Έντεκα Έλληνες πολίτες βρίσκονται ανάμεσα στους επιβάτες του αεροσκάφους που αναγκάστηκε σε προσγείωση από τη Λευκορωσία προκειμένου να συλληφθεί ο Ρόμαν Προτάσεβιτς, ένας ακτιβιστής δημοσιογράφος, πολέμιος του καθεστώτος Λουκασένκο. Συνολικά στην πτήση της Ryanair επιβαίνουν 171 άτομα. Η πτήση, που είχε αναχωρήσει από την Αθήνα και αναγκάστηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ της Λευκορωσίας, απογειώθηκε πριν από λίγο για τον προορισμό της, το Βίλνιους της Λιθουανίας, όπως ανέφερε η επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, Αντίνα Βαλέαν.
«Η πτήση της Ryanair απογειώθηκε μόλις από το Μινσκ με προορισμό το Βίλνιους. Υπέροχα νέα για όλους, ειδικά για τις οικογένειες και τους φίλους των ανθρώπων που ταξιδεύουν».
BREAKING! The regime landed @Ryanair plane, which was flying from Athens to Vilnius,in order to arrest the famous Belarusian journalist Roman Protasevich. In Belarus, he faces the death penalty. Belarus has seized a plane,put passengers in danger, in order to repress an opponent pic.twitter.com/TEv22to5XM
— Franak Viačorka (@franakviacorka) May 23, 2021
Λευκορωσία πτήση: Σκληρή ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε σκληρή ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει: «Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο την πράξη κρατικής αεροπειρατείας που έλαβε χώρα σήμερα και είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης Ryanair FR 4978, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Βίλνιους, στο Μινσκ της Λευκορωσίας. Στο αεροπλάνο επέβαιναν συνολικά 171 επιβαίνοντες, 11 εκ των οποίων είναι Έλληνες πολίτες.
Η πράξη αυτή, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ζωή όλων των επιβαινόντων είναι απαράδεκτη. Καλούμε για την άμεση απελευθέρωση του αεροσκάφους και του συνόλου των επιβαινόντων προκειμένου να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Καταδικάζουμε την παράνομη σύλληψη του Λευκορώσου ακτιβιστή Roman Protasevich, ο οποίος απειλείται με την θανατική ποινή.
Είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών
Ο κ. Protasevich ήταν μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης Svetlana Tikhanovskaya, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα. Για την Ελλάδα, η προάσπιση των θεμελιωδών αξιών όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ζήτημα αρχής.
Θεωρούμε ότι παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες εποχές και που δεν αρμόζουν σε κανένα πολιτισμένο κράτος, δεν θα πρέπει να μείνουν αναπάντητες. Η Ελληνική πλευρά βρίσκεται σε στενό συντονισμό με τα υπόλοιπα Κράτη-Μέλη της ΕΕ και αναμένει ότι το ζήτημα αυτό θα εξετασθεί ενδελεχώς κατά το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Raman Pratasevich is a Belarusian journalist and @belamova editor. He actively covered the events of the 2020 election campaign and the subsequent protests. Belarusian security forces started several criminal cases against him, the KGB put him on the terrorist list. pic.twitter.com/merNVeHegV
— Franak Viačorka (@franakviacorka) May 23, 2021
Λευκορωσία πτήση: Το χρονικό
Η Λευκορωσία έστειλε σήμερα ένα καταδιωκτικό αεροσκάφος για να αναχαιτίσει ένα επιβατικό της εταιρείας Ryanair, στο οποίο επέβαινε ένας ακτιβιστής της αντιπολίτευσης που φαίνεται ότι συνελήφθη, αμέσως μετά την προσγείωση στο Μινσκ, από τις υπηρεσίες ασφαλείας του καθεστώτος του προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο. Το αντιπολιτευόμενο μέσο ενημέρωσης Nexta ανέφερε ότι ο Ρομάν Προτασέβιτς, 26 ετών, ο πρώην διευθυντής σύνταξής του, συνελήφθη μετά την αναγκαστική προσγείωση του Μπόινγκ 737 στο Μινσκ. Η πτήση είχε αναχωρήσει από την Αθήνα με προορισμό το Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας. Το υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας, με ανάρτηση στο Telegram, επιβεβαίωσε αρχικά τη σύλληψη, όμως στη συνέχεια διέγραψε το μήνυμα, σύμφωνα με μια δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου.
Οι αρχές της Λευκορωσίας υποστηρίζουν ότι το Μπόινγκ της Ryanair άλλαξε πορεία έπειτα από προειδοποίηση για βόμβα.
Το Nexta ανέφερε ότι οδηγήθηκε σε αναγκαστική προσγείωση λόγω ενός «διαπληκτισμού» που προκάλεσαν εν ώρα πτήσης οι Λευκορώσοι πράκτορες των υπηρεσιών ασφαλείας που επέβαιναν στο αεροπλάνο και έλεγαν ότι υπήρχε στην πτήση ένας εκρηκτικός μηχανισμός. Το αεροδρόμιο του Μινσκ ανακοίνωσε ότι ο συναγερμός για βόμβα αποδείχτηκε «λανθασμένος», μετά την έρευνα που διενεργήθηκε στο αεροπλάνο, μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο Belta. Ο Λευκορώσος πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο έδωσε ο ίδιος την εντολή να αναχαιτιστεί η πτήση από ένα καταδιωκτικό MiG-29, ανέφερε το γραφείο Τύπου της προεδρίας.
Πράκτορες της λευκορωσικής KGB επέβαιναν στο αεροπλάνο
Το περασμένο καλοκαίρι και το φθινόπωρο ο Λουκασένκο βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα πρωτοφανές κίνημα διαμαρτυρίας που κράτησε πολλές εβδομάδες, με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στο Μινσκ και σε άλλες πόλεις. Η κινητοποίηση αυτή ήταν τεράστια, για μια χώρα μόλις 9,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Σταδιακά, μετά τις μαζικές συλλήψεις, το κίνημα υποχώρησε. Τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν στις κινητοποιήσεις.
Τον περασμένο Νοέμβριο οι υπηρεσίες ασφαλείας (KGB) της Λευκορωσίας έβαλαν τον Προτασέβιτς και τον ιδρυτή του Nexta, τον Στέπαν Πουτίλο, στον κατάλογο των «προσώπων που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες». Ο νυν διευθυντής σύνταξης του Nexta, Ταντέους Γκίζαν, διαβεβαίωσε ότι πράκτορες της λευκορωσικής KGB επέβαιναν στο αεροπλάνο. «Όταν το αεροπλάνο μπήκε στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, οι αξιωματικοί της KGB προκάλεσαν έναν διαπληκτισμό με το προσωπικό της Ryanair», είπε.
Μια εκπρόσωπος της υπηρεσίας αεροδρομίων της Λιθουανίας ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι ως πρώτη εξήγηση για την αναγκαστική προσγείωση αναφέρθηκε ότι υπήρξε μια διαμάχη μεταξύ επιβατών και μελών του πληρώματος.
Ο Ρομάν Προτασέβιτς είναι ο πρώην διευθυντής σύνταξης του Nexta, ενός μέσου ενημέρωσης που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πρόσφατο κίνημα εναντίον της επανεκλογής του Λουκασένκο στην προεδρία της χώρας τους. Το Nexta, που ιδρύθηκε το 2015, συντόνισε τις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα και μετέδιδε φωτογραφίες και βίντεο από τις ταραχές.
Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, καταδίκασε τη σύλληψη του Προτασέβιτς ο οποίος, όπως ανέφερε, κινδυνεύει «με τη θανατική ποινή». Ζήτησε επίσης από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να ερευνήσει το θέμα. «Από εδώ και εμπρός, δεν είναι διασφαλισμένη ούτε η ελάχιστη ασφάλεια οποιουδήποτε πολίτη, οποιασδήποτε χώρας που πετάει πάνω από τη Λευκορωσία» είπε, από το Βίλνιους όπου έχει εγκατασταθεί εδώ και μερικούς μήνες. Στη Λιθουανία ζούσε από τον περασμένο Νοέμβριο και ο Προτασέβιτς.
Την ανησυχία της για το περιστατικό εξέφρασε η ηγεσία της ΕΕ, η οποία κάλεσε τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσουν αμέσως τους επιβάτες της πτήσης της Ryanair. «Ανησυχώ πολύ με τα όσα έχουν αναφερθεί για την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ. Καλούμε τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσει αμέσως την πτήση και τους επιβάτες της. Η διερεύνηση του συμβάντος από το ICAO θα είναι απαραίτητη», αναφέρει σε ανάρτησή του στο twitter, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Very concerned regarding reports of a forced landing of #Ryanair flight in Minsk.
We call on Belarus authorities to immediately release the flight and all its passengers.
An #ICAO investigation of the incident will be essential.
— Charles Michel (@eucopresident) May 23, 2021
Από την πλευρά της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τονίζει:
«Είναι απολύτως απαράδεκτο να αναγκαστεί η πτήση της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους να προσγειωθεί στο Μινσκ. ΟΛΟΙ οι επιβάτες πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσουν το ταξίδι τους στο Βίλνιους αμέσως και να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους. Οποιαδήποτε παραβίαση των διεθνών κανόνων αεροπορικών μεταφορών πρέπει να έχει συνέπειες».
It is utterly unacceptable to force @Ryanair flight from Athens to Vilnius to land in Minsk.
ALL passengers must be able to continue their travel to Vilnius immediately and their safety ensured.
Any violation of international air transport rules must bear consequences.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 23, 2021
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ τονίζει με ανάρτησή του στο twitter ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις γύρω από την πτήση της Ryanair από την Αθήνα στο Βίλνιους. «Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο», τονίζει ο Ζοζέπ Μπορέλ και προσθέτει: «Θεωρούμε υπεύθυνη την κυβέρνηση της Λευκορωσίας για την ασφάλεια όλων των επιβατών και των αεροσκαφών. ΟΛΟΙ οι επιβάτες πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν το ταξίδι τους αμέσως».
We hold the government of Belarus responsable for the security of all passengers and the aircraft.
ALL passengers must be able to continue their travel immediately. (2/2)— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) May 23, 2021
Tην άμεση και σκληρή αντίδραση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και θεσμών ζητεί ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Ντόναλντ Τουσκ. «Ο Λουκασένκο έχει γίνει απειλή όχι μόνο για τους πολίτες του αλλά και για τη διεθνή ασφάλεια» ανέφερε ο Ντόναλντ Τουσκ και προσέθεσε ότι «η πράξη της κρατικής τρομοκρατίας απαιτεί άμεση και σκληρή αντίδραση όλων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και θεσμών».
Lukashenko has become a threat not only to his own citizens but also to international security. His act of state terrorism demands an immediate and tough reaction of all European governments and institutions.
— Donald Tusk (@donaldtuskEPP) May 23, 2021
Λευκορωσία: Εξηγήσεις ζητούν Γερμανία-Γαλλία
Την ίδια ώρα, η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες καταδικάζουν την ενέργεια της Λευκορωσίας.Η Γερμανία ζήτησε από τη Λευκορωσία να δώσει «αμέσως» εξηγήσεις γιατί διέταξε ένα αεροσκάφος της Ryanair που κατευθυνόταν στη Λιθουανία να προσγειωθεί στο Μινσκ. «Χρειαζόμαστε μια άμεση εξήγηση από την κυβέρνηση της Λευκορωσίας για την εκτροπή της πτήσης, που βρισκόταν εντός της ΕΕ, και τη φερόμενη σύλληψη ενός δημοσιογράφου», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter ο υφυπουργός Εξωτερικών Μίγκελ Μπέργκερ.
Η Γαλλία κατήγγειλε την «απαράδεκτη» εκτροπή, από τις αρχές της Λευκορωσίας, ενός αεροσκάφους στο οποίο επέβαινε ένας Λευκορώσος αντιφρονών και ζήτησε να δοθεί μια απάντηση από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ. «Η εκτροπή, από τις λευκορωσικές αρχές, μιας πτήσης της Ryanair είναι απαράδεκτη. Είναι αναγκαίο να δοθεί μια ισχυρή και ενιαία απάντηση των Ευρωπαίων», έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν. «Όλοι οι επιβάτες της πτήσης, μεταξύ των οποίων και οι πιθανοί Λευκορώσοι αντιπολιτευόμενοι, πρέπει να επιτραπεί χωρίς καθυστέρηση να φύγουν από τη Λευκορωσία», πρόσθεσε.
Le détournement par les autorités biélorusses d’un vol de @Ryanair est inacceptable. Une réponse ferme et unie des Européens est indispensable. Tous les passagers de ce vol, dont les opposants biélorusses éventuels, doivent être autorisés sans délai à quitter la #Biélorussie.
— Jean-Yves Le Drian (@JY_LeDrian) May 23, 2021
«Κρατική τρομοκρατία»
«Κρατική τρομοκρατία» χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι τη σύλληψη του Λευκορώσου αντιφρονούντα Ρομάν Προτάσεβιτς, αφού το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε υποχρεώθηκε, από ένα μαχητικό, να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Μινσκ. «Καταδικάζω με τον εντονότερο τρόπο τη σύλληψη του Ρομάν Προτάσεβιτς από τις αρχές της Λευκορωσίας, μετά την εκτροπή μιας επιβατικής πτήσης της Ryanair. Αυτό το πράγμα είναι εγκληματική, κρατική τρομοκρατία», έγραψε στο Twitter.
Ο Μοραβιέτσκι πρόσθεσε ότι ζήτησε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συζητηθεί αύριο Δευτέρα, στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, η επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία. Το περιστατικό προκάλεσε την οργή του προέδρου της Λιθουανίας, Γκιντάνας Ναουσέντα, ο οποίος απαίτησε την απελευθέρωση του 26χρονου αντικαθεστωτικού ακτιβιστή και blogger, Ρόμαν Προτάσεβιτς. Ο Λιθουανός πρόεδρος κάλεσε το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση να απαντήσουν «στην απειλή κατά της διεθνούς πολιτικής αεροπορίας από το καθεστώς της Λευκορωσίας», ενώ κατήγγειλε ότι η πτήση οδηγήθηκε στο Μινσκ με τη βία.
ΥΠΕΞ Βρετανίας: Η Λευκορωσία θα υποστεί συνέπειες
Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ντόμινικ Ράαμπ προειδοποίησε τον Λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκο ότι θα υπάρξουν «σοβαρές συνέπειες» μετά την εκτροπή ενός αεροσκάφους της εταιρείας Ryanair στο Μινσκ, νωρίτερα σήμερα. «Η Βρετανία ανησυχεί για τις πληροφορίες που κάνουν λόγο για τη σύλληψη του δημοσιογράφου του nexta tv Ρομάν Προτασέβιτς και τις συνθήκες που οδήγησαν το αεροπλάνο του να προσγειωθεί στο Μινσκ. Θα συντονιστούμε με τους συμμάχους μας. Αυτή η παράλογη ενέργεια του Λουκασένκο θα έχει σοβαρές συνέπειες», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter ο επικεφαλής της βρετανικής διπλωματίας.
Η ανάρτηση Μητσοτάκη
Ο κ. Μητσοτάκης, σε ανάρτησή του στο twitter, κάνει λόγο για «σοκαριστική πράξη», ζητεί την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών και προαναγγέλλει ότι το θέμα θα τεθεί στην Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Δευτέρα, ώστε να ενταθεί η πίεση προς το καθεστώς Λουκασένκο. «Η αναγκαστική προσγείωση ενός εμπορικού αεροπλάνου για την κράτηση ενός δημοσιογράφου είναι μια άνευ προηγουμένου, σοκαριστική πράξη. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών. Είναι ανάγκη το αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εντείνει τις πιέσεις στη Λευκορωσία. Φτάνει πια!»
The forced landing of a commercial plane to detain a journalist is an unprecedented, shocking act. We demand all passengers’ immediate release. Tomorrow’s #EUCO must address the need to step up pressure on Belarus. Enough is enough.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) May 23, 2021