Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την έναρξη εφαρμογής του νέου επικουρικού συστήματος, το οποίο φέρνει σαρωτικές αλλαγές για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας από την 1η Ιανουαρίου 2022. Βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι ότι δημιουργούνται ατομικοί λογαριασμοί («κουμπαράδες») στους οποίους θα κατευθύνονται οι εργοδοτικές και εργατικές εισφορές για επικουρική ασφάλιση που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη για τον μισθωτό ή από τον ίδιο τον εργαζόμενο – εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο – καθώς και οι αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του. Ετσι αντί ενός γενικού «κορβανά» για τις επικουρικές, στον οποίο βάζουν οι σημερινοί εργαζόμενοι τις εισφορές τους για τις συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, υιοθετείται βαθμιαία η λογική του «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο που θα συμμετάσχει στο νέο σύστημα.
Δηλαδή οι εισφορές των νέων δεν θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, αλλά θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις. Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό», το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων. Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολουμένους.
Προαιρετική ένταξη από 1/1/2023
Από την 1/1/2023 μπορούν να ενταχθούν προαιρετικά στο νέο ταμείο οι ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (π.χ. ένας λογιστής), είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα. Θα έχουν, δηλαδή, στη διάθεσή τους σχεδόν δύο χρόνια για να αποφασίσουν ποια επιλογή είναι η πιο συμφέρουσα. Το επόμενο διάστημα, οι νέοι εργαζόμενοι θα λάβουν στο e-mail που έχει στη διάθεσή της η ΑΑΔΕ ένα κείμενο που θα τους καλεί να επιλέξουν το επενδυτικό «προφίλ» (συντηρητικό, ισορροπημένο, επιθετικό) με το οποίο επιθυμούν να επενδυθούν τα κεφάλαια του «ασφαλιστικού κουμπαρά» τους.
Πλήρης έλεγχος των εισφορών
Οι ασφαλισμένοι θα έχουν τον πλήρη έλεγχο των εισφορών και των αποδόσεών τους μέσω πρόσβασης από το κινητό ή τον υπολογιστή τους ανά πάσα στιγμή, όπως συμβαίνει και με το e-banking. Δηλαδή, θα βλέπουν τις εισφορές και τις αποδόσεις που σωρεύονται στον ατομικό κουμπαρά προκειμένου να «χτιστεί» το κεφάλαιο που θα χρηματοδοτήσει την επικουρική τους σύνταξη. Από τις μελέτες και τις προβολές που έχουν γίνει προκύπτει ότι το νέο σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά υψηλότερες επικουρικές συντάξεις σε σχέση με το υφιστάμενο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα παραδείγματα του υπουργείου Εργασίας, ενώ αυτή τη στιγμή το ύψος της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης για μέσο μισθό 1.400 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης ανέρχεται σε 235 ευρώ, με το νέο σύστημα η επικουρική σύνταξη μπορεί να φτάσει στα 326 ευρώ με βάση την επαγγελματική διαχείριση των κεφαλαίων του ΕΦΚΑ και στα 479 ευρώ με βάση τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ που έχουν τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα με τις υψηλότερες αποδόσεις.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι το νέο σύστημα περιλαμβάνει 4 σημαντικές κρατικές εγγυήσεις
Πρώτον, το κράτος εγγυάται την καταβολή των συντάξεων του υφισταμένου συστήματος με υπολογισμό τους ωσάν στο σύστημα να συμμετείχαν όλοι οι ασφαλισμένοι (παλαιοί και νέοι).
Δεύτερον, ακόμα και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που οι σωρευτικές αποδόσεις των επενδύσεων του ατομικού λογαριασμού του ασφαλισμένου στο νέο σύστημα είναι αρνητικές, το κράτος εγγυάται ότι η επικουρική του σύνταξη θα αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε ο ασφαλισμένος σε πραγματικούς όρους. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι του νέου συστήματος θα είναι προστατευμένοι από τυχόν ακραίες διακυμάνσεις των αγορών.
Τρίτον, το σύστημα θα προβλέπει ελάχιστο ποσό κατώτατης επικουρικής σύνταξης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή θανάτου του ασφαλισμένου πριν χτιστεί ο ατομικός κουμπαράς, δηλαδή το κράτος θα συμπληρώνει μέχρι του ποσού των ελάχιστων ορίων.
Τέταρτον, προβλέπεται επιστροφή εισφορών ακόμη κι αν ο ασφαλισμένος δεν θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, δηλαδή έχει λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης στο σύστημα, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
Από διανεμητική σε κεφαλοποιητική
Πάνος Τσακλόγλου (υφυπουργός Εργασίας): «Η σταδιακή μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική θα καλύψει τις ανάγκες των γενεών που θα αρχίσουν να βγαίνουν στη σύνταξη έπειτα από περίπου τέσσερις δεκαετίες. Μειώνει την έκθεση του ασφαλιστικού συστήματος στον δημογραφικό κίνδυνο ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί αποταμιεύσεις, σημαντικό τμήμα των οποίων θα διατεθεί για τη χρηματοδότηση επενδύσεων στη χώρα μας με αποτέλεσμα την ώθηση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας».
