Ένα βιβλίο για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και την Επανάσταση του 1821 μόλις κυκλοφόρησε στα σερβικά με τίτλο «Ελλάδα: Πόλεμος για ανεξαρτησία, συγκρότηση του κράτους και παλιγγενεσία του έθνους». Στις σελίδες της μελέτης του, ο πρέσβης της Δημοκρατίας της Σερβίας στην Ελλάδα Ντούσαν Σπασόγιεβιτς ρίχνει φως σε μια σειρά ιστορικών γεγονότων που οδήγησαν στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου βαλκανικού κράτους στα νεότερα χρόνια. Συλλέγοντας στοιχεία από ιστοριογραφικές πηγές, απομνημονεύματα και πρωτογενές υλικό, ο συγγραφέας εντάσσει τον αγώνα για την απελευθέρωση των Ελλήνων στο ευρύτερο πλαίσιο των Βαλκανίων και της Ευρώπης. Υπό το πρίσμα αυτό, το βιβλίο αναφέρεται στις συνθήκες του οθωμανικού ζυγού υπό τις οποίες αναπτύχθηκε και εξαπλώθηκε το εθνικό κίνημα, μέσα από τις διαφορετικές αντιλήψεις, τα σχέδια και τα συμφέροντα των πρωτεργατών του, αλλά και των Ευρωπαίων ιδεολόγων και πολιτικών.
Ένα τέτοιο πόνημα δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί στον θρησκευτικό παράγοντα, στις αδιάρρηκτες σχέσεις των Ελλήνων με τους ορθόδοξους πληθυσμούς της Βαλκανικής, στη συμβολή τους ως προς τη συγκρότηση του κράτους και την παλιγγενεσία του έθνους. Σε ξεχωριστά κεφάλαια μελετώνται η Κρήτη κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η συνεισφορά των Κρητικών στον αγώνα για την ανεξαρτησία. Ο Ντ. Σπασόγιεβιτς εισάγει τον αναγνώστη σε ένα σύνθετο σύνολο αντιτιθέμενων σχέσεων των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ρωσία, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία) σχετικά με την πολιτική απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, την πορεία και την έννοια της Επανάστασης, τον ρόλο τους στη στήριξη των επαναστατημένων Ελλήνων και τις μακροχρόνιες επιρροές. Αναλύει σε βάθος τη σύνδεση μεταξύ των σερβικών και ελληνικών κινημάτων, τις αμοιβαίες σχέσεις και επιρροές, αλλά και τις διαφορετικές διαδρομές τους.
Κριτικές
Το βιβλίο προλογίζουν ο Σπυρίδων Σφέτας, καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας του ΑΠΘ, και ο Μίλαν Ρίστοβιτς, διακεκριμένος ιστορικός και πανεπιστημιακός καθηγητής. Κριτική γράφει ακόμα ο Μίλε Μπιέλαγιατς, διακεκριμένος ιστορικός και διευθυντής του Ινστιτούτου Νεότερης Ιστορίας. Για την έκδοση έχουν συνεργαστεί το Ινστιτούτο Νεότερης Ιστορίας και το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών με τον εκδοτικό οίκο Čigoja štampa και το Ίδρυμα Šaper.
