Αρέσει σε όλους η Αφροδίτη της Μήλου ή ο Ερμής του Πραξιτέλη;
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Ήταν όμορφη, σαν τη γυναίκα ενός άλλου.
Paul Morand
Πόσες φορές ακόμη και την ίδια μέρα, δεν έχουμε αναφωνήσει “τι ωραίο!” για κάτι που βλέπουμε, ακούμε, αγγίζουμε ή αντιλαμβανόμαστε μέσα απ’ τις αισθήσεις μας και πόσες φορές αποδοκιμάζουμε κάτι που δεν μας αρέσει, δεν μας συγκινεί, με μια απλή δυσφορία, έναν μορφασμό, μια άρνηση; Σπάνια όμως ασκούμε κριτική, σπάνια χαρακτηρίζουμε αυτό που δεν μας αρέσει, ως ‘άσχημο’, ίσως γιατί η λέξη αυτή ειναι από μόνη της κακόηχη, ή δεν θέλουμε να προσβάλλουμε την αισθητική των άλλων που μπορεί να τους αρέσει.
Υπάρχει όμως γύρω μας, στην Φύση, στον Άνθρωπο, το αδιαμφισβήτητα αισθητικά ωραίο και το αντι-αισθητικό; Αρέσει σε όλους η Αφροδίτη της Μήλου ή ο Ερμής του Πραξιτέλη; Υπάρχουν αντικειμενικά ωραίοι κι αντικειμενικά άσχημοι άνθρωποι και με ποια κριτήρια γίνεται αυτός ο διαχωρισμός; Η Helena Rubinstein, αναφερόμενη στη γυναίκα, είπε: Δεν υπάρχουν άσχημες γυναίκες, υπάρχουν γυναίκες που αδιαφορούν για την εμφάνισή τους.
Χαρίσματα
Η αισθητική που έχει σαν αντικείμενο την ομορφιά, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια σύνθετη επιστήμη με πολλές παραμέτρους, που πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά στο ίδιο σώμα, για να εκπέμπει αυτό προς τα έξω ένα ευχάριστο συναίσθημα, μια γοητεία: φιλοσοφία, ψυχολογία, ήθος, αρμονία κινήσεων, σωστή εκφορά λόγου, έλεγχο των αντιδράσεών μας, γνώση κανόνων καλής συμπεριφοράς. Κι έχουν απόλυτο δίκιο όσοι ισχυρίζονται πως η αληθινή ομορφιά είναι αυτή της ψυχής. Αυτή η ομορφιά όμως αντανακλάται στο πρόσωπο μας και προσδίδει γοητεία.
Χαρίσματα που, όσα απ’ αυτά δεν υπάρχουν έμφυτα, αποκτώνται μέσα απο ειδική παιδεία, που ως έναν βαθμό παρέχουν σχολές Υποκριτικής και Δημοσιογραφίας για την Ορθοφωνία, Σχολές Χορού για την Αρμονία των κινήσεων και του βαδίσματος και Γυμναστήρια για την βελτίωση της φυσικής μας κατάστασης. Ωστόσο, αν εξαιρέσουμε τα Γυμναστήρια που θα πρέπει να μπουν στην ζωή μας, δεν είναι απαραίτητο να φοιτήσει κάποιος στις παραπάνω σχολές για να αποκτήσει τα αντίστοιχα εφόδια, υπάρχουν πλέον εκατοντάδες σεμινάρια, πολλά από αυτά δωρεάν.
Το υψωμένο χέρι
Προφανώς η ομορφιά είναι μια κατάκτηση που χρειάζεται ισχυρή θέληση, χρόνο και χρήμα. Κι αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότερες γυναίκες αδιαφορούν για την εμφάνισή τους και κατ’ επέκταση για τα προβλήματα που μπορεί να προκαλούν στο εργασιακό περιβάλλον τους, ακόμη και στην ίδια τους την οικογένεια. Και το χειρότερο, αυτή η αδιαφορία γίνεται προσπάθεια να καθιερωθεί ως ενα δικαίωμα του καθ’ ενός να διαχειρίζεται το σώμα του όπως θέλει.
Το υψωμένο χέρι της ιδιαίτερης Έλα Έμχοφ, που αποκαλύπτει την αξύριστη μασχάλη της και η όμορφη Θεσσαλονικά σωστά το επεσήμανε με τον αυθορμητισμό της νεότητάς της, ως ενα αντιαισθητικό φαινόμενο που δεν είναι υποχρεωμένη να το υφίσταται, δείχνει μια προσπάθεια απέναντι στην αισθητική του ωραίου οπως την αντιλαμβανόμαστε ως τώρα, να θεσπιστεί μια αντι- αισθητική πανω στο δόγμα:΄δικό μου είναι το σώμα και το διαχειρίζομαι όπως θέλω’. Σε πρώτη ανάγνωση, κάτι τέτοιο μοιάζει αυτονόητο; Πού σταματά όμως αυτή η “ελευθερία”;
Μπορούμε να αφήσουμε να περάσει ένα τέτοιο μήνυμα στα μικρά παιδιά, όταν αντιλαμβανόμαστε πως παίρνουν πολλά κιλά, χωρίς να έχουμε ενοχές για τα ψυχολογικά, κοινωνικά κι επαγγελματικά προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν στο μέλλον; Πώς να επισημάνει κάποια δασκάλα στους γονεις το πρόβλημα που θα μπορούσε να προκληθεί στη σωματική – ίσως και ψυχική υγεία – των παιδιών χωρίς να χαρακτηριστεί (τουλάχιστον) ρατσίστρια;
Το οξύμωρο είναι πως αυτό το νεοφυές δόγμα υπερασπίζονται γυναίκες από τον κόσμο του θεάματος, που έχτισαν καριέρα με βασικό προσόν την ομορφιά τους.
Επειδή το θέμα των ημερών ήταν η… αξύριστη (!) μασχάλη της Ελα Έμχοφ, που απασχόλησε μάλιστα και την Βουλή κι έγινε αφορμή για επικριτικά ως και υβριστικά σχόλια εις βάρος της Αφροδίτης, παραβλέποντας τον πραγματικό στόχο του εμπνευστή της φωτογραφίας, ας εξηγήσουμε γιατί είναι αντιαισθητική, όχι αυτή καθ’ εαυτή η εικόνα, αλλά για τους συνειρμούς που προκαλεί. Τους γνωρίζουν πολύ καλά και είναι πάρα πολλοί, όσοι είχαν την ατυχία, όρθιοι, σε ένα ΜΜΜ κάπου τον… Αύγουστο, να εισπνέουν την δυσοσμία μιας μασχάλης, κάποιου που είναι αναγκασμένος να κρατιέται απο μια χειρολαβή, δίπλα τους.
Μπορεί η Ελα Έμχοφ να κέρδισε αυτά τα 15 λεπτά δημοσιότητας που σύμφωνα με τον Γουόρχωλ της ανήκουν, αλλά σαν τρόπος να διαφημίσει τα ωραία της πλεκτά ταυτίζοντας τα με την δυσοσμία της μασχάλης δεν ήταν και ο καλύτερος. Κάποιοι, κατηγόρησαν τη νεαρή νομικό, λέγοντας πως η παράταξή της έχει πρόβλημα στην εύρεση “σοβαρών στελεχών”. Όμως η σοβαρότητα, στον βαθμό που υπάρχει, είναι μια ιδιότητα ασύμβατη με την νεότητα.. Η οποία νεότητα χαρακτηρίζεται απ’ την φρεσκάδα της και τον αυθορμητισμό της και αυτή ακριβώς είναι ομορφιά της. Ο αυθορμητισμός επιτρέπει στον νέο αυτό που δεν επιτρέπει η σοβαρότητα στους μεγαλύτερους: Να αναδείξει κάποια θέματα ταμπού, όπως το πρόβλημα συνύπαρξης με ανθρώπους που αδιαφορούν για την σωματική τους υγιεινή. Τώρα αν θα το έκανε ξανά μετά τον “οχετό” που δέχθηκε, είναι άγνωστο. Το σίγουρο είναι πως κάποια στιγμή, πρέπει να κοιταχτούμε στα μάτια λέγοντας αλήθειες.
Για την Έντυπη Έκδοση
