ΕΝΦΙΑ: Αλλαγές από μηδενική βάση

Οι μεγάλες ανατροπές στον χάρτη των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν την 1η Ιανουαρίου 2022, έχουν επιβάλει ριζικές αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ. Έτσι, ο φόρος ακινήτων, επτά χρόνια μετά την πρώτη εφαρμογή του, επανασχεδιάζεται από μηδενική βάση. Ο νέος ΕΝΦΙΑ έρχεται το 2022 με νέα κλιμάκια και νέους συντελεστές υπολογισμού του βασικού φόρου αλλά και αναπροσαρμοσμένους συντελεστές παλαιότητας, οι οποίοι επηρεάζουν το τελικό ύψος του φόρου, μεγαλύτερες εκπτώσεις καθώς και νέο αφορολόγητο όριο στον συμπληρωματικό φόρο. Ο νέος ΕΝΦΙΑ θα χτυπήσει νωρίτερα την πόρτα των φορολογουμένων. Από τον Μάρτιο, πάνω από 6,2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων θα ξεκινήσουν να πληρώνουν τον νέο φόρο για την ακίνητη περιουσία τους σε 10 ή 12 μηνιαίες δόσεις.

Τις παρεμβάσεις στους συντελεστές και στα κλιμάκια επεξεργάζεται ειδική 18μελής ομάδα εργασίας που έχει πιάσει δουλειά στο υπουργείο Οικονομικών, ενώ παράλληλα «τρέχει» η άσκηση προσομοίωσης των νέων αντικειμενικών αξιών στην ακίνητη περιουσία των φορολογουμένων. Ο νέος ΕΝΦΙΑ σχεδιάζεται χωρίς να επέρχονται αλλαγές στη συνολική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας καθώς το οικονομικό επιτελείο έχει δεσμευθεί για δημοσιονομικά ουδέτερες αλλαγές, που σημαίνει πως και το επόμενο έτος οι εισπράξεις από τον φόρο κατοχής ακινήτων θα διαμορφωθούν στα 2,6 δισ. ευρώ.

Το άλμα των αντικειμενικών αξιών

Οι νέες ρυθμίσεις θα έρθουν να απορροφήσουν τις μεγάλες αυξήσεις που προκύπτουν μετά το άλμα των αντικειμενικών αξιών. Εκτός από τις παρεμβάσεις που δρομολογούνται στα κλιμάκια και στους συντελεστές υπολογισμού του βασικού φόρου, στο μικροσκόπιο της ειδικής ομάδας εργασίας βρίσκονται και οι συντελεστές παλαιότητας, οι οποίοι, αντί να μειώνουν, αυξάνουν τον φόρο όσο πιο νέο είναι ένα κτίσμα. Οι προτάσεις της ομάδας εργασίας αναμένεται να λάβουν τη μορφή νομοσχεδίου, το οποίο θα πρέπει να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους.

Το σχέδιο για τον νέο ΕΝΦΙΑ προβλέπει τα εξής:

1. Νέα κλίμακα υπολογισμού του βασικού φόρου

Ο ΕΝΦΙΑ συνδέεται με την τιμή ζώνης καθώς ο φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο προκύπτει από την ακόλουθη κλίμακα:

• Για περιοχές με τιμή ζώνης έως 550 ευρώ, ο φόρος είναι 2 ευρώ ανά μέτρο.
• Για τιμή ζώνης από 551 έως 750 ευρώ, ο φόρος είναι 2,8 ευρώ ανά μέτρο.
• Για τιμή ζώνης από 751 έως 1.050 ευρώ, ο φόρος υπολογίζεται σε 2,9 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 1.051 έως 2.000 ευρώ, ανέρχεται σε 3,7 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 2.001 έως 2.500 ευρώ, ο φόρος υπολογίζεται σε 6 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 2.501 έως 3.000 ευρώ, είναι 7,6 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 3.001 έως 3.500 ευρώ, είναι 9,20 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 3.501 έως 4.000 ευρώ, ανέρχεται σε 9,6 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 4.001 έως 4.500 ευρώ, φτάνει τα 11,10 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 4.501 έως 5.000 ευρώ, υπολογίζεται σε 11,30 ευρώ ανά μέτρο.
• Για 5.001 ευρώ και άνω, είναι 13 ευρώ ανά μέτρο.

Η ειδική ομάδα εργασίας επεξεργάζεται διάφορα σενάρια με περισσότερα κλιμάκια και συντελεστές ώστε να αποτραπούν οι μεγάλες επιβαρύνσεις που προκύπτουν για τους έχοντες μικρή και μεσαία περιουσία μετά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών.

2. Συμπληρωματικός φόρος.

Αλλη μία άσκηση που «τρέχουν» στο υπουργείο Οικονομικών είναι η επίπτωση των νέων αντικειμενικών αξιών στον συμπληρωματικό φόρο και ο επανασχεδιασμός της κλίμακας υπολογισμού του.  Το αφορολόγητο του συμπληρωματικού φόρου έχει οριστεί αυτή τη στιγμή στα 250.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι στις περισσότερες περιοχές της χώρας υπάρχει αύξηση στην τιμή ζώνης, χωρίς αύξηση του αφορολογήτου, θα αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των φυσικών προσώπων που θα πληρώσουν συμπληρωματικό φόρο. Εξετάζεται αύξηση του αφορολόγητου ορίου που ενδεχομένως να συνδυαστεί με αλλαγές στην κλίμακα υπολογισμού του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ.

3. Εκπτώσεις ΕΝΦΙΑ.

Οι εκπτωτικοί συντελεστές ξεκινούν από το 30% για τους έχοντες περιουσία έως 60.000 ευρώ, περιορίζονται στο 27% για τους έχοντες περιουσία από 60.000 έως 80.000 ευρώ και στο 25% για τους έχοντες περιουσία από 80.000 έως 100.000 ευρώ. Από 100.000 ευρώ έως και 1 εκατ. ευρώ ισχύει έκπτωση 20%, ενώ από το 1 εκατ. ευρώ και άνω η έκπτωση περιορίζεται στο 10%. Οι εκπτωτικοί συντελεστές προγραμματίζεται να αυξηθούν από το 2022 για να μηδενίσουν τις επιβαρύνσεις που φέρνει το άλμα των αντικειμενικών αξιών στους ιδιοκτήτες με μικρή και μεσαία ακίνητη περιουσία.

4. Συντελεστές παλαιότητας ακινήτων

Στο τραπέζι θα βρεθούν και οι συντελεστές παλαιότητας που επηρεάζουν το τελικό ύψος του ΕΝΦΙΑ. Οι συντελεστές με τη σημερινή τους δομή κρύβουν αδικίες. Για παράδειγμα, μπορεί η εμπορική αξία ενός ανακαινισμένου ακινήτου 25ετίας να είναι πολλαπλάσια έναντι ενός νεότερου ακινήτου ίδιας επιφάνειας στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει την καθιέρωση σύνθετων και πολλών ταχυτήτων συντελεστών παλαιότητας που θα λαμβάνουν υπόψη και άλλα χαρακτηριστικά του ακινήτου, όπως η ανακαίνιση, οι επισκευές και η ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση, στοιχεία που διαφοροποιούν την αξία σε ακίνητα ίδιας παλαιότητας.

Παράλληλα, αρμόδιοι παράγοντες εισηγούνται αλλαγές στα κλιμάκια με σπάσιμό τους σε περισσότερα, έτσι ώστε να ενισχυθεί η αναλογικότητα και η προοδευτικότητά τους. Με βάση το ισχύον καθεστώς κατά τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, η παλαιότητα ενός ακινήτου επηρεάζει με έξι διαφορετικούς συντελεστές το ύψος του φόρου. Για τα παλαιά ακίνητα, ηλικίας άνω των 26 ετών, ο συντελεστής είναι 1 και όσο μικρότερη είναι ηλικία του ακινήτου, τόσο αυξάνεται ο φόρος.

• Για ακίνητα 26 ετών και άνω ο συντελεστής παλαιότητας είναι 1.
• Για ακίνητα 20 ως 25 ετών εφαρμόζεται συντελεστής 1,05.
• Για ακίνητα 15 ως 19 ετών εφαρμόζεται συντελεστής 1,10.
• Για ακίνητα 10 ως 14 ετών ισχύει συντελεστής 1,15.
• Για ακίνητα 5 ως 9 ετών εφαρμόζεται συντελεστής 1,20.
• Για ακίνητα ως 4 ετών ισχύει συντελεστής 1,25.

Για ποιους χτυπάει η καμπάνα του νέου ΕΝΦΙΑ

Οι φορολογούμενοι που είδαν να αυξάνεται η αντικειμενική αξία στην περιοχή τους κατά 20%, 30%, 40% δεν σημαίνει ότι θα επιβαρυνθούν με έξτρα ΕΝΦΙΑ το 2022. Με τις αλλαγές που σχεδιάζονται στους συντελεστές υπολογισμού του φόρου δεν θα προκύψουν επιβαρύνσεις για την πλειονότητα των ιδιοκτητών. Αντίθετα, η καμπάνα του ΕΝΦΙΑ θα χτυπήσει το 2022 για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους που κατέχουν ακίνητα σε περιοχές οι οποίες εντάσσονται στο αντικειμενικό σύστημα υπολογισμού της αξίας των ακινήτων. Οι επιβαρύνσεις θα είναι σημαντικές για όσους έχουν ακίνητα τα οποία μέχρι σήμερα υποφορολογούνταν.

Πιο συγκεκριμένα, ο ΕΝΦΙΑ θα πάρει φωτιά για φορολογουμένους με ακίνητα στη Μύκονο, στο Λαγονήσι, στην Ιθάκη, τη Ρόδο, την Κέρκυρα, την Πάτμο, την Κεφαλονιά αλλά και σε περιοχές του Χαλανδρίου και του Αμαρουσίου που αποκτούν για πρώτη φορά τιμές ζώνης. Ο λογαριασμός θα «ξεφουσκώσει» για τους φορολογουμένους που έχουν ακίνητα στις 2.860 περιοχές όπου υπήρξε μείωση στις τιμές ζώνης.