Λίγο πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η πανδημία του κορονοϊού είχε ως αποτέλεσμα μια απροσδόκητη πολιτιστική άνθιση στη χώρα. Προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, το Ουκρανικό Ινστιτούτο Βιβλίων, μια σχετικά νέα κυβερνητική υπηρεσία, αποφάσισε να προσφέρει τα λεγόμενα «κουπόνια πολιτισμού» ως ανταμοιβή για τον εμβολιασμό κατά του Covid. Με κάθε κουπόνι, οι Ουκρανοί πολίτες μπορούσαν να αγοράσουν βιβλία, καθώς και εισιτήρια για κάποια ταινία ή για κάποια συναυλία.
Στο παρελθόν, οι Ουκρανοί πολίτες δεν συνήθιζαν να διαβάζουν λογοτεχνία – μελέτες έδειξαν πως ο μέσος Ουκρανός διαβάζει μόνο ένα βιβλίο τον χρόνο. Όμως από τότε που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και κατέλαβε μέρος του Ντονμπάς το 2014, οι ουκρανικές αρχές ψήφισαν αρκετούς νόμους σχετικά με τα βιβλία, απαγορεύοντας την εισαγωγή βιβλίων που τυπώνονται στη Ρωσία και υποχρεώνοντας τους εκδοτικούς οίκους να εκδίδουν στα ουκρανικά. Θεσπίστηκαν προγράμματα για την προώθηση του έργου των ντόπιων συγγραφέων και τη μετάφραση ξένων έργων στα ουκρανικά. Αυτά τα μέτρα οδήγησαν στην εμφάνιση πολλών νέων εκδοτικών οίκων και συγγραφέων.
Μια διαφορετική χρήση
Το έργο πολλών Ουκρανών συγγραφέων, του Andrey Kurkov, του Serhiy Zhadan κ.ά., αφορά στις επιθέσεις του Πούτιν και στη μόνιμα προκλητική στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία. Μετά από τις πρόσφατες εξελίξεις, οι Ουκρανοί πολίτες δεν έχουν πια χρόνο να διαβάσουν ή να γράψουν – προσπαθούν να επιβιώσουν και να προστατέψουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Όταν, στις 24 Φεβρουαρίου, η Ρωσία εξαπέλυσε επίθεση πλήρους κλίμακας, οι πύραυλοι κατέστρεψαν τις στρατιωτικές υποδομές του κράτους, αλλά και τα σπίτια των πολιτών. Σε όλη την Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός άρχισε να καταστρέφει κατοικίες. Οι ντόπιοι αναγκάστηκαν να εφεύρουν τρόπους για να προστατευτούν.
Ο ερευνητής Lev Shevchenko φωτογράφισε το σπίτι των γειτόνων του στο Κίεβο, το οποίο ήταν περιφραγμένο με βιβλία. Στην εικόνα, σωροί από βιβλία φράζουν ένα παράθυρο. Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τους τίτλους τους: μόνο ένας βαρύς τόμος, με τα έργα του Ρώσου καλλιτέχνη Ilya Glazunov, ξεχωρίζει. Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτός ο ζωγράφος, ο οποίος έζησε, ως έφηβος, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι είδε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, υποστήριξε κραυγαλέα τις θέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν, ζωγραφίζοντας πίνακες που επαινούσαν το «μεγαλείο» της σύγχρονης Ρωσίας. Τώρα, οι κάτοικοι του Κιέβου χρησιμοποιούν έναν κατάλογο με τους πίνακές του για να αμυνθούν από τις αεροπορικές επιθέσεις του ρωσικού στρατού.
Πηγή: Book Press
