Σαν σήμερα 11 Δεκεμβρίου: Η ιστορική πρώτη «ώρα του πρωθυπουργού»
Η«ώρα του πρωθυπουργού» είναι μια συνεδρίαση της βουλής στη διάρκεια της οποίας ο πρωθυπουργός πρέπει να παραβρεθεί στην ολομέλεια προκειμένου να δώσει απαντήσεις σε τουλάχιστον δυο επίκαιρες ερωτήσεις που απευθύνονται στον ίδιο. Η διαδικασία αυτή καθιερώθηκε, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 11 Δεκεμβρίου του 1990, από τον τότε πρωθυπουργό της χώρας Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Η ιστορικά πρώτη ερώτηση με αποδέκτη τον πρωθυπουργό ήταν από τον Χαρίλαο Φλωράκη και αφορούσε τις γερμανικές αποζημιώσεις.
Τι είχε ειπωθεί στην πρώτη «ώρα του πρωθυπουργού»
Την εποχή που η παγκόσμια πολιτική σκηνή συγκλονιζόταν από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την επανένωση των δυο Γερμανιών η Ελλάδα είχε την ελπίδα πως οι εξελίξεις αυτές θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για την καταβολή των πολεμικών αποζημιώσεων. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε αναλάβει την εξουσία τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς και είχε σαν υπουργό Εξωτερικών τον Αντώνη Σαμαρά.
Πωλήθηκε το σπίτι της οικογένειας Μητσοτάκη στη Γλυφάδα
Η ερώτηση για τις γερμανικές αποζημιώσεις
Η ερώτηση για τις γερμανικές αποζημιώσεις έγινε από τον Χαρίλαο Φλωράκη ο οποίος ήταν και ο πρώτος που μίλησε σε εκείνη τη νέα διαδικασία της βουλής.
«Κύριε Πρόεδρε, στον Συνασπισμό έλαχε να εγκαινιάσει αυτήν την καινούρια διάταξη του Κανονισμού, “ερωτήσεις προς τον κύριο Πρωθυπουργό”. Μία διάταξη για την οποία ο κύριος Πρωθυπουργός δεν χάνει την ευκαιρία να την προβάλει σαν μία μεγάλη καινοτομία στη λειτουργία του ελληνικού Κοινοβουλίου. Δυο φορές ο κύριος Πρωθυπουργός επισκέφθηκε τη Γερμανία και μάλιστα στον κρίσιμο χρόνο Μάη-Ιούνη και δεν μας είπε -δεν ξέρω αν μας πει απόψε- αν έθεσε το ζήτημα αυτό στους Γερμανούς. Η Κυβέρνηση νομίζω πρέπει να προχωρήσει αποφασιστικά σε κάθε χρειαζούμενη ενέργεια για τη λύση του προβλήματος των γερμανικών επανορθώσεων και του δανείου.
Είχαμε μια πληροφορία απόψε, κύριε Πρόεδρε, αρκετά ενδιαφέρουσα. Ότι μαζί με τη συμφωνία των τεσσάρων για την ενοποίηση της Γερμανίας, υπάρχουν και κάτι πρωτόκολλα. Δεν ξέρω εάν το έχει υπόψη της η Κυβέρνηση. Σε ένα απ’ αυτά τα πρωτόκολλα λέγεται ότι μπαίνει τακτή προθεσμία, μέχρι τις 31 Μάρτη, αν δεν διεκδικήσουμε τις επανορθώσεις και το δάνειο, από εκεί και πέρα χάνουμε κάθε δικαίωμα. Δεν ξέρουμε εάν είναι αληθινή. Θα περιμένουμε την απάντηση από τον κύριο Πρωθυπουργό. Υπάρχει και ένα άλλο θέμα, πέρα από το ζήτημα αυτό. Νομίζω ότι δεν είναι μονάχα μια πράξη δικαίου, αλλά είναι και μια προσφορά στην ειρήνη: Με την ενέργειά μας αυτή θα θυμίσουμε, ότι όποιος κάνει πόλεμο, θα πληρώνει!».
Ο Χαρίλαος Φλωράκης ολοκλήρωσε την επίκαιρη ερώτησή του λέγοντας: «Σταματάω, κύριε Πρόεδρε, γιατί έφθασα τα 9 λεπτά, δυστυχώς. Μαζί με τα εγκαίνια είμαστε και παραβάτες…».
Η απάντηση Μητσοτάκη
Στη συνέχεια ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Αθανάσιος Τσαλδάρης, έδωσε τον λόγο στον κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος είπε: «Κύριοι συνάδελφοι, θέλω πρώτα να εκφράσω τη χαρά μου γιατί, επιτέλους, εφαρμόζεται η διάταξη που πρόσφατα ψηφίσαμε, που εγώ αδιαμφισβήτητα τη θεωρώ χρήσιμη. Είχα την ευκαιρία να κάνω μερικές γενικές παρατηρήσεις απαντώντας στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, στη συζήτηση προ ημερησίας διατάξεως στις 27.11.1990 και αναφέρομαι στις παρατηρήσεις που έκανα τότε. Αλλά θα είμαι σήμερα περισσότερο αναλυτικός. Είναι γνωστό, ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της συμφωνίας του Λονδίνου του 1953, το θέμα των γερμανικών επανορθώσεων μετετέθη για μετά τη σύναψη της συνθήκης ειρήνης με τη Γερμανία, με συμφωνία όλων των κρατών που πολέμησαν τότε τη Γερμανία.
Τέτοια συνθήκη δεν υπεγράφη και φαίνεται ότι πιθανότατα δεν θα υπογραφεί ποτέ. Η συμφωνία 2+4, η οποία υπεγράφη στις 12.9 του περασμένου χρόνου (1989), υπεγράφη μεταξύ των δύο τέως χωριστών γερμανικών κρατών και των 4 μεγάλων αντιπάλων της Γερμανίας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή των Ηνωμένων Πολιτειών, της Σοβιετικής Ένωσης, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας. Η συμφωνία αυτή προβλέπει διάφορες υποχρεώσεις της Γερμανίας, εδαφικές, πολιτικές, στρατιωτικές και άλλες, αλλά δεν προβλέπει τίποτα για επανορθώσεις. Το λέω αυτό για να σας πω, ότι όχι μόνο δεν είναι ακριβής η πληροφορία σας την οποία πρωτύτερα αναφέρατε ότι ελάβατε, ότι υπάρχει πρόβλεψη, αλλά αντίθετα είναι αμφίβολο αν αυτές οι χώρες έχουν πλέον αυτό το δικαίωμα … Το θέμα έχει δύο πτυχές. Έχει τη νομική και την πολιτική πτυχή…».
Στη συνέχεια αφού ο κ. Μητσοτάκης επιχειρηματολόγησε, έκλεισε την ομιλία του λέγοντας:
«Κατά συνέπεια, το συμπέρασμα είναι ότι η Κυβέρνηση προτίθεται να παρακολουθήσει με πολύ προσοχή την εξέλιξη του προβλήματος αυτού και να κινηθεί ανάλογα με τα δεδομένα τα οποία θα παρουσιασθούν, διότι στόχος μας είναι να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, προς το συμφέρον του ελληνικού Λαού».
Η «ώρα του πρωθυπουργού» σε αριθμούς
Ο κανονισμός 128Α της Βουλής καταργήθηκε τον Νοέμβριο του 1993, αμέσως μετά από τις εκλογές που ανέδειξαν το ΠΑΣΟΚ κυβέρνηση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στην ουσία δεν μπόρεσε να μιλήσει στην «ώρα του πρωθυπουργού» καθώς η υγεία του είχε επιδεινωθεί.
Στη συνέχεια ο θεσμός «πάγωσε» και τον επανάφερε ο Κώστας Σημίτης ο οποίος μέχρι και σήμερα ήταν ο πιο τυπικός από τους πρωθυπουργούς καθώς απάντησε στις περισσότερες ερωτήσεις τα επόμενα χρόνια, 71 για την ακρίβεια. Την περίοδο 1996 – 2000 απάντησε σε 49 ερωτήσεις, και την περίοδο 2000 με 2004, σε 22 ερωτήσεις αντιστοίχως. Ο Κώστας Καραμανλής, απέφυγε την «ώρα του πρωθυπουργού» στην πρώτη θητεία του αλλά στη δεύτερη απάντησε σε 19 ερωτήσεις. Αναλυτικότερα, την περίοδο 2004-2007 απάντησε σε μόλις 2 ερωτήσεις, ενώ την περίοδο 2007-2009 απάντησε σε 19.
Ακολούθως ο Παπανδρέου απάντησε σε 17 ερωτήσεις την περίοδο 2009 – 2011. Ο πρωθυπουργός των επτά μηνών, Λουκάς Παπαδήμος, απάντησε σε 3 ερωτήσεις την περίοδο 2011 με 2012. Από την άλλη, ο Αντώνης Σαμαράς είναι ο μοναδικός πρωθυπουργός της χώρας που δεν παρέστη ούτε μία φορά στην «ώρα του πρωθυπουργού». Τέλος, ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε σε 11 ερωτήσεις στα 4,5 χρόνια που κυβέρνησε ως πρωθυπουργός.
