NASA – αποστολή: Εσκεμμένη συντριβή σκάφους με αστεροειδή

Προς εσκεμμένη συντριβή θα προχωρήσει ένα διαστημικό σκάφος της NASA με επιφάνεια ενός αστεροειδή σε λιγότερο από ένα χρόνο, ώστε να παρεκκλίνει την πορεία του. Η αποστολή αυτή χαρακτηρίζεται ως αποστολή «πλανητικής άμυνας» και ουσιαστικά είναι ένα πείραμα. Δηλαδή, αναμένεται ότι θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να είναι προετοιμασμένη για την περίπτωση απειλής πρόσκρουσης αστεροειδούς στο μέλλον. Το σενάριο της αποστολή θυμίζει σενάριο κινηματογραφικής ταινίας και συγκεκριμένα εκείνο της ταινίας «Αρμαγεδδών». Σε αυτήν ο Μπρους Γουίλις και ο Μπεν Άφλεκ σώζουν τον πλανήτη από έναν τεράστιο αστεροειδή που κατευθύνεται προς τη Γη. Όμως η αμερικανική διαστημική υπηρεσία διεξάγει εδώ ένα πολύ πραγματικό πείραμα. Αν και κανένας γνωστός μεγάλος αστεροειδής δε βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε πορεία σύγκρουσης, το θέμα είναι να προετοιμαστούμε γι’ αυτό το ενδεχόμενο.

Για πρώτη φορά χθες, Πέμπτη 4 Νοεμβρίου, ο Λίντλεϊ Τζόνσον του τμήματος Πλανητικής Άμυνας της NASA εξήγησε σε συνέντευξη Τύπου: «Δεν θέλουμε να βρεθούμε στη θέση όπου ένας αστεροειδής θα κατευθύνεται προς τη Γη και εμείς θα πρέπει να δοκιμάσουμε τότε αυτή την τεχνική». Η αποστολή, η οποία έχει ονομασθεί DART (βελάκι στα αγγλικά και ακρωνύμιο του Double Asteroid Redirection Test), θα απογειωθεί από την Καλιφόρνια με έναν πύραυλο Falcon 9 της SpaceX στις 22:20 (τοπική ώρα) στις 23 Νοεμβρίου. Δέκα μήνες αργότερα το σκάφος θα πλήξει τον στόχο του, ο οποίος θα βρίσκεται τότε σε απόσταση 11 εκατ. χιλιομέτρων από τη Γη – δηλαδή τη στιγμή που η απόστασή του από τη Γη θα είναι η μικρότερη.

Δύο οι στόχοι της αποστολής

Στην πραγματικότητα, ο στόχος είναι διπλός: Πρώτα ένας μεγάλος αστεροειδής, ο Δίδυμος, που έχει διάμετρο 780 μέτρα, δηλαδή δύο φορές το ύψος του Πύργου του Άιφελ. Ο δεύτερος στόχος είναι μια σελήνη, ο Δίμορφος, η οποία βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το Δίδυμο, με διάμετρο 160 μέτρα, ύψος μεγαλύτερο από το άγαλμα της Ελευθερίας. Πάνω ακριβώς σε αυτή τη σελήνη είναι που το σκάφος, το οποίο είναι περίπου 100 φορές μικρότερο απ’ αυτή, θα τελειώσει την κούρσα του, με μια ταχύτητα 24.000 χλμ./ώρα. Η πρόσκρουση θα εκτοξεύσει τόνους υλικών στο διάστημα.

Όμως, όπως λέει η Νάνσι Τσάμποτ του εργαστηρίου εφαρμοσμένης φυσικής του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, που διευθύνει αυτή την αποστολή σε σύμπραξη με τη NASA:«δεν θα καταστρέψει τον αστεροειδή, θα του δώσει απλώς ένα μικρό χτύπημα». Στη συνέχεια εξηγεί πως έτσι η τροχιά του μικρού αστεροειδή γύρω από τον μεγάλο θα μειωθεί μόνο κατά «περίπου 1%». Χάρη στις παρατηρήσεις που γίνονται εδώ και δεκαετίες με τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Γη, ξέρουμε ότι ο Δίμορφος κάνει αυτή τη στιγμή μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον Δίδυμο σε 11 ώρες και 55 λεπτά ακριβώς. Με τη βοήθεια αυτών των ίδιων τηλεσκοπίων, αυτή η περίοδος θα μετρηθεί και πάλι μετά τη σύγκρουση. Θα είναι τότε ίσως «11 ώρες και 45 λεπτά ή κάτι τέτοιο», λέει η ερευνήτρια.

“Είναι ένα πολύ ασφαλές πείραμα”

Οι επιστήμονες δεν το ξέρουν και αυτό ακριβώς είναι που θέλουν να ανακαλύψουν. Πολυάριθμοι παράγοντες μπαίνουν στην εξίσωση, μεταξύ των οποίων η γωνία πρόσκρουσης, η όψη της επιφάνειας του αστεροειδή, η σύνθεσή του ή ακόμη η ακριβής μάζα του, στοιχεία άγνωστα μέχρι τώρα. Μ’ αυτό τον τρόπο, «αν μια μέρα ένας αστεροειδής ανακαλυφθεί σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη, (…) θα έχουμε μια ιδέα για την ισχύ, την οποία θα έχουμε ανάγκη, ώστε ο αστεροειδής αυτός να μην πετύχει τη Γη», εξήγησε ο Άντι Τσενγκ του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Η τροχιά του Διδύμου, του μεγάλου αστεροειδούς, γύρω από τον Ήλιο θα τροποποιηθεί επίσης ελαφρώς, λόγω της βαρυτικής σχέσης του με τη σελήνη του, διευκρίνισε ο Τσενγκ. Όμως η αλλαγή αυτή θα είναι «υπερβολικά μικρή για να μετρηθεί. Συνεπώς είναι ένα πολύ ασφαλές πείραμα», εξήγησε.

330 εκ. δολάρια θα κοστίσει συνολικά η αποστολή

Ένας μικρός δορυφόρος θα κάνει επίσης αυτό το ταξίδι. Θα αποδεσμευθεί από το κύριο σκάφος δέκα ημέρες πριν από την πρόσκρουση και θα χρησιμοποιήσει το δικό του σύστημα προώθησης για να αποκλίνει ελαφρώς από την πορεία του. Τρία λεπτά μετά τη σύγκρουση, θα πετάξει πάνω από τον Δίμορφο για να παρατηρήσει το αποτέλεσμά της και πιθανόν τον κρατήρα στην επιφάνεια. Το συνολικό κόστος της αποστολής είναι 330 εκατ. δολάρια. Αν το τεστ αυτό πραγματοποιηθεί με επιτυχία, «πιστεύουμε ότι αυτή η τεχνική θα μπορέσει να αποτελέσει μέρος μιας εργαλειοθήκης, την οποία αρχίζουμε να γεμίζουμε, ώστε να μπορούμε να κάνουμε έναν αστεροειδή να αποκλίνει από την πορεία του», εξήγησε ο Λίντλεϊ Τζόνσον.

Για παράδειγμα ανέφερε μεθόδους, βάσει των οποίων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η βαρυτική δύναμη ενός ιπτάμενου σκάφους κοντά σ’ έναν αστεροειδή στη διάρκεια μιας μακροχρόνιας περιόδου ή ακόμη η χρησιμοποίηση λέιζερ. Όμως υπενθύμισε ότι το κλειδί είναι κατ’ αρχάς να εντοπισθούν οι εν δυνάμει απειλές. «Η στρατηγική είναι να βρούμε αυτά τα αντικείμενα όχι μόνο χρόνια, αλλά δεκαετίες πριν από οποιονδήποτε κίνδυνο σύγκρουσης με τη Γη», υπογράμμισε. Αυτή τη στιγμή είναι γνωστοί περίπου 27.000 αστεροειδείς που βρίσκονται κοντά στον μπλε πλανήτη. Ο αστεροειδής Bennu, με διάμετρο 500 μέτρα, είναι ένας από τους δύο αστεροειδείς που έχουν εντοπιστεί στο ηλιακό μας σύστημα και δημιουργούν το μεγαλύτερο κίνδυνο για τη Γη, σύμφωνα με τη NASA. Όμως από τώρα μέχρι το έτος 2300, ο κίνδυνος σύγκρουσης είναι μόλις 0,057%.