Για να γυρίσει ο Ήλιος θέλει δουλειά πολλή, διεκήρυττε ο Μίκης...
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Οι συμβουλές των μεγάλων προς τους νέους αποσκοπούν στο πώς να τους κάνουν να πάψουν να συμπεριφέρονται σαν νέοι.
Francis De Croisset
O θάνατος ενός νέου ανθρώπου από τον χώρο της μουσικής, του Mad Clip, στην σκιά μιας μεγάλης απώλειας από τον ίδιο χώρο, του Μίκη Θεοδωράκη, ανέδειξε για μια ακόμη φορά την αδυναμία της προηγούμενης, της κάθε προηγούμενης γενιάς, να επικοινωνεί με την επόμενη, με τα παιδιά της δηλαδή.
Είναι αυτό που στην Κοινωνιολογία αναφέρεται ως χάσμα γενεών και που πρέπει πάντα να γεφυρώνεται. Και σχεδόν με την ίδια συνθήκη: Να αποδεχτεί και να αφομοιώσει η νέα γενιά τις αξίες, τις απόψεις, τα ήθη, τις παραδόσεις της προηγούμενης ως δοκιμασμένες σταθερές που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση ως προς την ορθότητά τους. Είναι μια ασυναίσθητη προσπάθεια “κλωνοποίησης” της κάθε νέας γενιάς από την προηγούμενη, που ξεκινάει απ’ την Οικογένεια, το Σχολείο, την Εκκλησία κι αργότερα την Πολιτική. Ο καθένας απ’ αυτούς τους θεσμούς προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει τα δικά του πρότυπα.
Η προηγούμενη γενιά, η λεγόμενη Γενιά του Πολυτεχνείου, η Γενιά της Αντίστασης κατά της Δικτατορίας, η ‘ευλογημένη’ Γενιά της δεκαετίας του ’60, η όπως αλλιώς αυτοπροσδιορίζονται, δεν αναγνωρίζει σε ένα μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς το δικαίωμα να την εκφράζει περισσότερο, σε αυτή την συγκυρία, ο ράπερ Mad Clip παρά ο ασύλληπτης σπουδαιότητος μουσικοσυνθέτης, Μίκης Θεοδωράκης. Μια νέα γενιά που δεν υποκλίνεται με το ίδιο δέος και σεβασμό μπροστά στο μεγαλείο του, δημιουργώντας έτσι μια άχρηστη διαμάχη την πιο ακατάλληλη στιγμή.
Ποιο ήταν το χελιδόνι, ποια η Άνοιξη;
Τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη τραγουδούσαμε και εμείς στις εκδηλώσεις του σχολείου και τα αγαπήσαμε, κυρίως για τον ρυθμό τους κι όχι για το νόημά τους, μιας κι ήμασταν “ανίκανοι” να αποκρυπτογραφήσουμε. Τι σήμαινε άραγε για εμάς, παιδιά του Δημοτικού τότε, πως ‘για να γυρίσει ο Ήλιος θέλει δουλειά πολλή… θέλει νεκροί χιλιάδες…’ Ποιο ήταν το χελιδόνι, ποια η Άνοιξη, σε ποιο πεδίο μάχης θα ήταν οι χιλιάδες νεκροί, κι’ από ποιους και ποιο τελικά το μήνυμα;
Βέβαια, μεγαλώνοντας σιγά σιγά κι’ εμείς που αγαπήσαμε τα τραγούδια του Μίκη, συνειδητοποιήσαμε πως τα περισσότερα απ’ αυτά, υπηρετούσαν μια συγκεκριμένη ιδεολογία και η διάδοση είναι πιο εύκολη όταν συντελείται μέσα απ’ την μουσική και τον ποιητικό λόγο. Μια ιδεολογία, που αφορά στην παντοτινή επιθυμία του ανθρώπου για ένα καλύτερο, ασαφή ωστόσο κόσμο, ακόμα κι’ όταν αυτός ο καλύτερος κόσμος είναι εδώ μπροστά του και τον βιώνει… Αφορά όμως και ειδικότερα, στο πώς τον αντιλαμβάνονται αυτόν τον κόσμο όσοι τον ευαγγελίζονται…
Για να γυρίσει ο Ήλιος θέλει δουλειά πολλή, διεκήρυττε ο Μίκης… Ποια όμως θα ήταν η άλλη πλευρά του Ήλιου, αν τελικά καταφέρναμε να τον γυρίσουμε, ώστε να αλλάξει ο κόσμος;
Ο συνομήλικος και φίλος του, ο Μάνος Χατζηδάκης, διαφορετικής Σχολής κι’ αντίληψης, για την αποστολή της Μουσικής βλέποντας τους νέους να σπαταλούν την φρεσκάδα τους κυνηγώντας μια ουτοπία, αυτή της αλλαγής του κόσμου, έστειλε σ’ αυτούς το δικό του ξεκάθαρο μήνυμα μέσα απ’ το καταπληκτικό τραγουδάκι που αναφέρεται στην ιστορία ενός νέου, του Κεμάλ, που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο αλλά ο Θεός έκρινε πως δεν ήταν η ώρα.
Ο κόσμος αυτός, διαμηνύει ο Χατζηδάκης δεν θ’ αλλάξει ποτέ…
Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν οι αγώνες του Μίκη, μέσα απ’ την μουσική του και των συναγωνιστών του, από άλλα μετερίζια, απέδωσαν ή αν ο χρησμός του Μάνου εκπληρώθηκε τελικά… Ξέρουμε όμως, ή μάλλον πρέπει να αποφασίσουμε, πως κάθε γενιά δεν είναι κατ’ ανάγκη συνέχεια της προηγούμενης. Κάνει το δικό της ξεκίνημα, γεννά τους δικούς της πρωτοπόρους, την δική της τέχνη, μουσική, αρχές… Όλοι αυτοί οι αξιόλογοι άνθρωποι της Τέχνης, Σεφέρης, Ρίτσος, Γκάτσος, Θεοδωράκης, Χατζηδάκης, εξέφραζαν ανησυχίες και προσδοκίες μιας γενιάς που βαίνει φθίνουσα, αν δεν έχει εκλείψει εντελώς, συμπαρασύροντας μοιραία στην φθορά του χρόνου το έργο τους και το μεγαλείο τους…
Δεν προχωράει ο κόσμος μπροστά, δεν γίνεται καλύτερος αν κάθε γενιά οδηγεί την επόμενη στα δικά της χνάρια, διαιωνίζοντας πεποιθήσεις, μοιραία όμως, και πάθη που διχάζουν ανύποπτους νέους αλλά και λαούς μεταξύ τους.
Ποιος νέος σήμερα δονείται από πατριωτισμό βλέποντας παρελάσεις;
Τι εξυπηρετεί σήμερα μια Ευρώπη, που προσπαθεί να βρει τον ρυθμό της, αν οι 26 απ’ τις χώρες της δηλητηριάζουν κάθε Γερμανόπουλο που γεννιέται με το στίγμα του Ολοκαυτώματος; Ποιος νέος σήμερα δονείται από πατριωτισμό βλέποντας παρελάσεις; Ποιος νέος πιστεύει σήμερα πως πρέπει να σκοτωθεί σ’ έναν άχρηστο πόλεμο, αφού στο τέλος η λύση θα δοθεί μέσα από μια συνθηκολόγηση;
Όλα αυτά και πολλά άλλα δεν πρέπει να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Πρέπει να διαγραφούν απ’ την ιστορία και την μνήμη.
Ο Mad Clip που αυτές τις μέρες ‘έκλεψε την παράσταση’, εκπροσωπούσε κι εξέφραζε κι αυτός ένα μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς που, ανάμεσα στ’ άλλα, θα δημιουργήσει την δική της τέχνη, τα δικά της τραγούδια, ίσως όχι τόσο έντεχνα, όχι από μεγάλους μουσουργούς αλλά από έναν νέο σαν κι’ αυτούς, που θα ξεπηδήσει μέσα απ’ αυτούς, χωρίς κάποια επιτήδευση, χωρίς πρόβες, που θα τους εκφράζει, που θ’ αγγίξει τις ψυχές τους.
Χωρίς να τους μετατρέψει σε μια μάζα που να στοιχίζεται πίσω του, χωρίς να αλλοτριώνει την προσωπικότητά τους, χωρίς να τους ξεσηκώνει απέναντι σ’ έναν εχθρό που πρέπει συνεπώς να πολεμάνε, για ν’ αλλάξει σώνει και καλά ο κόσμος… Καλώς, κακώς; Θα δείξει, όταν πια αυτή η γενιά μεγαλώσει και βρίσκει γαλήνη και νόημα μόνο στη μουσική του ενός και μοναδικού Μίκη…
Για την Έντυπη Έκδοση
