Ζωζώ Νταλμάς - Κεμάλ Ατατούρκ: Χαρισματική πρωταγωνίστρια του προπολεμικού μουσικού θεάτρου
“Έζησα τα πάντα, έκανα τα πάντα, δεν είχα φραγμούς, ήμουν ελεύθερη”, έλεγε η ίδια στη βιογραφία της ‘Εγώ, η Ζωζώ Νταλμάς’… ‘Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς γλέντι, χωρίς έρωτα’. Καλλονή του Μεσοπολέμου, επιτυχημένη αρτίστα και μεγάλος έρωτας του Κεμάλ Ατατούρκ, η Ζωζώ Νταλμάς έφαγε τη ζωή με το κουτάλι. ‘Έζησα τα πάντα, έκανα τα πάντα, δεν είχα φραγμούς, ήμουν ελεύθερη’ έλεγε η ίδια στη βιογραφία της ‘Εγώ, η Ζωζώ Νταλμάς’, που έγραψε με το Βασίλη Κολοβό. ‘Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς γλέντι, χωρίς έρωτα. Οι άνθρωποι τυλίγουν τη ζωή με πολλή ετικέτα, τη φορτώνουν με σοβαρότητα. Κι αυτό είναι το δράμα τους. Ο έρωτας και το γλέντι λύνουν από τη ζωή τα δεσμά και της δίνουν έναν τόνο ελαφρότητας, που είναι στη φύση της».
Το πρόσωπο της έγινε το έμβλημα των τσιγάρων «Σαντέ». “Θέλω ο κόσμος να μη με ξεχάσει τυλιγμένη στη ναφθαλίνη, αλλά ούτε να με θυμάται ως αγαπημένη του Ατατούρκ, αλλά ως μια όμορφη και λαμπερή πρωταγωνίστρια του θεάτρου και συνεπή Ελληνίδα” είχε πει στον βετεράνο δημοσιογράφο, Δημήτρη Λιμπερόπουλο.
Ξεκίνησε ως χορεύτρια, έγινε πρωταγωνίστρια, θιασάρχης και έκανε καριέρα στην Τουρκία
Οι απόψεις για την ημερομηνία γέννησής της διίστανται. Γεννήθηκε το 1900 ή το 1905, σίγουρα πάντως στην Κωνσταντινούπολη. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ζωή Σταυρίδου. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Έμαθε πιάνο, τραγούδι και χορό στο Ωδείον Γρεκού και μετά πήρε κάποια μαθήματα στο Μιλάνο, καθώς φιλοδοξούσε να γίνει τραγουδίστρια της όπερας. Ξεκίνησε ως χορεύτρια για να γίνει σουμπρέτα και πρωταγωνίστρια και να γνωρίσει την αποθέωση σε τουρνέ στην Αίγυπτο, όπου έγινε μήλο της έριδος πριγκίπων. Συνεργάστηκε ως ηθοποιός της οπερέτας και της επιθεώρησης με μεγάλα ονόματα της εποχής, έγινε θιασάρχης, απέκτησε θέατρο που έφερε το όνομά της, ταξίδεψε όπου υπήρχαν παροικίες Ελλήνων και έκανε καριέρα στην Τουρκία πρωταγωνιστώντας στη τουρκική οπερέτα.
Δίνοντας συνέντευξη στο Δημήτρη Λιμπερόπουλο
Το 1925 γνώρισε τον Κεμάλ Ατατούρκ. Η ιστορία τους ξεκίνησε με τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό. Γνωρίστηκαν σε ένα νυχτερινό κέντρο στην Κωνσταντινούπολη όπου εμφανιζόταν η Νταλμάς και πέρασαν τη νύχτα μαζί. Το επόμενο πρωί, ο Κεμάλ είχε φύγει αφήνοντας πίσω του ένα χαρτονόμισμα χιλίων λιρών στο κομοδίνο. Η Ελληνίδα ντίβα το εξέλαβε ως τρομερή προσβολή. Καθώς τα χαρτονομίσματα είχαν πάνω το πρόσωπο του Κεμάλ, πήρε ένα ψαλίδι και έκοψε προσεχτικά το κομμάτι που ήταν η εικόνα του. Παράτησε στο κομοδίνο το άχρηστο πλέον χαρτονόμισμα μαζί με αυτό το σημείωμα: «Από αυτό που μου αφήσατε πήρα μόνο αυτό που μου χρειαζόταν. Το υπόλοιπο σας το επιστρέφω γιατί μου είναι εντελώς άχρηστο». Έτσι ξεκίνησε ένας θυελλώδης δεσμός. Φήμες την ήθελαν να κατασκοπεύει τον Κεμάλ κατ’ εντολή του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Η ίδια όμως είχε πει στο Δημήτρη Λυμπερόπουλο: “Κατάσκοπος δεν ήμουν, Ελληνίδα ήμουν…Και τα διαμάντια και τα χρυσαφικά που με γέμισαν Αιγύπτιοι πρίγκιπες και Τούρκοι πασάδες στην οικογένειά μου και σε φτωχά κορίτσια τα μοίρασα”.
Όταν το 1931 κυκλοφόρησαν τα θρυλικά τσιγάρα Santeόλοι έψαχναν να βρουν ποια είναι η μυστηριώδης γυναίκα που κοσμούσε το πακέτο. Τελικά έγινε γνωστό ότι το μοντέλο του ζωγράφου ήταν η Ζωζώ Νταλμάς.
“Στην Κατοχή αρνήθηκε να καταδώσει συναδέλφους της, με αποτέλεσμα, από το πολύ ξύλο, να χάσει το τεσσάρων μηνών παιδί που είχε μέσα της» έχει πει ο στενός της φίλος και θαυμαστής χορευτής Δημήτρης Ιβάνωφ. “Γλίτωσε με τη βοήθεια των γερμανικών της, κατάφερε να “ψήσει” τους βασανιστές να μην τη σκοτώσουν”.
Έφυγε από τη ζωή πάμπτωχη και ξεχασμένη το 1988
Έπαιξε σε επτά κινηματογραφικές ταινίες, γυρισμένες στην Ελλάδα και κάποιες στη Τουρκία και στη Γαλλία. Καμία δε σώζεται σήμερα. Γενναιόδωρη και σπάταλη, αποχώρησε από τη σκηνή το 1957 και πέθανε στην Αθήνα το 1988, πάμπτωχη και ξεχασμένη, παρότι η Μελίνα Μερκούρη αλλά και η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχαν θελήσει να την υποδυθούν στον κινηματογράφο.
Το τέλος της ζωής της τη βρήκε να ζει σε ένα δυάρι, δύο υπόγεια κάτω από τη γη, στην οδό Τρικάλων στους Αμπελόκηπους, όπου της πήγαιναν φαγητό οι γείτονες και κάποιοι άνθρωποι του θεάτρου. Τα ένσημα που είχε μαζέψει δεν ήταν αρκετά για να βγάλει τη σύνταξη. Από την γεμάτη πλούτη ζωή της, δεν είχε κρατήσει απολύτως τίποτα για την ίδια και πέθανε μόνη. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή η Ζωζώ Νταλμάς πέθανε μόνη σε ένα οίκο ευγηρίας και πως πώς τα έξοδα για την κηδεία της τα ανέλαβε ένας παλιός χορευτής και θαυμαστής της, ο Δημήτρης Ιβάνωφ στον οποίο λίγο πριν αφήσει την τελευταία της πνοή είχε πει: «Άναψε ένα κεράκι στην Παναγία για να ξεκουραστώ». Το μόνο σημάδι της αλλοτινής δόξας της, η εικόνα της στο πακέτο των Sante, που πλέον αποσύρθηκε από την αγορά…
