώ Μαυρογένους απεβίωσε στην Πάρο από την εξαθλίωση, έχοντας δαπανήσει όλη της την περιουσία στον αγώνα – περίπου 500.000 γρόσια! Αυτή η ευγενική και ρομαντική ηρωίδα του αγώνα, που έδωσε τα πάντα για την επανάσταση, βίωσε ένα θυελλώδη έρωτα με τον Δημήτριο Υψηλάντη στα πεδία των μαχών, ο οποίος όμως έληξε άδοξα βυθίζοντας την ίδια στην κατάθλιψη. Η μεγάλη ηρωίδα αναγκάστηκε να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της πάμπτωχη, ξεχασμένη και παραγκωνισμένη από την ίδια της την οικογένεια. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα δολοφονήθηκε μέσα στο ίδιο της το σπίτι στις Σπέτσες στις 22 Μαΐου 1825 από Σπετσιώτες για ένα ζήτημα τιμής. Η Μπουμπουλίνα, η μεγάλη καπετάνισσα, έδωσε την περιουσία της για τον αγώνα, και θρήνησε ένα γιο στην επανάσταση. Θύμα και αυτή του εμφυλίου πολέμου αποσύρθηκε στις Σπέτσες, όπου έπεσε θύμα δολοφονίας από την οικογένεια της γυναίκας που ερωτεύτηκε ο γιος της.
1821 αγωνιστές: Νικηταράς και Μακρυγιάννης
Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ο Τουρκοφάγος για τις υπηρεσίες του στον αγώνα το 1839 το κράτος του Όθωνα τον συνέλαβε με την κατηγορία της συνωμοσίας και τον βασάνισε φριχτά. Πέθανε τον χειμώνα του 1849 φτωχός και επαίτης. Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης το 1852 καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε τη δολοφονία του Όθωνα, αλλά το 1854 αφέθηκε ελεύθερος.
1821 αγωνιστές: Ο πρώτος κυβερνήτης
Ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας από την Κέρκυρα και υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας όταν ξέσπασε η επανάσταση. Το 1827 η εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας του αναθέτει το αξίωμα του κυβερνήτη. Αφού πούλησε την τεράστια περιουσία του διέθεσε όλα τα χρήματα για την ανόρθωση της Ελλάδας. Αρνούμενος να λάβει μισθό από το δημόσιο ταμείο, προτίμησε μια λιτή ζωή και χωρίς προκλήσεις, δείχνοντας ιδιαίτερη φροντίδα στις χήρες, τα ορφανά και τους αγωνιστές της Επανάστασης. Στις 27 Σεπτέμβρη 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο από τον αδελφό και το γιο του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.
