“Υγεία πάνω από όλα”! Κι αν κάποτε αυτή η ατάκα, που συνοδευόταν με το φιλικό χτύπημα στην πλάτη, μας φαινόταν κουραστική και κλισέ, τώρα βγαίνει μέσα από την ψυχή μας. Μετά από έναν εφιαλτικό χρόνο πανδημίας, ακόμη και οι πιο σκληροί συνειδητοποίησαν πως η σωματική αλλά και η παρεξηγημένη ίσως ψυχική υγεία, είναι αυτό που πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Η αξία της υγείας ως το πολυτιμότερο αγαθό μπορεί να αποτελεί κοινή παραδοχή, τείνουμε όμως να την ανακαλούμε όταν αυτή απειλείται. Τα πρόσφατα γεγονότα έχουν φέρει στην επιφάνεια την σημασία της υγείας και έχουν κλονίσει την αντίληψη αυτής ως δεδομένη, μετατρέποντάς την απροσδόκητα στο κέντρο της προσοχής, σε κοινωνικό και διαπροσωπικό επίπεδο.
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο για την επέτειο ίδρυσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 1948 προωθώντας ένα μήνυμα υγείας που απηχεί εξέχουσα προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία. Υγεία για όλους, χωρίς διακρίσεις, με δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας για κάθε πολίτη είναι το βασικό μήνυμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Παγκόσμιας Ημέρα Υγείας 2021. Και σαφώς, μια μέρα για να αποφασίσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας!
Ώρα για σκέψη!
Με την υγεία να κλονίζεται και να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα για την πλειονότητα, παρά τον μόχθο για την διατήρησή της, δημιουργούνται ερωτηματικά για την φύση αυτής, τους παράγοντες που την επηρεάζουν, και τον τρόπο κατάκτησής της, στα οποία λίγη προσοχή αφιερώνεται, παρά το τεράστιο εύρος και την συχνότητα αναφορών στον όρο τελευταία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αρνείται την περιγραφή της υγείας ως απλά αντίθετη έννοια από την ασθένεια, μιας και κάτι τέτοιο είναι περιοριστικό, ελλιπές και έντονα ιατρό-κεντρικό, μα διευκρινίζει χαρακτηρίζοντας απλά και ξεκάθαρα την υγεία ως μία ευρύτερη κατάσταση ευεξίας.
Ο ορισμός όμως, παρά τον άμεσο χαρακτήρα του, έχει ιδιαίτερα σημαντικές επεκτάσεις. Η υγεία γίνεται αντιληπτή ως πολύπλευρη, χωρίς να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ σωματικής και ψυχικής, μα με τις δύο πτυχές να βρίσκονται σε έντονη αλληλεπίδραση. Επιπλέον, η υγεία δεν θεωρείται αντίθετη της ασθένειας, με κάθε κατάσταση να έχει απόλυτο χαρακτήρα, ενώ ο υποκειμενικός της χαρακτήρας έρχεται στην επιφάνεια. Κατ’ επέκταση, υπονοείται πως ακόμα και άτομα με κάποιας μορφής ψυχική ή σωματική πάθηση, μπορούν να βιώσουν μία ευρύτερη κατάσταση ευεξίας, έκαστος στα δικά του μέτρα, κάτι που είναι ιδιαίτερα και ουσιαστικά ελπιδοφόρο.
Η ποιοτική ζωή αποτελεί το παράγωγο της αλληλεπίδρασης συνθηκών κοινωνικών, περιβαλλοντικών και υγείας, που επηρεάζουν την εξέλιξη του ατόμου και του συνόλου, και περιλαμβάνει την σωματική υγεία, την ψυχολογική κατάσταση, το επίπεδο αυτονομίας, τις κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις, τις πεποιθήσεις του ατόμου και την σχέση του με το ευρύτερο περιβάλλον του. Τόσο η υγεία όσο και η ποιοτική ζωή είναι καταστάσεις επιτεύξιμες από όλους, παρά τις προσωπικές διαφορές ή τις δυσκολίες και περιορισμούς που μπορεί κανείς να βιώνει, καθώς η έννοιες καθρεφτίζονται διαφορετικά σε κάθε άτομο.
Μια κρίσιμη χρονιά
Στην παρούσα απρόσμενη κατάσταση, κληθήκαμε όλοι να αντιμετωπίσουμε προβλήματα και προβληματισμούς, που υπονόμευσαν την σωματική και ψυχική υγεία και ποιότητα ζωής του συνόλου, και των ατόμων. Εστιάζοντας στην ρεαλιστικά θετική χροιά των όρων, διακρίνουμε πως μπορούμε να διαχειριστούμε τα εμπόδια του απροσδόκητου παρόντος, διατηρώντας την υγεία και την ποιότητα ζωή μας. Οι συνήθειες μας επηρεάζουν την υγεία μας. Όλες οι κύριες αιτίες θανάτου μπορούν να προληφθούν κάνοντας αλλαγές στον τρόπο ζωής μας.
Μην καπνίζετε
Το κάπνισμα και η χρήση καπνού είναι πολύ επικίνδυνες συνήθειες. Το κάπνισμα προκαλεί κάθε χρόνο στις ΗΠΑ 440.000 θανάτους.
Νόσοι όπως το εμφύσημα, ο καρκίνος του στόματος, του λάρυγγα και του πνεύμονα προκαλούνται περισσότερο από τον καπνό. Όσο πιο γρήγορα διακόψετε το κάπνισμα τόσο το καλύτερο.
Περιορίστε το αλκοόλ
Αυτό σημαίνει περισσότερα από 2 ποτά την ημέρα στους άντρες και 1 την ημέρα στις γυναίκες. Ένα ποτό είναι ισοδύναμο με ένα κουτάκι μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί.
Το πολύ αλκοόλ μπορεί να βλάψει το ήπαρ και να συμβάλλει σε ορισμένα είδη καρκίνου, όπως του λάρυγγα και του ήπατος.
Το αλκοόλ επίσης συμβάλλει στο θάνατο από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, δολοφονίες και αυτοκτονίες.
Να τρώτε υγιεινά
Η υγιεινή διατροφή έχει πολλά οφέλη για την υγεία. Η καρδιοπάθεια, ορισμένα είδη καρκίνου, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο διαβήτης και η βλάβη στις αρτηρίες μπορεί να συνδεθούν με αυτό που τρώτε. Κάνοντας πιο υγιεινές επιλογές μπορείτε να μειώσετε και τη χοληστερόλη καθώς και να χάσετε βάρος.
Χάστε βάρος αν είστε παχύσαρκος
Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης, υψηλής χοληστερόλης, διαβήτη, καρδιοπάθειας, εγκεφαλικού επεισοδίου, ορισμένων καρκίνων και αρθρίτιδας. Η διατροφή που είναι υψηλή σε ίνες, χαμηλά λιπαρά καθώς και η τακτική άσκηση μπορούν να βοηθήσουν την απώλεια κιλών.
Ασκηθείτε
Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της καρδιοπάθειας, της υπέρτασης, του διαβήτη, της οστεοπόρωσης και της κατάθλιψης. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου στο παχύ έντερο, του εγκεφαλικού επεισοδίου και του τραυματισμού της πλάτης. Θα αισθάνεστε καλύτερα και θα έχετε υπό έλεγχο το βάρος σας αν ασκείστε τακτικά. Προσπαθήστε να ασκηθείτε 30-60 λεπτά, 4 έως 6 φορές την εβδομάδα. Ωστόσο, οποιαδήποτε ποσότητα άσκησης είναι καλύτερη από καθόλου. Όταν τα γυμναστήρια ανοίξουν, μην το αναβάλετε!
Μην κάνετε ηλιοθεραπεία ή σολάριουμ
Η ηλιοθεραπεία συνδέεται με τον καρκίνο στο δέρμα. Καλύτερα να περιορίσετε την έκθεση στον ήλιο και να φοράτε προστατευτικά ρούχα και καπέλα όταν είστε έξω.
Το αντηλιακό είναι επίσης πολύ σημαντικό. Προστατεύει το δέρμα και βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου στο δέρμα. Να φοράτε όλο το χρόνο σε εκτεθειμένο δέρμα. Επιλέξτε ένα αντηλιακό ευρέως φάσματος, με τουλάχιστον SPF 15 και ένα που να μπλοκάρει τις ακτίνες UVA και UVB.
Σεξ
Το πιο ασφαλές σεξ είναι αυτό μεταξύ 2 ανθρώπων που έχουν επαφές ο ένας με τον άλλο μόνο και δεν έχουν σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο ή δεν μοιράζονται σύριγγες.
Να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό και σπερματοκτόνο gel ή κρέμα. Μιλήστε με τον γιατρό σας για την πιθανότητα να εξετάζεστε κάθε χρόνο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Πρέπει να εξετάζομαι κάθε χρόνο;
Μιλήστε με τον γιατρό σας για τους παράγοντες κινδύνου που έχετε και για το ποιες εξετάσεις ενδείκνυνται για εσάς.
Ψυχική υγεία, αυτό που δυστυχώς πολλοί αγνοούν
Η ικανότητα διαχείρισης των συναισθηματικών διακυμάνσεων είναι πολύ σημαντική στην περιφρούρηση τόσο της ψυχικής, όσο και της σωματικής υγείας. Στη σωματική υγεία μάλιστα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι σημαντικό ρόλο δεν παίζει τόσο η ευτυχία ως τέτοια, αλλά περισσότερο η ικανότητα αυτορρύθμισης του ατόμου και η αίσθηση ότι η ζωή του έχει σκοπό και νόημα. Πολλές είναι οι μελέτες που εξετάζουν τη σύνδεση της σωματικής και της ψυχολογικής ευεξίας. Μια ανασκόπηση του 2012, η οποία συμπεριέλαβε πάνω από 200 μελέτες βρήκε μια σύνδεση ανάμεσα σε θετικές ψυχολογικές συνιστώσες, όπως είναι η ευτυχία, η αισιοδοξία και η ικανοποίηση από τη ζωή και στο μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακού νοσήματος.
Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι πρέπει κανείς να είναι χαρούμενος για να προλάβει την καρδιακή προσβολή. Εάν ένα άτομο έχει καλή επίγνωση της ευεξίας του, είναι πιο πιθανό να διατηρεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής με μια ισορροπημένη διατροφή, τακτική φυσική άσκηση και αρκετές ώρες ύπνου. Οι άνθρωποι που σκέπτονται αισιόδοξα είναι πιο πιθανό να υιοθετούν υγιεινές συμπεριφορές, γιατί τις εκλαμβάνουν ως βοηθητικές στην επίτευξη των στόχων τους.
Η χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, το φυσιολογικό σωματικό βάρος και τα πιο υγιή λιπιδαιμικά προφίλ, βρέθηκαν επίσης να σχετίζονται με καλύτερη αίσθηση ευεξίας.
Οι μελέτες αυτές βέβαια αναδεικνύουν απλές συσχετίσεις και όχι αιτιώδεις σχέσεις που μπορούν να αποδείξουν την άμεση επίδραση της θετικής ψυχικής κατάστασης στον οργανισμό. Υπάρχουν όμως ερευνητές που εξηγούν ότι η άμεση αυτή επίδραση είναι πιθανό να λαμβάνει χώρα μέσω της μείωσης των φυσιολογικών διεργασιών καταστροφής των κυττάρων. Για παράδειγμα, μια από τις μελέτες βρήκε μια σχέση ανάμεσα στα υψηλά επίπεδα αισιοδοξίας και τα χαμηλά επίπεδα φλεγμονής.
Εάν μάλιστα δώσει κανείς στην ευτυχία τον ορισμό της απόλαυσης της ζωής, υπάρχουν πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα πάνω στο ζήτημα. Μια καναδική μελέτη βρήκε ότι τα άτομα άνω των 60 που δήλωσαν ότι απολαμβάνουν τη ζωής τους, είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κάποια αναπηρία μέσα σε ένα διάστημα 8 ετών. Η ικανότητα για κίνηση συνδέθηκε επίσης με την απόλαυση της ζωής.
Οι επιστήμονες τονίζουν, μετά από σχετική έρευνα που έχει γίνει σε ομοζυγωτικά δίδυμα, ολοένα και περισσότερο το μεγάλο ρόλο της γενετικής στην ευτυχία ενός ατόμου. Οι χαρούμενοι κι ερωτευμένοι γονείς, λοιπόν, είναι πολύ πιθανό να έχουν χαρούμενα και γεμάτα όνειρα παιδιά όχι μόνο εξαιτίας του περιβάλλοντος που δημιουργούν και της μίμησης προτύπου, αλλά και εξαιτίας των γονιδίων που έχουν κληροδοτήσει. Φαίνεται ότι το περιβάλλον και τα γονίδια ευθύνονται για ένα γενικό επίπεδο ευτυχίας που το κάθε άτομο έχει και το οποίο διαμορφώνεται και τροποποιείται από τις διάφορες καταστάσεις στις οποίες εμπλέκεται.
Τι μπορεί όμως να κάνει ένα άτομο για να αυξήσει τα επίπεδα ευτυχίας του στο εδώ και το τώρα;
Οι τεχνικές διαλογισμού και επίγνωσης που χρησιμοποιούνται πλέον στις θεραπείες ενός μεγάλου εύρους ψυχικών διαταραχών και βοηθούν στην επικέντρωση του ατόμου στο εδώ και στο τώρα μπορούν να μειώσουν τον αποπροσανατολισμό του ατόμου που έχει συνδεθεί με μειωμένα επίπεδα ψυχικής ευεξίας. Δραστηριότητες όπως η καταγραφή των σκέψεων και η προσφορά βοήθειας σε άλλα άτομα έχουν σχετιστεί με αυξημένα επίπεδα ευεξίας. Η πολιτεία είναι σημαντικό επίσης να μεριμνήσει, ώστε να υπάρχουν σε επίπεδο κοινότητας προγράμματα, εγκαταστάσεις και υγιεινές επιλογές που προάγουν την υγεία των ατόμων μέσα από μια ολιστική προσέγγιση.
Σε κάθε περίπτωση, το άτομο δεν πρέπει να σκέπτεται ότι είναι μόνο του στη διαχείριση των προβλημάτων του και των συναισθηματικών του διακυμάνσεων. Ένας ειδικός μπορεί πάντα να το υποστηρίξει και να το βοηθήσει, ώστε να βρει το δικό του τρόπο να απολαμβάνει τη ζωή.
Η ψυχική μας κατάσταση είναι ίση ή ακόμη και πιο σημαντική από τη φυσική μας κατάσταση. Επομένως, είναι παράδοξο να πηγαίνουμε συχνά στο γιατρό για οποιαδήποτε ιατρική πάθηση, αλλά να αρνούμαστε να ζητήσουμε ψυχολογική ή ψυχιατρική βοήθεια όταν πνιγόμαστε από τα συναισθήματά μας.
Διαβάστε τα πάντα
Το διάβασμα είναι αναμφισβήτητα ένα καλό εργαλείο για την φροντίδα και την βελτίωση της ψυχικής σας υγείας. Σας κάνει να εστιάζετε την προσοχή σας, να θυμάστε και να συνδέετε συγκεκριμένα γεγονότα με αφηρημένες ιδέες. Επιπλέον, σας βοηθά να ζήσετε πρωτόγνωρες για εσάς καταστάσεις και σας προετοιμάζει να τις αντιμετωπίσετε εάν τυχόν κάποια μέρα συμβούν σε εσάς ή σε κάποιον που γνωρίζετε. Όσο για σουρεαλιστικά κείμενα, δημιουργούν συσχετισμούς εκτός των συνηθισμένων. Οι συσχετισμοί είναι χρήσιμοι για την βελτίωση της ψυχικής σας υγείας, διότι ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέων εγκεφαλικών μοτίβων.
Multitasking
Η εκτέλεση πολλών πραγμάτων ταυτόχρονα είναι μια ιδανική άσκηση για το μυαλό σας. Η θεραπευτική αξία αυτής της πολλαπλής απασχόλησης έγκειται στην εξάσκηση επεξεργασίας πληροφοριών. Όσο πιο γρήγορα το κάνετε αυτό, τόσο καλύτερα. Επίσης, βελτιώνεται η ποιότητα της συγκέντρωσής σας. Το να είστε βυθισμένοι σε πολλές δουλειές απαιτεί πλήρη προσοχή σε καθεμία από αυτές για να είναι αποτελεσματικές.
Σβήστε την τηλεόραση
Συνήθως οι άνθρωποι περνάνε τουλάχιστον μια ώρα μπροστά από την τηλεόραση πριν πάνε για ύπνο. Ωστόσο, έτσι δημιουργείται ένα φαινόμενο που ονομάζεται «χρέος ύπνου» που οφείλεται στην υπερβολική κούραση λόγω της έλλειψης ύπνου. Η τηλεόραση προκαλεί αυτή τη κούραση, διότι όταν ψυχαγωγείστε αργείτε να πάτε στο κρεβάτι. Χωρίς να το συνειδητοποιείτε, στερείτε το μυαλό σας από την απαραίτητη ξεκούραση. Σβήστε την τηλεόραση και διαβάστε ή απλά χαλαρώστε πριν τον ύπνο. Αυτό σίγουρα θα βοηθήσει την ψυχική σας υγεία.
Κάντε διαλογισμό
Ο διαλογισμός σας βοηθά να καθαρίσετε το μυαλό σας από ό,τι σας ενοχλεί όπως λέει στην έρευνά του και ο Δρ. Hari Sharma. Στρες και αρνητικά συναισθήματα δημιουργούν νευρικές συνδέσεις οι οποίες δεν σας επιτρέπουν να σκεφτόσαστε καθαρά. Ακόμα μπορεί να προκληθεί πνευματικός αποκλεισμός. Όταν αυτό συμβαίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, το μυαλό σας αρχίζει να συρρικνώνεται και η υγεία σας καταρρέει. Μάθετε τον διαλογισμό για να χαλαρώσετε και να διώξετε αρνητικές σκέψεις.
Μην κρατάτε τον λάθος άνθρωπο!
Και δεν το λέμε εμείς το λέει η επιστήμη. Σύμφωνα λοιπόν με εργαστηριακές μελέτες, αποδείχτηκε ότι οι ευτυχισμένοι-ερωτευμένοι άνθρωποι, κινδυνεύουν λιγότερο από καρδιακή προσβολή και διαβήτη, ενώ παρουσιάζουν σπανιότερα υψηλή πίεση. Μια αρμονική σχέση και ένας πετυχημένος γάμος αποτελούν «ασπίδα» ενάντια στην κατάθλιψη και στο χρόνιο άγχος. Παράλληλα, είναι γνωστό ότι προλαμβάνουν εκτός απο τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά.
Η υγεία είναι το σημαντικότερο αγαθό. Εάν δεν έχουμε την υγεία μας δεν μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή! Είναι σημαντικό όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις υγείας για μία στιγμή ή για μία ζωή, να γνωρίζουμε ότι υπάρχει η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή που μπορεί να βελτιώσει την καθημερινότητά μας. Πιο σημαντικό όμως, είναι να μην φτάσουμε ποτέ σε αυτό το σημείο. Πάνω από όλα υγεία λοιπόν, σωστά; Τώρα πια, είναι η μόνη ευχή που θέλουμε να ακούμε…
