Γ Παγκόσμιος Πόλεμος: Οι αποτυχίες του ρωσικού στρατού μπορεί να οδηγήσουν σε μακελειό

Αρκετοί είναι οι αναλυτές που σημειώνουν ότι τα στρατεύματα της Ρωσίας δεν προχωρούν με την ταχύτητα που περίμεναν σε μια σειρά περιοχές της Ουκρανίας αφού όχι μόνο συναντούν αντίσταση, αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα στον ανεφοδιασμό τους, ενώ στο ίδιο θέμα επανέρχεται με άρθρο της η Washington Post. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, όπως των Financial Times, αυτό μπορεί να οδηγήσει και τη Λευκορωσία στον πόλεμο αφού τα ρωσικά στρατεύματα μπορεί να χρειαστούν βοήθεια παρά την μεγάλη υπεροχή τους σε αριθμό και εξοπλισμό. Η Washington Post τονίζει αρχικά ότι τον περασμένο μήνα, η θέση της Ρωσίας στα σύνορα της Ουκρανίας φαινόταν ελπιδοφόρα. Η Μόσχα είχε συγκεντρώσει μια δύναμη εισβολής με σχεδόν όσους στρατιώτες έχει η Ουκρανία στον ενεργό στρατό της, είχε περάσει δύο δεκαετίες εκσυγχρονίζοντας τα όπλα και την οργάνωσή της και ήταν έτοιμη να χρησιμοποιήσει τα διδάγματα που αποκόμισε από τους πρόσφατους πολέμους στην Τσετσενία και τη Συρία.

Τζορτζ Σόρος: Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί την αρχή ενός Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου

«Σχέδια παραπλανητικά αισιόδοξα»

Ωστόσο, ο ρωσικός στρατός δεν γνωρίζει την επιτυχία στην Ουκρανία. Τα σχέδια της Ρωσίας να κατακτήσει γρήγορα το Κίεβο ήταν παραπλανητικά αισιόδοξα και οι διοικητές αγωνίζονται να διορθώσουν τα προβλήματά τους. Τα ρωσικά στρατεύματα δεν έχουν επιδείξει ικανότητα στον συνδυασμό των όπλων τους. Πιο συγκεκριμένα, δεν έχουν καταφέρει να συνδυάσουν την αεροπορική ισχύ, τη χερσαία ισχύ και τα πυρά μεγάλου βεληνεκούς.  Επίσης, δεν έχουν καταφέρει να ελέγξουν τον ουρανό, προφανώς δεν διαθέτουν αποθέματα πυρομαχικών ακριβείας και επικοινωνούν ακόμη και με ανοιχτές τηλεφωνικές γραμμές. Λεηλατούν τρόφιμα και άλλες προμήθειες. Είναι πιθανό να έχουν βιώσει μέσα σε δύο εβδομάδες περισσότερους θανάτους σε μάχες από ό, τι οι Ηνωμένες Πολιτείες στο σύνολο των πολέμων του Ιράκ και του Αφγανιστάν μαζί.

Τι προκαλούν οι ελλείψεις του ρωσικού στρατού

Η Washington Post στη συνέχεια επισημαίνει ότι οι ελλείψεις του ρωσικού στρατού επιδεινώνουν τις ζημιές και τους κινδύνους του πολέμου. Και υπάρχει λόγος να ανησυχούμε ότι η ανικανότητα και η έλλειψη επαγγελματισμού που επέδειξαν οι ρωσικές δυνάμεις τις πρώτες τρεις εβδομάδες της σύγκρουσης καθιστούν τις μάχες σημαντικά πιο βίαιες για τους αμάχους απ’ ό,τι θα έκανε ένας πιο ικανός στρατός – και αυξάνουν τις προοπτικές κλιμάκωσης του πολέμου. Η στρατιωτική αποτελεσματικότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο από τον αριθμό των στρατευμάτων και των όπλων. Ο ρωσικός στρατός δεν παρουσιάζει καμία συνοχή, σημειώνει η εφημερίδα.

Οι στρατιώτες σαμποτάρουν τον εξοπλισμό τους και λιποτακτούν. Αυτό δεν συμβαίνει αν οι αξιωματικοί και οι υπαξιωματικοί, οι οποίοι συχνά πρωτοστατούν σε αποφάσεις εν θερμώ, έχουν τον έλεγχο των μονάδων τους. Η έλλειψη ελέγχου οδηγεί συχνά σε αύξηση των εγκλημάτων πολέμου, καθώς οι στρατιώτες εν βρασμώ ψυχής χάνουν την πειθαρχία τους – σε καλά οργανωμένους στρατούς, οι αξιωματικοί συνήθως περιορίζουν τέτοιες συμπεριφορές. Στον ρωσικό στρατό, οι αξιωματικοί μπορεί να την ενθαρρύνουν και να συμμετέχουν.

Πώς αντιμετωπίζει την κατάσταση η ρωσική ηγεσία

Το πρώτο μέσο που χρησιμοποίησε η Ρωσία για να ξεπεράσει τις ανεπάρκειες ήταν να μετατοπίσει τον κεντρικό στόχο της από τις επιθέσεις κατά στρατιωτικών δυνάμεων σε χτυπήματα κατά πληθυσμών αμάχων αδιακρίτως. Ο στρατός της δεν έδειξε ενδοιασμούς στην καταστροφή της Μαριούπολης, όπως έκανε στο Γκρόζνι και στο Χαλέπι, παρά τους απαξιωμένους ισχυρισμούς του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν ότι σκοπεύει να απελευθερώσει τους συμπατριώτες του Σλάβους.

Οι ουκρανικές πόλεις που έχουν περικυκλωθεί στερούνται νερού και τροφίμων, βομβαρδίζονται ανελέητα και – σε μια χαρακτηριστική ρωσική στρατιωτική κίνηση – τα νοσοκομεία τους καταστρέφονται. Τα εγκλήματα πολέμου δεν είναι μόνο ενέργειες που αναλαμβάνονται από κακώς πειθαρχημένα στρατεύματα- είναι πολιτικές επιλογές μιας κυβέρνησης της οποίας ο στρατός είναι ανίκανος να επιτύχει τους στόχους του τηρώντας τις Συμβάσεις της Γενεύης. Η αποφυγή τέτοιων φρικαλεοτήτων μπορεί να μην μπαίνει καν στη σκέψη της Ρωσίας – η χώρα αποσύρθηκε εν μέρει από τις Συμβάσεις της Γενεύης το 2019.

Οι ουκρανικές απώλειες

Οι απώλειες μεταξύ των Ουκρανών πολιτών φαίνεται να είναι ευτυχώς χαμηλές μέχρι στιγμής, κάτω από τρομερές συνθήκες. Οι πολυκατοικίες που βομβαρδίζονται είναι σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητες καθώς οι κάτοικοι έχουν βρει καταφύγιο σε σταθμούς του μετρό και περισσότεροι από 3 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν γίνει πρόσφυγες για να γλιτώσουν από τις αναμενόμενες ρωσικές λεηλασίες.

Το θάρρος των Ουκρανών να διαμαρτύρονται μέρα με τη μέρα στις κατεχόμενες πόλεις υπό τα όπλα των Ρώσων στρατιωτών είναι μεγάλο, σημειώνει η εφημερίδα. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι οι Ρώσοι στρατιώτες έχουν επιλέξει να μην πυροβολούν τα πλήθη ή να μην πατούν διαδηλωτές που κείτονται μπροστά από οχήματα για να εμποδίσουν την κίνησή τους. Αλλά αυτή η αυτοσυγκράτηση είναι πιθανό να εξασθενίσει καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, προειδοποιεί το άρθρο, κάτι που φαίνεται να έγινε ήδη χθες σε διαδήλωση στη Χερσώνα.

Θα χρειαστούν ακόμα περισσότερο στρατό

Οι δυτικές κυβερνήσεις λένε ότι η Ρωσία έχει πλέον μετακινήσει ολόκληρη τη δύναμη εισβολής της στη χώρα. Αλλά οι ρωσικές δυνάμεις είναι τόσο αναποτελεσματικές που θα χρειαστούν πολύ περισσότερα στρατεύματα για να διατηρήσουν την επίθεση, πολύ λιγότερο για να κατακτήσουν και να ελέγξουν τις μεγάλες πόλεις της Ουκρανίας. Όπως πιστεύεται ότι είχε πει ο Στάλιν, «Η ποσότητα έχει μια δική της ποιότητα». Αλλά εδώ ισχύει το αντίθετο: Δεδομένης της ποιότητάς τους, η Ρωσία δεν έχει την ποσότητα στρατευμάτων που χρειάζεται. Ο ρωσικός νόμος απαγορεύει τη χρήση κληρωτών εκτός του ρωσικού εδάφους, αλλά πολλοί από τους εισβολείς ήταν ούτως ή άλλως κληρωτοί, και ο μισός ρωσικός στρατός είναι τώρα δεσμευμένος στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι οι ηγέτες του στρατού δεν τον υπάκουσαν στη χρήση των κληρωτών, αλλά αυτό πλέον δεν στέκει. Έτσι, ο Πούτιν στρατολόγησε Τσετσένους και Σύρους στρατιώτες, διευρύνοντας τον πόλεμο ώστε να εμπλέξει άμεσα και άλλα κράτη.

Σχετικά με τη Λευκορωσία, που υπήρξε η βάση κάποιων επιχειρήσεων στην Ουκρανία, μπορεί επίσης να της ζητήθηκε στρατός, αλλά δεν έχει επιστρατεύσει ακόμη κανένα. Υποστήριξη έχει ζητηθεί επίσης από την Κίνα. Εάν η Κίνα εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό της Ρωσίας, σημειώνει η εφημερίδα, η σύγκρουση θα λάβει παγκόσμιες διαστάσεις – δηλαδή θα μετατραπεί σε Παγκόσμιο Πόλεμο. Η επιστράτευση αλλοδαπών στρατιωτών συχνά μειώνει την αποτελεσματικότητα στη μάχη. Συχνά δεν μιλούν τη γλώσσα ή δεν έχουν συμβατό εξοπλισμό, περιπλέκοντας τις επικοινωνίες και τον ανεφοδιασμό, επισημαίνει το άρθρο της Washington Post.

Φήμη κτηνωδιών

Οι εξελιγμένες επιχειρήσεις συνδυασμένων όπλων απαιτούν σημαντική εκπαίδευση. Ο Πούτιν στρατολογεί ρητά στρατιώτες με φήμη κτηνωδιών από τη Συρία, την Τσετσενία και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, γεγονός που δεν προοιωνίζει τίποτα καλό για την αυτοσυγκράτηση στη μάχη και την κατοχή. Ο ηγέτης της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ ισχυρίζεται ότι θα στείλει 70.000 στρατιώτες.  Η Ρωσία φαίνεται να έχει κακές επιτόπιες επιχειρήσεις πληροφοριών και στην Ουκρανία. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις βασίζονται στην πληροφόρηση: γνωρίζοντας πού να πας, ποιους στόχους να θέσεις σε προτεραιότητα, αν τους έχεις καταστήσει μη λειτουργικούς.

Οι επικεφαλής της υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών της Ρωσίας έχουν συλληφθεί και η υπηρεσία τους έχει κάνει έφοδο από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας (τη διάδοχο της KGB) σε περισσότερες από 20 τοποθεσίες, μια ισχυρή ένδειξη ότι ο Πούτιν δεν είναι ικανοποιημένος με την απόδοσή τους ή τους καθιστά αποδιοπομπαίους τράγους για τις δικές του αποτυχίες να κρίνει σωστά.

Ο φόβος δεν θα βελτιώσει την ποιότητα των αναλύσεων ή την έλλειψη πληροφοριών που λαμβάνουν οι Ρώσοι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων. Οι τοπικές πηγές αποκτούν ιδιαίτερη σημασία κατά τη διάρκεια των καταλήψεων – η Ρωσία σαφώς δεν τις διαθέτει, διότι ήδη καταφεύγει σε συλλογικές τιμωρίες και «εξαφανίζει» εκλεγμένους αξιωματούχους για να υποτάξει τις κοινότητες, βιαιότητες που τείνουν να τροφοδοτούν παρά να καταπνίγουν τις εξεγέρσεις. Αυτές οι κινήσεις είναι πιθανό να είναι ευρέως διαδεδομένες καθώς οι ρωσικές απώλειες αυξάνονται στις αστικές μάχες.

Επέκταση του πολέμου

Τώρα η Ρωσία δείχνει την προθυμία της να επεκτείνει τον πόλεμο γεωγραφικά, ένα ακόμη σημάδι ότι η αρχική της προσέγγιση απέτυχε. Η Ρωσία επιτέθηκε σε μια ουκρανική στρατιωτική βάση 10 μίλια από την Πολωνία, στην οποία εκπαιδεύτηκαν πρόσφατα τα στρατεύματα των ΗΠΑ και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ, θυμίζει η εφημερίδα. Οι επιθέσεις στις προμήθειες όπλων που ρέουν στην Ουκρανία είναι πιθανές αν η Ρωσία μπορεί να τις βρει- αλλά μάλλον δεν μπορεί, πράγμα που σημαίνει ότι τα χτυπήματα σε συνοριακά σημεία μέσω των οποίων μεταφέρονται όπλα μπορεί να είναι πιο πιθανά. Επιθέσεις σε χώρους συγκέντρωσης όπλων σε χώρες του ΝΑΤΟ θα αποτελούσαν σημαντική κλιμάκωση, αλλά η Ρωσία έχει κηρύξει τα κονβόι με προμήθειες νόμιμους στόχους.

Πιθανός ανταρτοπόλεμος αλά Πακιστάν

Οι αντάρτες της Ουκρανίας είναι πιθανό να επιχειρούν από γειτονικές χώρες του ΝΑΤΟ, επιτιθέμενοι στις ρωσικές δυνάμεις και στη συνέχεια να βρίσκουν εκεί καταφύγιο, όπως έκαναν οι Ταλιμπάν στο Πακιστάν. Η πίεση από τέτοιες δυνάμεις – «φαντάσματα» επιβαρύνει την πειθαρχία των στρατευμάτων και θα μπορούσαμε να δούμε Ρώσους διοικητές να μην υπακούουν στις διαταγές και να αναλαμβάνουν καταδίωξη των επιτιθέμενων εν θερμώ, ή τη ρωσική κυβέρνηση να κάνει μια πολιτική επιλογή να βάλει στο στόχαστρο τέτοιους αντάρτες ή τις κοινότητες που τους προστατεύουν.

Κίνδυνος για χρήση χημικών όπλων

Όσο χειρότερα εξελίσσεται ο πόλεμος για τη Ρωσία, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος κλιμάκωσης και η καταφυγή σε χημικά ή ακόμη και πυρηνικά όπλα. Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η Μόσχα μπορεί να επιχειρήσει μια επιχείρηση προβοκάτσιας (flase flag attack) με χρήση χημικών όπλων και στη συνέχεια να κατηγορήσει την Ουκρανία. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να αποδειχθεί πολιτικά χρήσιμη καθώς ο Πούτιν αλλάζει το αφήγημα του πολέμου από το «οι Ρώσοι γνώρισαν υποδοχή ως απελευθερωτές μετά από μια επιτυχημένη αλλαγή καθεστώτος» – την οποία ο στρατός του δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει – στο «η Ρωσία πρέπει να καταλάβει έναν επικίνδυνο, εχθρικό γείτονα».

Ο Πούτιν έχει απειλήσει αρκετές φορές με πυρηνική κλιμάκωση και έχει διατάξει τον στρατό να θέσει τις πυρηνικές δυνάμεις σε «ειδικό καθεστώς μάχης». Οι απειλές αυτές φαίνεται να αποσκοπούν κυρίως στην αποτροπή της δυτικής επέμβασης.

Τι θα σημάνει η αποτυχία του ρωσικού στρατιωτικού δόγματος

Το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας είναι η «κλιμάκωση για την αποκλιμάκωση». Χρησιμοποιώντας την απειλή για πυρηνικά όπλα για να αναγκάσει τους αντιπάλους του σε αδράνεια. Ωστόσο, οι συμβατικές δυνάμεις της της Ρωσίας δεν κερδίζουν. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαμε ενδεχομένως να δούμε τη χρήση πυρηνικών όπλων, επισημαίνει η Washinghton Post. Τα στρατεύματα της Ουκρανίας δεν επιχειρούν σε σημεία όπου υπάρχουν μάζες ανθρώπων και θα μπορούσαν να στοχοποιηθούν. Έτσι δεν καθιστούν τις πόλεις τους πιθανούς στόχους. Αν ο στρατός της Ρωσίας αναγκαστεί να υποχωρήσει, ο Πούτιν ή όποιος τον διαδεχθεί θα μπορούσε να απαλύνει την ταπείνωσή του πυρπολώντας μια ουκρανική πόλη με πυρηνικό όπλο.

Οι στρατιωτικές αποτυχίες της Ρωσίας είναι πιθανό να αποτρέψουν την κατάκτηση και τη μακροχρόνια κατοχή της Ουκρανίας, αλλά η εισβολή απαιτεί τρομερό φόρο αίματος για τον λαό της χώρας. Οι αδυναμίες του ρωσικού στρατού θα μπορούσαν να οδηγήσουν το κόστος πολύ υψηλότερα – για τους Ουκρανούς και τις χώρες που βοηθούν τη γενναία άμυνά τους, επισημαίνει η εφημερίδα. Οι αποτυχημένοι στρατοί μπορεί να είναι ακόμη πιο επικίνδυνοι από τους επιτυχημένους, καταλήγει στην ανάλυσή της.