Στην Ινδία, τα εστιατόρια μειώνουν στο ήμισυ την χρήση φοινικέλαιου και ετοιμάζουν σνακ στον ατμό. Οι αρτοποιοί στην Ακτή του Ελεφαντοστού θέλουν να μειώσουν το μέγεθος της μπαγκέτας και τα σάντουιτς στις αλυσίδες γρήγορης εστίασης στις ΗΠΑ θα έχουν εφεξής λιγότερες φέτες μπέικον, ενώ οι πίτσες λιγότερο πεπερόνι. Σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ, τα σάντουιτς με κοτόπουλο έχουν ξεπεράσει τα 10 δολάρια. Με την παγκόσμια οικονομία να βρίσκεται αντιμέτωπη με ελλείψεις αρχικά εξαιτίας του Covid-19 και τώρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι τιμές βασικών αγαθών, όπως το ψωμί, κρέας και μαγειρικό λάδι, έχουν εκτιναχθεί στα ύψη σε ολόκληρο τον κόσμο, πυροδοτώντας έντονη ανησυχία στις αγορές εμπορευμάτων και πλήττοντας το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων.
Για τις πλέον ευάλωτες χώρες, όπως για παράδειγμα η Υεμένη, που εισάγει το 90% των τροφίμων της, η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί συνιστά σοβαρό κίνδυνο επισιτιστικής κρίσης. Σε άλλες χώρες, πυροδοτεί ανησυχίες γι’ αυτό που οικονομολόγοι αποκαλούν κατάρρευση της ζήτησης, όταν δηλ. οι καταναλωτές δεν μπορούν να αγοράσουν αυτά που επιθυμούν ή ακόμη έχουν ανάγκη.
Οι κυβερνήσεις αρχίζουν να παρεμβαίνουν
Στα νοικοκυριά, καθώς και στον κλάδο υπηρεσιών τροφίμων, τα φυτικά έλαια έχουν γίνει απαραίτητα, τα οποία χρησιμοποιούνται για το τηγάνισμα, στη ζαχαροπλαστική αλλά και στην αρτοποιία. Οι εξαγωγείς αντιμετώπιζαν ήδη ελλείψεις εργατικού δυναμικού και κακές καιρικές συνθήκες. Η επίθεση στην Ουκρανία έπληξε ακόμη περισσότερο τις καλλιέργειες και έστειλε τις τιμές των δύο πιο κοινών ελαίων, του φοινικέλαιου και της σόγιας, σε επίπεδα ρεκόρ. Οι κυβερνήσεις αρχίζουν να παρεμβαίνουν, περιορίζοντας τις εξαγωγές και ελέγχοντας τις τιμές. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι η κατανάλωση κάποιων τροφίμων θα πρέπει να περιοριστεί.
Οι ελλείψεις σε μαγειρικό λάδι έχουν επιδεινωθεί από πέρυσι. Στη Μαλαισία – το δεύτερο παραγωγό φοινικέλαιου στον κόσμο – η παραγωγή μειώθηκε δραστικά λόγω της χρόνιας έλλειψης εργατικού δυναμικού. Στη συνέχεια, η ξηρασία αποδεκάτισε την καλλιέργεια της ελαιοκράμβης στον Καναδά και μείωσε τη συγκομιδή σόγιας στη Βραζιλία και την Αργεντινή. Οι αγοραστές βασίζονταν στις εισαγωγές ηλιέλαιου από την Ουκρανία και τη Ρωσία, που μαζί αποτελούν περίπου το 75% των παγκόσμιων εξαγωγών, όμως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει πλέον σβήσει αυτή τη δυνατότητα.
Η αγορά αντέδρασε άμεσα. Οι τιμές των τεσσάρων βασικότερων μαγειρικών λαδιών – φοινικέλαιου, σογιέλαιου, ελαιοκράμβης και ηλιέλαιου – εκτινάχθηκαν στα ύψη με το ράλι να κάμπτει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών για τα πάντα, από τρόφιμα έως σοκολάτες.
Η κατάσταση αυτή μπορεί να δυναμιτίσει κοινωνική αναστάτωση, ειδικά στην Ινδία, σύμφωνα με αναλυτή της Fitch Solutions. «Η Ινδία έχει μακρά ιστορία σε κοινωνική αναστάτωση που συνδέεται με ελλείψεις σε βασικά είδη διατροφής και ώδιμα έλαια», εξηγεί.
Δεν είναι όμως μόνο οι σπόροι και οι καλλιέργειες. Στο Σικάγο και στα γύρω προάστια, οι τιμές των πουλερικών έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και αυτό φαίνεται και στις τιμές των εστιατορίων, καθώς η ξηρασία στη Βραζιλία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν εκτοξεύσει στα ύψη τις τιμές ζωοτροφών.