Θερμή υποδοχή επιφύλασσαν οι πρόσφυγες στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Λέσβο, όπου βρέθηκε το πρωί της Κυριακής (5/12) ο Πάπας Φραγκίσκος, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης που πραγματοποιεί στην Ελλάδα. Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, υποδέχθηκε στο προσωρινό Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Λέσβου, στον Καρά Τεπέ (Μαυροβούνι) της Μυτιλήνης, την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον Προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Πάπα Φραγκίσκο.
Κατά την άφιξή του, πρόσφυγες που διαμένουν στο ΚΥΤ δεν σταμάτησαν να τον καλωσορίζουν και να του φωνάζουν “σ’ αγαπάμε”, προσπαθώντας να τον αγγίξουν και να καταγράψουν με τα κινητά τους τηλέφωνα την ιστορική επίσκεψή του στο νησί, ενώ ο ίδιος χαιρέτισε όλα τα παιδάκια, με τις εικόνες να προκαλούν συγκίνηση. Ένα από τα παιδάκια μάλιστα των προσφύγων έπεσε στην αγκαλιά του Πάπα Φραγκίσκου και εκείνος φυσικά δεν έκρυψε τη χαρά του.
“Όποιος σας φοβάται δεν σας έχει κοιτάξει στα μάτια”
Υπενθυμίζοντας τα λόγια του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου κατά την κοινή τους και μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο, επίσκεψη τους στη Λέσβο στις 16 Απριλίου του 2016, απευθύνθηκε ο Πάπας Φραγκίσκος στους πρόσφυγες και σε όλους όσοι είχαν συγκεντρωθεί στον καταυλισμό του προσωρινού Κέντρου υποδοχής και Ταυτοποίησης στον Καρά Τεπέ της Μυτιλήνης. “Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, είμαι ευγνώμων κυρία Πρόεδρε για την παρουσία μου εδώ. Βρίσκομαι και πάλι εδώ για να σας συναντήσω, είμαι πάλι εδώ για να σας πω ότι είμαι δίπλα σας, να το πω από καρδιάς, είμαι εδώ για να δω τα πρόσωπά σας, για να σας κοιτάξω στα μάτια. Μάτια γεμάτα φόβο και προσμονή, μάτια που είδαν βία και φτώχεια, μάτια χαραγμένα από πολλά δάκρυα.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης και αγαπητός Αδελφός Βαρθολομαίος, πριν πέντε χρόνια, σ’ αυτό το νησί, είπε κάτι που με εντυπωσίασε: ‘Όποιος σας φοβάται, δεν σας έχει κοιτάξει στα μάτια. Όποιος σας φοβάται, δεν έχει δει τα πρόσωπά σας. Όποιος σας φοβάται δεν έχει δει τα παιδιά σας. Λησμονεί ότι η αξιοπρέπεια και η ελευθερία υπερβαίνουν φόβο και διαίρεση. Λησμονούν ότι η μετανάστευση δεν είναι ένα πρόβλημα της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής, της Ευρώπης και της Ελλάδος. Είναι ένα πρόβλημα του κόσμου'”.
“Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα “είναι ένα πρόβλημα του κόσμου”
Σύμφωνα με τον Πάπα Φραγκίσκο το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα “είναι ένα πρόβλημα του κόσμου, μια κρίση ανθρωπιστική που αφορά όλους”. Όπως είπε συνδέοντας την πανδημική κρίση με το προσφυγικό ζήτημα “η πανδημία μάς έπληξε παγκόσμια, μας έκανε να νιώσουμε όλοι μέσα στην ίδια βάρκα, μας έκανε να νιώσουμε τι σημαίνει να έχεις τους ίδιους φόβους. Καταλάβαμε ότι τα μεγάλα ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται από κοινού, διότι στον σημερινό κόσμο οι αποσπασματικές λύσεις είναι ανεπαρκείς. Ενώ όμως προωθούνται με κόπο οι εμβολιασμοί σε παγκόσμιο επίπεδο, και φαίνεται κάτι να κινείται, παρά τις πολλές καθυστερήσεις και αβεβαιότητες, στον αγώνα για τις κλιματικές αλλαγές, όλα δείχνουν μια τρομερή φυγοδικία σε ό,τι αφορά τις μεταναστεύσεις. Και όμως εδώ πρόκειται για ανθρώπους, για ανθρώπινες ζωές! Εδώ πρόκειται για το μέλλον όλων, που θα είναι γαλήνιο μόνο εάν ενταχθεί. Μόνο εάν συμφιλιωθεί με τους πιο αδύναμους το μέλλον θα είναι αίσιο”.
“Παρακαλώ τον Θεό να μας αφυπνίσει από τη λησμονιά του πάσχοντα”
Όπως είπε απευθυνόμενος στους συγκεντρωμένους καθολικούς πρόσφυγες που διαμένουν τον καταυλισμό “τα πρόσωπά σας μας ζητούν να μη γυρίσουμε από την άλλη μεριά, να μην αρνηθούμε την ανθρωπιά που μας συνδέει, να κάνουμε δικές μας τις δικές σας ιστορίες και να μη λησμονήσουμε τα δράματά σας. Έγραψε ο Elie Wiesel, μάρτυρας της πιο μεγάλης τραγωδίας του περασμένου αιώνα: ‘Επειδή θυμάμαι την κοινή μας καταγωγή, γι’ αυτό πλησιάζω τους ανθρώπους αδελφούς μου. Επειδή αρνούμαι να λησμονήσω ότι το μέλλον τους είναι σημαντικό όσο και το δικό μου’.
Παρακαλώ τον Θεό να μας αφυπνίσει από τη λησμονιά του πάσχοντα, να μας ταρακουνήσει από τον ατομικισμό που αποκλείει, να αφυπνίσει τις καρδιές που είναι κουφές στις ανάγκες του πλησίον. Αλλά παρακαλώ και τον άνθρωπο, κάθε άνθρωπο: ας υπερβούμε την παράλυση του φόβου, την αδιαφορία που σκοτώνει, την κυνική αδιαφορία που με γάντια βελούδινα καταδικάζει σε θάνατο όποιον βρίσκεται στο περιθώριο! Ας συγκρουστούμε ριζικά με την επικρατούσα σκέψη, εκείνην που περιστρέφεται γύρω από το προσωπικό εγώ, γύρω από τους προσωπικούς και εθνικούς εγωισμούς, που γίνονται μέτρο και κριτήριο για το καθετί”.
Κατά την ομιλία του μήνυμα προς τις πολιτικές ηγεσίες και τους λαούς της Ευρώπης ο Πάπας Φραγκίσκος σημείωσε: “Σε ορισμένες κοινωνίες τίθενται σε αντίθεση με τρόπο ιδεολογικό ασφάλεια και αλληλεγγύη, τοπικό και παγκόσμιο, παράδοση και άνοιγμα. Αντί να συντάσσεται η κάθε πλευρά με βάση τις ιδέες, μπορεί να βοηθήσει το να ξεκινήσουν όλοι από την πραγματικότητα· να σταματήσουν, να ανοίξουν το βλέμμα τους, να το βυθίσουν στα προβλήματα της πλειονότητας της ανθρωπότητας, τόσων πληθυσμών που είναι θύματα έκτακτων ανθρωπιστικών αναγκών τα οποία δεν δημιούργησαν αλλά μόνο υπέστησαν, συχνά μετά από μακρόχρονες ιστορίες εκμετάλλευσης που συνεχίζονται.
“Είναι εύκολο να παρασύρει κανείς την κοινή γνώμη, σπέρνοντας τον φόβο του άλλου”
Για ποιον λόγο αντιθέτως, με την ίδια έκφραση, δεν γίνεται λόγος για την εκμετάλλευση των φτωχών, για τους λησμονημένους πολέμους και συχνά κρυφά χρηματοδοτούμενους, για τις οικονομικές συμφωνίες που γίνονται εις βάρος του κόσμου, για τους κρυφούς χειρισμούς για διακίνηση όπλων και την εξάπλωση του εμπορίου; Πρέπει να αντιμετωπίζονται οι απώτερες αιτίες, όχι οι καημένοι οι άνθρωποι που πληρώνουν τις συνέπειες, και που χρησιμοποιούνται για πολιτική προπαγάνδα! Για να μετακινηθούν οι απώτερες αιτίες, δεν μπορούν απλώς να ταπώνονται οι έκτακτες ανάγκες. Απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες. Απαιτείται να προσεγγισθούν οι αλλαγές εποχής με μεγάλα οράματα. Διότι δεν υπάρχουν απαντήσεις εύκολες σε προβλήματα πολύπλοκα. Υπάρχει αντιθέτως η ανάγκη να συνοδεύονται οι διαδικασίες εν των έσω, για να υπερπηδηθούν οι γκετοποιήσεις και να ευνοηθεί μια αργή και απαραίτητη ένταξη, για να υποδέχεται ο καθένας με τρόπο αδελφικό και υπεύθυνο τις κουλτούρες και τις παραδόσεις των άλλων.
“Τι κόσμο θέλετε να μας δώσετε;”
Κυρίως, εάν θέλουμε να ξαναρχίσουμε, ας κοιτάξουμε τα πρόσωπα των παιδιών. Ας βρούμε το θάρρος να ντραπούμε μπροστά σ’ αυτά που είναι αθώα και είναι το μέλλον. Απευθύνονται στις συνειδήσεις μας και μας ρωτούν: “Τι κόσμο θέλετε να μας δώσετε;”. Ας μην ξεφύγουμε βιαστικά από τις ωμές εικόνες των μικροσκοπικών τους σωμάτων που κείτονται ακίνητα στις αμμουδιές. Η Μεσόγειος, που για χιλιετίες ένωσε λαούς διαφορετικούς και χώρες μακρινές, γίνεται ένα κρύο κοιμητήριο δίχως επιγραφές. Αυτός ο μεγάλος ταμιευτήρας, κοιτίδα τόσων πολιτισμών, φαίνεται σήμερα σαν καθρέπτης θανάτου. Ας μην αφήσουμε η θάλασσά μας να μετατραπεί σε μια θάλασσα νεκρών, αυτός ο χώρος συνάντησης να γίνει θέατρο σύγκρουσης! Ας μην επιτρέψουμε αυτή η ‘θάλασσα αναμνήσεων’ να μεταμορφωθεί σε ‘θάλασσα λησμονιάς’. Σας παρακαλώ, ας σταματήσουμε αυτό το ναυάγιο πολιτισμού!”.
“Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση σας καλωσορίζω σήμερα στη Λέσβο. Για δεύτερη φορά επισκέπτεστε σαν προσκυνητής έναν τόπο που ταυτίστηκε με το δράμα των προσφύγων. Η κατάσταση ευτυχώς που επικρατεί σήμερα είναι από κάθε άποψη αισθητά βελτιωμένη με εκείνη που επικρατούσε κατά την πρώτη σας επίσκεψη. Το νησί υποδέχθηκε ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κυνηγημένοι από τους πολέμους, τις πολιτικές διώξεις, την ακραία φτώχεια, αναζητώντας σε άλλες πατρίδες μια καλύτερη ζωή. Πιστοί στο ανθρωπιστικό τους καθήκον, με νωπές ακόμα τις μνήμες της δικής τους προσφυγιάς, οι κάτοικοι της Λέσβου έδειξαν κατανόηση και αλληλεγγύη. Σε αντίξοες συνθήκες ανταποκρίθηκαν στην ηθική τους υποχρέωση ευρισκόμενοι στην πρώτη γραμμή”, ανέφερε μεταξύ άλλων κατά την ομιλία της η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.