Ένα κοινωνικό πρόβλημα έρχεται στο προσκήνιο, με αφορμή τη ντροπιαστική σκηνή στα Όσκαρ
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Kάποτε υπήρχαν ηθοποιοί που προσπαθούσαν να γίνουν σταρ. Tώρα υπάρχουν σταρ που προσπαθούν να γίνουν ηθοποιοί.
Laurence Olivier
Με ποια κριτήρια τα μέλη μιας επιτροπής, αποφασίζουν να δώσουν ένα Όσκαρ καλύτερης ερμηνείας ανδρικού ρόλου, για παράδειγμα, σε μια κινηματογραφική παραγωγή ή ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας σε συγκεκριμένο ποιητή εμείς, που δεν είμαστε γνώστες, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Ωστόσο κάθε τέτοιο βραβείο προβάλλεται ως έπαθλο, ως μια διάκριση την οποία στην συνέχεια θα πρέπει να επικυρώνει το κοινό στο οποίο απευθύνονται οι δημιουργοί του, να έχει δηλαδή και ανάλογη εμπορική επιτυχία.
Διαφορετικά, αν δεν σχηματίζονται ουρές στα ταμεία των κινηματογράφων ή συνωστισμός στα βιβλιοπωλεία, οι διακρίσεις αυτές δεν έχουν κάποια αξία πέρα απ’ τα όποια οικονομικά έπαθλα των βραβευμένων. Αν αυτή η εμπορική επιτυχία δεν ειναι εξασφαλισμένη, τότε η ‘ορθή’ κρίση των μελών της επιτροπής που απονέμει αυτά τα βραβεία αμφισβητείται απ’ το κοινό, από αυτούς δηλαδή που πρέπει να αγοράσουν τα πνευματικά προϊόντα του κάθε δημιουργού. Με δυο λόγια δηλαδή, μπορεί ενα πνευματικό προϊόν να αρέσει στα μέλη μιας επιτροπής και να μην αρέσει στο κοινό που απευθύνεται.
Η ελίτ
Κάτω από αυτό το πρίσμα, η ‘απόφαση’ του κοινού υπερισχύει της απόφασης της κριτικής επιτροπής. Ενα πνευματικό προϊόν όσο κι αν προβάλλεται ως αξιόλογο απο μια ελίτ ειδικών της Τέχνης, όταν δεν βρίσκει απήχηση σε ευρύ κοινό, κυρίως όμως οταν δεν βελτιώνει ήθη και χαρακτήρες τότε η αξία του ειναι μηδενική κι ας μην μας εντυπωσιάζουν τα ονόματα και οι τίτλοι.
Εχω ακούσει τον ασαφή ορισμό πως ‘Ηθοποιός σημαίνει Φως’ χωρίς να αναζητήσω τον εμπνευστή αυτού του…χρησμού, θεωρώντας πως αν αυτό ίσχυε στο Αρχαίο Θέατρο όπου οι παραστάσεις είχαν και μορφωτικό χαρακτήρα, σήμερα το ελάχιστο φως που εξέπεμπαν κάποιοι άξιοι εκπρόσωποι της Έβδομης Τέχνης το έσβησε με τον πιο βάρβαρο τρόπο ένας κυκλοθυμικός ‘νταής’ λίγο πριν παραλάβει κι’ αυτός το βραβείο του…καλύτερου ηθοποιού, συμπαρασύροντας ολόκληρη την Ακαδημία απονομής των Οσκαρ στην απαξίωση ενός θεσμού που ακόμα κι’ αν έχασε την αίγλη του εξακολουθούσε να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον ενός μεγάλου φιλότεχνου κοινού.
Τι ακριβώς λοιπόν είναι σήμερα ο ηθοποιός αφού δεν είναι…Φως;
Ηθοποιός ειναι αυτός που σπουδάζει την τέχνη της Υποκριτικής ώστε να μπορεί να υποδύεται, να ενσαρκώνει ρόλους, χαρακτήρες, συμπεριφορές, διαφορετικούς κάθε φορά. Υπάρχουν ρόλοι τόσο εύκολοι που όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο θα μπορούσε να υποδυθεί ο καθένας, απλά γιατί η ένταση της καθημερινής ζωής εχει κάνει πολλούς από εμάς καταστροφικούς, βίαιους, επιθετικούς, σκληρούς, ρόλους δηλαδή που έπαιξαν κι έγιναν μεγάλοι σταρ ενώ στην ουσία έπαιζαν απλά …τον εαυτό τους. Δεν χρειάζεται δηλαδή κάποια υποκριτική ικανότητα για τέτοιους ρόλους. Κι ο Γουιλ Σμίθ δεν υποδύθηκε κάποιον δύσκολο ρόλο… απλά παίζει στις ταινίες αυτό που παίζει και στην καθημερινή ζωή του. Τον σκληρό τον νταή, τον προστάτη όσων εκείνος θεωρεί οτι χρειάζονται την προστασία του.
Ενας ηθοποιός αυτού του είδους δεν θα μπορούσε να αποδώσει την αγωνία ενός πατέρα στην Μαριούπολη που αποχαιρετά την γυναίκα του και τα δυο παιδιά του μην γνωρίζοντας αν θα τους ξαναδεί, ουτε το δίλλημα τις πρώτες μερες της ρωσικής επίθεσης στο βλέμμα του Ζελένσκι αν ηταν προτιμότερο για την αποφυγή μιας καταστροφής να εγκαταλείψει ενδεχομένως την χώρα. Αυτός λοιπόν ο ηθοποιός, με τα διογκωμένα από τα αναβολικά μπράτσα που υποδύεται τον ρόλο του σκληρού τιμωρού, του προστάτη, ελέω θεού, των αδυνάτων, αυτός εκφράζει και δικά μας απωθημένα συναισθήματα, δική μας συσσωρευμένη επιθετικότητα, που εκτονώνεται μέσα απ’ την βια που ασκεί σε ζωντανή μετάδοση ο Γουίλ Σμίθ στον Κρις Ροκ.
Ευτελισμός
Ο Σμιθ, οπως ηταν αναμενόμενο, εισέπραξε αρκετά ευνοϊκά σχόλια για την ‘γενναία’ αντίδρασή του στο ατυχές αστείο του Ροκ, που ομως δεν κράτησαν για πολύ. Την επόμενη μέρα οταν ο Κρις Ρόκ επέστρεψε και συνέχισε την παρουσίαση σαν να μην συνέβη τίποτα το κοινό της Ακαδημίας τον υποδέχτηκε όρθιο με χειροκροτήματα!
Σίγουρα ο Σμίθ, με την πράξη του, δεν ευτέλισε μόνο ένα μεγάλο κομμάτι του ανδρικού πληθυσμού, που εκείνη την στιγμή το δικαίωνε η πολιτισμένη σιωπή του Κρις Ροκ, δεν ευτέλισε έναν θεσμό αλλά ευτέλισε περισσότερο την ίδια του την “φυλή” που ακόμα επιμένει να καταγγέλλει ρατσιστική συμπεριφορά από λευκούς εις βάρος της. Σκέφτηκε άραγε ο Σμίθ, μόλις εκτονώθηκαν οι παρορμήσεις του, αν στην θέση του ένας λευκός χαστούκιζε έναν μαύρο; Πόσες διαδηλώσεις, πόσες διαμαρτυρίες ακόμη και επιθέσεις εναντίον λευκών;
Αν, οχι μόνο οι μαύροι αλλά ολοι οσοι εισέρχονται σε μια χώρα νόμιμα ή παράνομα έδειχναν ηθος και συμπεριφορά ανώτερη απ’ τους γηγενείς τότε ο ρατσισμός δεν θα υπήρχε ουτε ως ορολογία…Γιατί τον ρατσισμό εις βάρος τους τον προκαλούν συχνά οι ίδιοι που τον καταγγέλλουν.
“Ζητώ συγγνώμη”, είπε ο Σμίθ, “η υπερβολική αγάπη σε οδηγεί (σε δεύτερο πρόσωπο) να κάνεις τρελά πράγματα… οι πράξεις μου δεν ειναι ενδεικτικές του άνδρα που θέλω να μοιάσω”, εξήγησε στην μελοδραματική απολογία του.
Υπάρχει πρότυπο;
Ποιο όμως ειναι το πρότυπο του άνδρα που θέλει να μοιάσει ο Σμίθ σίγουρα ούτε ο ίδιος ξέρει.. Δεν είναι πάντως ο άνδρας που ρίχνει σφαλιάρες σε κάποιον που πρόσβαλε την γυναίκα του για να της δείξει την αγάπη του. Η ιδια η Τζέντα, οχι μόνο απέρριψε αυτού του είδους την εκδήλωση αγάπης αλλά προέτρεψε και για…ψυχοθεραπεία τον δικό της.
Υπάρχουν αρκετά πρότυπα ανδρών στον Δυτικό Κόσμο που μπορούν να μιμηθούν οι νέοι άνδρες για να κερδίσουν το ενδιαφέρον και τις καρδιές των γυναικών. Ωστόσο η εμφάνιση και η ευγένεια στους τρόπους πρέπει να ειναι κοινό στοιχείο όλων. Παρά την απελευθέρωση από τους περιορισμούς που πάντα επέβαλαν οι κανόνες καλής συμπεριφοράς, το πρότυπο του ‘τζέντλεμαν’ υπάρχει ως σημείο αναφοράς. Ομως το πρότυπο του σημερινού Άνδρα -με κεφαλαίο -εξακολουθεί να παραμένει το ζητούμενο.
Εικόνες αρχείου
