Οι περισσότεροι άνθρωποι με ψύχωση λαμβάνουν ισχυρά φάρμακα για να διατηρήσουν τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις υπό έλεγχο, αλλά οι παρενέργειες μπορεί να είναι σοβαρές. Στη Νορβηγία προσφέρεται μια ριζική προσέγγιση μέσω του εθνικού συστήματος υγείας για ασθενείς που θέλουν να ζήσουν χωρίς φάρμακα. Η Malin ήταν 21 ετών όταν η ζωή της άρχισε να δυσκολεύει. Πάλευε με μείζονα κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση από την εφηβεία της. Ύστερα, μια φωνή στο κεφάλι της άρχισε να της λέει ότι ήταν χοντρή και ότι δεν άξιζε – και ότι έπρεπε να αυτοκτονήσει. «Είχε θυμώσει πολύ (η φωνή). Με απομόνωσε με κάποιο τρόπο επειδή είχε μεγάλη δύναμη. Σύντομα, άρχισα επίσης να βλέπω πράγματα, όπως πλοκάμια να εμφανίζονται μέσα από τοίχους», περιγράφει η ίδια. Η Malin άφησε τη μικρή πόλη στην οποία μεγάλωσε δίπλα στα φιόρδ της Βόρειας Νορβηγίας και πήγε να σπουδάσει σε πανεπιστήμιο.
Σύντομα είχε μια έντονη κρίση που την κρατούσε άπραγη στο κρεβάτι. Η οικογένειά της ήρθε να την πάρει και σύντομα μπήκε σε μια ψυχιατρική μονάδα, όπου έμεινε για ένα χρόνο. Ήταν η πρώτη από τις πολλές νοσηλείες της σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, όπου η ισχυρή αντιψυχωσική αγωγή ήταν η μόνη διαθέσιμη θεραπεία. «Είχα τόσα φάρμακα στον οργανισμό μου που ο νους μου ήταν θολός. Καθόμουν απλώς εκεί παθητικά παρακολουθώντας τη ζωή μου να φεύγει χωρίς καμία σύνδεση με τα συναισθήματά μου. Και γινόταν το ίδιο ξανά και ξανά…».
Οι παρενέργειες μπορεί να είναι εφ’ όρου ζωής
Η εμπειρία της Malin με τα φάρμακα δεν είναι ασυνήθιστη. Αν και πολλοί άνθρωποι με ψύχωση νιώθουν ότι τα φάρμακα τους επιτρέπουν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, πιστεύεται ότι το 20% των ασθενών δεν αποκρίνεται καλά σε αυτά. Οι παρενέργειες μπορεί να είναι εφ’ όρου ζωής – έντονη κόπωση, αύξηση του βάρους, αυξημένη χοληστερόλη και διαβήτη.
Στη Νορβηγία, η ανησυχία για τα συνολικά οφέλη των φαρμάκων αυτών έχει ενισχυθεί εξαιτίας του μακροχρόνιου προβλήματος της εξαναγκασμένης θεραπείας, που είναι πιο συχνή σε αυτή τη χώρα παρά σε άλλες. Τα Ηνωμένα Έθνη μάλιστα έχουν προειδοποιήσει ότι η χρήση της εξαναγκασμένης απομόνωσης σε εγκαταστάσεις ψυχικής υγείας είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει. Κι όμως, μέσα σε αυτό το ομολογουμένως δύσκολο πλαίσιο, αναδύθηκε μια ριζική προσέγγιση στο πρόβλημα. Η Νορβηγία έγινε η πρώτη χώρα που πλέον διαθέτει ψυχιατρικές πτέρυγες χωρίς τη χορήγηση φαρμάκων (ή με ελάχιστη).
Η θεραπεία βασίζεται κυρίως στην εντατική ψυχοθεραπεία
Η αρχή έγινε από τον Dr Magnus Hald από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Tromso, το οποίο βρίσκεται στη Βόρεια Νορβηγία. Εκεί ο γιατρός αποφάσισε να δοκιμάσει ψυχοθεραπευτικές τεχνικές και προσεγγίσεις χωρίς τη χρήση φαρμακευτικής στήριξης. Ο ίδιος περιγράφει τη φιλοσοφία αυτής της αναπτυσσόμενης κίνησης. Στόχος είναι οι ασθενείς να απαλλαγούν σταδιακά από τα φάρμακα. Μια τέτοια διαδικασία θέλει χρόνο και υπομονή. Ένα μεγάλο ποσοστό καταφέρνει να μειώσει αισθητά τη λήψη φαρμάκων και άλλοι δεν φτάνουν ποτέ στο κρίσιμο στάδιο του να χρειαστεί να πάρουν.
Η Malin τώρα είναι 34 ετών και νοσηλεύεται σε αυτή τη μονάδα. Περνά αρκετές εβδομάδες στο Tromso και στη συνέχεια επιστρέφει στο σπίτι για μήνες. Δεν είναι εύκολο, μένει μόνη και έχει ελάχιστη στήριξη εκεί κοντά, οπότε η πρόοδος είναι αργή – κι η φωνή που ακούει δεν έχει εξαφανιστεί. «Προσπαθώ να ξανασυνδεθώ με τα συναισθήματά μου αντί να κοιμίζω τα συμπτώματα. Εξερευνούμε ι θέλει αυτή η φωνή και τι χρειάζεται να κάνω για να σταματήσει» Η ίδια αναφέρει ότι νιώθει αρκετά δυνατή ώστε να σκεφτεί ακόμη και την εργασία. Ιστορίες σαν αυτή της Malin αρχίζουν να ακούγονται όλο και περισσότερο. Ωστόσο, η θεραπεία χωρίς φαρμακευτική αγωγή δεν είναι κατάλληλη σε καμία περίπτωση σε άτομα που βρίσκονται σε οξεία φάση ψυχωσικού επεισοδίου. Όμως, μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη σε πιο ήπιες καταστάσεις και να βοηθήσει τους ασθενείς να γίνουν πιο λειτουργικοί στη ζωή τους.
Πηγή: www.bbc.com/news/stories
