Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ υπήρξε ένας ιδιαίτερος, καυστικός πολιτικός, ο οποίος υπήρξε ηγέτης της Μεγάλης Βρετανίας για δύο περιόδους: την πρώτη, στο διάστημα 1940-1945, όταν από τη θέση εξουσίας στην οποία βρισκόταν συνέβαλε στην συντριβή των Ναζί και των συμμάχων τους και τη δεύτερη, στο διάστημα 1951-1955. Οι ατάκες του ειδικά εκείνη την περίοδο, στο πλαίσιο των συγκρούσεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι ενδεικτικές της ιδιοσυγκρασίας του και της στάσης του απέναντι στα πράγματα. “Σας υπόσχομαι ιδρώτα, δάκρυα, λύπη και αίμα”, είχε πει κατά την τελετή αγόρευσης του σε πρωθυπουργό, εν όψει του μεγάλου πολέμου που εκκινούσε.
Αργότερα, μετά τη λήξη του πολέμου, παρά την καθοριστική του συμβολή, το Κόμμα του έχασε τις εκλογές και ως εκ τούτου εκείνος δεν επανεξελέγη πρωθυπουργός. Εκείνος, με μία ατάκα του, απέδωσε την εκλογική ήττα στο ότι “οι άνθρωποι ψηφίζουν με βάση το τι υπόσχεσαι αύριο, όχι με βάση το τι έκανες εχθές”, αφιερώνοντας φυσικά μερικές καυστικές ατάκες και στους πολιτικούς του αντιπάλους.
Πολλές από τις ατάκες και τα ευφυολογήματα που του αποδίδονται παραμένουν εξαιρετικά επίκαιρα, κοινοποιούνται και αναδημοσιεύονται συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από χρήστες από κάθε γωνιά του πλανήτη, ή και χρησιμοποιούνται από σημερινούς πολιτικούς.
Αν και είναι δύσκολο να επιλέξει κανείς τα πιο εύστοχα αποφθέγματα του, επιλέξαμε 50 τα οποία και παρουσιάζουμε στην λίστα που ακολουθεί.
1. Ο Κολόμβος όταν ξεκίνησε, δεν ήξερε που πήγαινε και, όταν έφτασε, δεν ήξερε που βρισκόταν.
2. Το να βελτιώνεσαι, σημαίνει να αλλάζεις. Το να είσαι τέλειος, σημαίνει το να αλλάζεις συχνά.
3. Δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου, αν σταματάς και ρίχνεις πέτρες σε κάθε σκύλο που γαβγίζει.
4. Ένας απαισιόδοξος βλέπει την δυσκολία σε κάθε ευκαιρία- ένας αισιόδοξος βλέπει την ευκαιρία σε κάθε δυσκολία.
5. Επιτυχία σημαίνει να πηγαίνεις από αποτυχία σε αποτυχία, δίχως να χάνεις τον ενθουσιασμό σου.
6. Το τακτ είναι η ικανότητα να λες σε κάποιον να πάει στον διάολο, με τέτοιο τρόπο που να τον κάνει να ανυπομονεί για το ταξίδι.
7. Μία γάτα κοιτάει προς τα κάτω για να δει έναν άνθρωπο και ένας σκύλος κοιτάζει ψηλά για να δει έναν άνθρωπο. Αλλά ένα γουρούνι κοιτάζει τον άνθρωπο στα μάτια και βλέπει έναν όμοιο του.
8. Λαίδη Άστορ: “Αν ήμουν παντρεμένη μαζί σου, θα έβαζα δηλητήριο στον καφέ σου”.
Τσόρτσιλ: “Αν ήμουν παντρεμένος μαζί σου, θα το έπινα”.
9. Τα προς το ζην τα κερδίζεις από αυτά που παίρνεις. Τη ζωή, όμως, την κερδίζεις από αυτά που δίνεις.
10. Το καλύτερο επιχείρημα εναντίον της δημοκρατίας είναι μια συζήτηση με τον μέσο ψηφοφόρο για πέντε λεπτά.
11. Είμαι αισιόδοξος. Δεν μου φαίνεται να έχει καμία χρησιμότητα το να είμαι κάτι άλλο.
12. Οι αυτοκρατορίες του μέλλοντος είναι οι αυτοκρατορίες του νου.
13. Δεν μισώ κανέναν, εκτός από τον Χίτλερ. Και εκείνον, για επαγγελματικούς λόγους.
14. Όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη. Αλλά μόνοι οι σοφοί άνθρωποι μαθαίνουν από τα λάθη τους.
15. Η νοοτροπία είναι ένα μικρό πράγμα, που κάνει μεγάλη διαφορά.
16. Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία από ότι μπορούν να καταναλώσουν.
17. Ποτέ μην παρατάς κάτι, που δεν μπορείς να περάσεις μία ημέρα δίχως να το σκέφτεσαι.
18. Τίποτα στη ζωή δεν είναι τόσο ανακουφιστικό, όσο το να σε πυροβολούν δίχως να βρουν το στόχο τους.
19. Ο χαρακτήρας μπορεί να επιδεικνύεται στις μεγάλες στιγμές- πλάθεται, όμως, στις μικρές.
20. Μπορείς πάντα να υπολογίζεις πως οι Αμερικανοί θα κάνουν το σωστό- αφού έχουν εξαντλήσει πρώτα όλες τις εναλλακτικές.
21. Κανείς δεν λέει πως η δημοκρατία είναι τέλεια. Αντιθέτως, έχει λεχθεί πως η δημοκρατία είναι η χειρότερη μορφή διακυβέρνησης- εκτός όλων των υπόλοιπων που έχουν δοκιμαστεί.
22. Ακόμη είμαστε κύριοι της μοίρας μας. Ακόμη είμαστε καπετάνιοι των ψυχών μας.
23. Αν ο Χίτλερ εισέβαλε ποτέ στην κόλαση, θα έκανα τουλάχιστον μία θετική τοποθέτηση υπέρ του διαβόλου στη Βουλή μας.
24. Μου αρέσει να συμβαίνουν πράγματα. Και, αν τα πράγματα δεν συμβαίνουν, μου αρέσει να τα κάνω να συμβαίνουν.
25. Ίσως είναι καλύτερο να είσαι ανεύθυνος και σωστός, παρά υπεύθυνος και λάθος.
26. Ο φανατικός είναι εκείνος που δεν μπορεί να αλλάξει άποψη και δεν θα αλλάξει ούτε θέμα.
27. Το κουράγιο είναι αυτό που χρειάζεται για να σηκωθείς και να μιλήσεις- το κουράγιο είναι, επίσης, αυτό που χρειάζεσαι για να κάτσεις κάτω και να ακούσεις.
28. Πριν μπορέσεις να εμπνεύσεις συναισθήματα, πρέπει να σε έχουν πλημμυρίσει εσένα τον ίδιο. Πριν καταφέρεις προξενήσεις δάκρυα σε κάποιον, πρέπει να έχουν κυλήσει τα δικά σου. Για να τους πείσεις, πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να πιστεύεις.
29. Το τίμημα της μεγαλοσύνης είναι η ευθύνη.
30. Είμαι έτοιμος να συναντήσω τον Δημιουργό μου. Το εάν ο Δημιουργός μου είναι έτοιμος, για τη δοκιμασία της συνάντησης του με εμένα είναι άλλο θέμα.
31. Η Ιστορία θα είναι καλή μαζί μου, επειδή σκοπεύω να την γράψω.
32. Η αλήθεια είναι μη αναστρέψιμη. Η κακία μπορεί να της επιτεθεί, η άγνοια μπορεί να την χλευάσει- αλλά στο τέλος, πάλι εκείνη είναι εδώ.
33. Ο καπιταλισμός έχει ένα μόνιμο ελάττωμα: την άνιση κατανομή του πλούτου. Ο σοσιαλισμός έχει μόνο ένα προτέρημα: την ίση κατανομή της φτώχειας.
34. Πολιτική είναι η ικανότητα του να παρουσιάζεις σήμερα το τι θα γίνει αύριο, και αύριο να εξηγείς γιατί δεν έγινε.
35. Έχεις εχθρούς; Καλώς. Αυτό σημαίνει πως έχεις ορθώσει το ανάστημα σου για κάτι, κάποτε στη ζωή σου.
36. Όσο πιο πίσω κοιτάζεις στο παρελθόν, τόσο πιο μπροστά στο μέλλον βλέπεις.
37. Μια καλή ομιλία πρέπει να εξαντλεί το θέμα. Όχι όμως και το ακροατήριο.
38. Η πολιτική είναι σαν το πρωινό ξύπνημα. Ποτέ δεν ξέρεις ποιου το κεφάλι θα βρεις στο μαξιλάρι.
39. Δεν είναι αρκετό, το ότι κάνουμε το καλύτερο μας. Μερικές φορές πρέπει να κάνουμε, αυτό που απαιτείται.
40. Αυτή η έκθεση, με την έκταση της, προστατεύει τον εαυτό της από τον κίνδυνο να διαβαστεί.
41. Μια καλή ομιλία πρέπει να είναι σαν τη φούστα μιας γυναίκας: αρκετά μακριά, ώστε να καλύπτει το θέμα και αρκετά κοντή ώστε να προκαλεί ενδιαφέρον.
42. Είμαστε κύριοι των ανείπωτων λέξεων, αλλά σκλάβοι εκείνων που ειπώθηκαν.
43. “Τότε για τι πολεμάμε;”. Αυτό απάντησε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, όταν του ζητήθηκε να κόψει την χρηματοδότηση στις τέχνες, λόγω των αναγκών του Πολέμου.
44. Ένα ψέμα έχει ήδη ταξιδέψει στον μισό πλανήτη, πριν η αλήθεια έχει την ευκαιρία να βάλει καν το παντελόνι της.
45. Τα γούστα μου είναι απλά: ικανοποιούμαι εύκολα με το καλύτερο.
46. Μου αρέσει να μαθαίνω, αλλά δεν μου αρέσει να διδάσκομαι.
47. Η ιστορία γράφεται συνήθως από τους νικητές, επειδή η ηττημένοι συνήθως είναι φτωχοί και αγράμματοι.
48. Υπάρχουν μόνο δύο μέρη στα οποία θα “δουλέψει” ο σοσιαλισμός: στον παράδεισο, όπου δεν είναι απαραίτητος και στην κόλαση, όπου ήδη τον έχουν.
49. Δεν ανησυχώ ποτέ για την πράξη, αλλά την απραξία.
50. Στη Μεγάλη Βρετανία, οι κυβερνήσεις συχνά αλλάζουν τις πολιτικές τους, δίχως να αλλάξουν τα μέλη τους. Στην Γαλλία συνήθως αλλάζουν τα μέλη τους, δίχως να αλλάξουν τις πολιτικές τους.
Είπε ο Τσόρτσιλ «Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες»;
Ψάχνοντας γι αυτή τη δήθεν δήλωση: «‘Αν οι Έλληνες αποκτήσουν μόρφωση και ενότητα, αλίμονό μας. Ουίνστον Τσόρτσιλ, 1874-1965, Βρετανός Πρωθυπουργός , Νόμπελ 1953», που τελικά απ΄ ότι φαίνεται δεν έκανε ποτέ του ο Τσόρτσιλ, πέσαμε πάνω σε ένα ακόμη μεγαλύτερο μύθο, ή τουλάχιστον μια μεγάλη αμφισβήτηση.
«Στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».
Όπως αναφέρει η wikipedia στο κύριο άρθρο της: Σύμφωνα με το Churchill Archives Centre και άλλους Διεθνείς φορείς τεκμηρίωσης των βιογραφικών στοιχείων του Sir Winston Leonard Spencer Churchill, η συγκεκριμένη φράση ουδέποτε ελέχθη από τον Τσώρτσιλ, αποδόθηκε όμως σε αυτόν απο την πλευρά της Ελληνικής Αντίστασης κατά την διάρκεια του πολέμου για λόγους εμψύχωσης και ενίσχυσης του φρονήματος των μαχομένων Ελλήνων πατριωτών.
Στις 28 Οκτωβρίου 2010, η naftemporiki.gr προβάλλει ένα βίντεο-ντοκιμαντέρ, το οποίο επιμελήθηκε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, που στην αρχή του ακούγεται κάποιος (ο Τσόρτσιλ ή κάποιος άλλος), να λέει τη συγκεκριμένη φράση:
Ας συγκρίνουμε το ηχητικό με τη φωνή του Τσόρτσιλ
Στο βιβλίο του Louis MacNeice: The Classical Radio Plays και στη σελ.44 αναφέρει ότι πρόκειται για μύθο.
Κάποιοι αρθρογράφοι στη wikipedia μετά από έρευνα θεωρούν ότι μπορεί να το είπε ο Τσόρτσιλ στον ελληνο – ιταλικό πόλεμο, μπορεί όμως τελικά να ειπώθηκε κι από το Νοτιοαφρικανό στρατηγό Γιαν Κρίστιαν Σματς.
Το Υπουργείο Παιδείας πάντως πριν κάποια χρόνια απέδωσε την φράση στον Francis Noel-Baker, από τον οποίο πιθανόν να αντέγραψε ο Τσόρτσιλ) αλλά δυστυχώς το λινκ έχει διαγραφεί.
Κλημεντίνη Τσόρτσιλ
Είναι κλισέ, αλλά πίσω από έναν ισχυρό άντρα, κρύβεται μια πραγματικά πανίσχυρη γυναίκα. Ίσως και πολύ ερωτευμένη. Η Κλημεντίνη Τσόρτσιλ υπήρξε βοηθός και σύμβουλος του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Κέρδισε τον τίτλο της βαρόνης Spencer-Churchill of Chartwell και αφιέρωσε τη ζωή της σε μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του περασμένου αιώνα. Ανήκαν και οι δύο στην ανώτερη βρετανική κοινωνία, αλλά δεν ήταν πλούσιοι όπως οι άλλοι μεγάλοι βρετανοί αριστοκράτες. Ο πατέρας της Κλημεντίνης, sir Henry Hozier, δεν ήταν ευγενής και είχε πάρει διαζύγιο.
Ηταν κόρη της λαίδης Blanche Ogilvy, την οποία ο άνδρας της είχε κάπως εγκαταλείψει. Η Κλημεντίνη υπήρξε επαναστατημένη και ταραγμένη προσωπικότητα στην εφηβεία της. Σε ηλικία 25 ετών, όταν γνώρισε τον Τσόρτσιλ, δεν είχε ποτέ γνωρίσει άλλον και δεν είχε αρραβωνιαστεί, λόγω του χαρακτήρα της. Ηταν αρκετά όμορφη, αλλά το κοφτερό μυαλό της φόβιζε τους νέους της εποχής. Πράγμα ασυνήθιστο στην εποχή της, η Κλημεντίνη σπούδασε στο πανεπιστήμιο Berkhamsted και συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι, στη Σορβόνη και μιλούσε άπταιστα γαλλικά.
Ο Τσώρτσιλ γεννήθηκε στο Ανάκτορο Μπλενχάιμ της κομητείας της Οξφόρδης και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας ευγενών, δευτερότοκος γιος του πολιτικού Ράντολφ Χένρυ Σπένσερ Τσώρτσιλ και της Αμερικανίδας Τζένης Τζέρομ (κόρης του Λέοναρντ Τζέρομ, τραπεζίτη και ιδιοκτήτη των New York Times). Ηταν εσωστρεφής και άτολμος με τις γυναίκες και γοητεύτηκε με την πρωτότυπη προσωπικότητα της συζύγου του. Ζήτησε από την μητέρα του να του την παρουσιάσει το 1904, σε έναν χορό στο Crewe House, στον οποίο δεν τόλμησε να της πει ούτε μια λέξη.
Ένα παράδοξο ταίριασμα
Χρειάστηκε να περάσουν τέσσερα χρόνια πριν οι δύο νέοι ξαναβρεθούν σε ένα δείπνο που παρέθετε η θεία της Κλημεντίνης. Ο Τζόρτσιλ, νεαρός υπουργός εκείνη την εποχή, έφθασε καθυστερημένος και κάθισε δίπλα της στο τραπέζι. Ετσι ξεκίνησε η κοινή ζωή τους. Οι δύο σύζυγοι δεν είχαν τις ίδιες πολιτικές ευαισθησίες. Η Κλημεντίνη ήταν ριζοσπαστικά φιλελεύθερη, υπέρ των μεγάλων μεταρρυθμίσεων που άρχιζαν να μεταμορφώνουν την βρετανική κοινωνία. Πιο κλασικό πνεύμα, αρκετά μέτριος φοιτητής, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ δεν ενδιαφερόταν για τις κοινωνικές αλλαγές. Επαιρνε υπόψιν του τις συμβουλές της, αλλά παρέμεινε συντηρητικός πολιτικός, με βασικό του μέλημα το μεγαλείο της βρετανικής αυτοκρατορίας.
Τα 1500 γράμματα που αντάλλαξαν οι σύζυγοι μεταξύ 1908 ως το τέλος της ζωής τους, δείχνουν ότι η Κλημεντίνη δεν παρενέβαινε ποτέ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής ή σε στρατιωτικά θέματα. Ωστόσο, ο Τσόρτσιλ την άκουγε στα κοινωνικά θέματα. Οι βιογράφοι του αναφέρουν ότι ο βρετανός πρωθυπουργός δεν ήταν ιδιαίτερα ψυχολόγος και είχε ανάγκη την σύζυγό του για να αποφεύγει τις παγίδες.
Η αλληλογραφία τους ξεκίνησε το 1908. Ηδη από το 1905 ο Τσόρτσιλ είχε γίνει υφυπουργός για τις Αποικίες και τα γράμματα που ανταλλάσσουν αποκαλύπτουν ταυτόχρονα πολλές προσωπικές στιγμές αλλά και πολιτικά θέματα. Ο τόνος στις επιστολές είναι αυθόρμητος και φυσικός. Η Λαίδη Τσόρτσιλ δηλώνει εκνευρισμένη γιατί τα γράμματα που λαμβάνει είναι δακτυλογραφημένα. Περιμένει από τον άντρα της να τα γράφει στο χέρι.
Αυτές οι επιστολές αποκαλύπτουν κυρίως ότι και οι δύο στο ζευγάρι διαθέτουν χιούμορ, και ξέρουν να το διατηρήσουν ακόμη και στις πιο δραματικές καταστάσεις. Στις 2 Αυγούστου 1914, την ώρα που ξεσπούσε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Τσόρτσιλ της έγραφε: «Ο κόσμος τρελάθηκε».
Μυθική εξάρτηση
Εκείνη δεν δίσταζε, ορισμένες φορές, να πάρει τον λόγο σε δημόσιες ομιλίες, όταν εκείνος δεν μπορούσε, και να υπερασπιστεί νόμους που έπρεπε να ψηφιστούν. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Κλημεντίνη Τσόρτσιλ αφιερώθηκε στην δημιουργία καντινών στα εργοστάσια πολεμικού υλικού. Στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ντυμένη με την τελευταία λέξη της μόδας (εκείνη καθιέρωσε το τουρμπάνι στα μαλλιά, για το οποίο ξετρελάθηκαν οι βρετανίδες), συγκέντρωνε μεγάλα ποσά για την κατασκευή σπιτιών για εθελόντριες στον στρατό και στα στρατιωτικά εργοστάσια.
Η ατάκα του ενός εκατομμυρίου
Όσα όμως κι αν έμειναν στην ιστορία, η Κλημεντίνη έγραψε ιστορία με μία ατάκα που σύμφωνα με τα… πρακτικά, είπε μία μέρα στον πανίσχυρο σύζυγό της. Καθώς περπατούσαν στο δρόμο, συνέβη το φημισμένο επεισόδιο: η Κλημεντίνη έπιασε κουβέντα με έναν οδοκαθαριστή. «Τι στο καλό έλεγες με αυτόν τόση ώρα;»
Τη ρώτησε ο σερ Ουίνστον.
«Ω, πολλά χρόνια πριν ήταν τρελά ερωτευμένος μαζί μου», αποκρίθηκε εκείνη.
Ο Τσόρτσιλ χαμογέλασε ειρωνικά. «Είδες, καλή μου; Θα μπορούσες σήμερα να είσαι η συζυγος ενός οδοκαθαριστή».
«Ω, όχι, καλέ μου», απάντησε εκείνη, ξεστομίζοντας την ατάκα του ενός εκατομμυρίου: «Αν τον είχα παντρευτεί, αυτός θα ήταν πρωθυπουργός σήμερα».
