Το πρόβλημα της σχολικής βίας πολλά παιδιά θα το αντιμετωπίζουν στα σχολεία και πρέπει επιτέλους να το δούμε κατάματα
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Να μην συμπεριφερόμαστε άσχημα, αλλά να δείχνουμε πως μπορούμε.
Orson Welles
Ήταν 2 Απριλίου πριν εφτά χρόνια σε μια Σχολή Μαθητείας του ΟΑΕΔ μια σπουδάστρια νοσηλευτικής σηκώθηκε απ’ την θέση της και μ’ ένα αιχμηρό αντικείμενο τραυμάτισε, ευτυχώς ελαφρά, τρεις συνομήλικές της, προκαλώντας πανικό σε σπουδαστές και δασκάλους. «Τώρα θα γελάσετε για τελευταία φορά», είπε πριν προκαλέσει το χάος μπροστά στα μάτια των έντρομων συμμαθητών της. Όχι, δεν έκανε bullying η σπουδάστρια στις τρείς αυτές κοπέλες. Αντίθετα, ήταν μια ακραία αντίδρασή της στον εκφοβισμό που ασκούσαν εκείνες στην ίδια, ένα επικίνδυνο χόμπι που κάθε χρόνο επαναλαμβάνεται στις μαθητικές κοινότητες με τραγικές κάποιες φορές συνέπειες για την ζωή των ‘θυμάτων’. Όπως είχε γίνει γνωστό, η νεαρή για να γλιτώσει από την επιθετικότητα των τριων κοριτσιών ζήτησε να αλλάξει σχολείο, ένα αίτημα που σπάνια ικανοποιείται όταν η αιτιολογία που επικαλείται ένας μαθητής προσβάλει το όποιο κύρος μπορεί να διαθέτει ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα.
Το περιστατικό ήρθε ξανά στο προσκήνιο των social media με αφορμή το δραματικό τέλος που επεφύλαξε “η μοίρα” για την ζωή του 14χρονου αγοριού, πριν λίγες μέρες. Όπως όλα δείχνουν, ο δραστήριος έφηβος που ήθελε να ζήσει, να γλεντήσει, να ερωτευτεί, δεν βρήκε το θάρρος που επέβαλε το στοιχειώδες ένστικτο αλλά και υποχρέωση αυτοάμυνας να προστατέψει την ζωή του, να δώσει όμως κι’ ένα μάθημα, σ’ αυτές τις ‘παρέες’ που κατά σύστημα επιδίδονται στο επικίνδυνο και για τους ίδιους, όπως αποδείχτηκε απ’ την απρόβλεπτη, κατά τα άλλα, αντίδραση της σπουδάστριας του ΟΑΕΔ. Χωρίς δεύτερη ανάγνωση, η αντίδρασή της ήταν κατακριτέα και δυσανάλογη της πρόκλησης, όμως πέρασε στα “ψιλά” της επιστημονικής κοινότητας, που δίνει βάρος στην πρόληψη αυτοκτονικών τάσεων και όχι στην εγκληματική συμπεριφορά που πιθανόν αναπτύξει ο δέκτης αισχρών σχολίων και συμπεριφορών.
Το ψυχολογικό προφίλ
Να αναδείξει κάποιος το ψυχολογικό προφίλ αυτών των παιδιών που ως ομάδες, κι όχι ως μεμονωμένα άτομα ασκούν συστηματικά βία εις βάρος επιλεγμένων ‘ευάλωτων’ συμμαθητών τους, δεν βοηθάει στην λύση του προβλήματος. Είναι παιδιά που θα έπρεπε μετά το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης να παραιτούνται, να μην χάνουν άσκοπα τα πολύτιμα χρόνια τους και να προσανατολίζονται σε άλλες δραστηριότητες που θα τους δώσουν την δυνατότητα να κερδίσουν χρήματα και να σταδιοδρομήσουν πιο γρήγορα επαγγελματικά. Ευτυχώς γι’ αυτά τα παιδιά, αρκετοί γονείς συνειδητοποιούν έγκαιρα αυτήν την νέα αναγκαιότητα έχουν οι ίδιοι απαλλαγεί από αναχρονιστικές προκαταλήψεις και αποφεύγουν να συντηρούν παιδιά που σπουδάζουν για πάνω από τρείς δεκαετίες χωρίς προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης.
Κατάματα
Ωστόσο το πρόβλημα της σχολικής βίας πολλά παιδιά θα το αντιμετωπίζουν στα σχολεία και πρέπει να το δούμε κατάματα και να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει. Παρ’ όλο που τέτοιες επικίνδυνες συμπεριφορές εκκολάπτονται στους σχολικούς χώρους είναι υπερβολική απαίτηση να αναθέτουμε την ευθύνη για την πρόληψη στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι έχουν ως αποστολή να μεταδώσουν γνώση στα παιδιά και όχι να διαπλάσουν χαρακτήρες. Δεν μπορούν, δεν έχουν την δυνατότητα, ούτε και την υποχρέωση να αναπληρώσουν ελλείψεις από διαλυμένες οικογένειες ή από γονείς που αδιαφορούν για την συμπεριφορά και των δικών τους παιδιών στο σχολείο, που συνήθως είναι προέκταση της δικής των συμπεριφοράς απέναντι σε αυτά.
Οι ευθύνες ανήκουν κατά κύριο λόγο στην οικογένεια του κάθε παιδιού, είτε αυτό συμμετέχει σε ομάδες που ασκούν βία, είτε το παιδί τους είναι αποδέκτης μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Οι γονείς, οφείλουν να παρατηρούν διακριτικά κάθε κίνηση του παιδιού, αλλά να ενδιαφέρονται και να πληροφορούνται και για την συμπεριφορά των άλλων παιδιών απέναντι στα δικά τους, καθώς και για όλα όσα συμβαίνουν στα διαλείμματα ή σε άλλους χώρους του σχολείου, διεκδικώντας μια οσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα όσων συμβαίνουν στο σχολείο ακόμα κι’ έξω απ’ αυτό.
…ξέραμε
Πληροφορίες πολύ χρήσιμες που όμως για να τις αποσπάσουμε από ένα παιδί πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του, κάτι όχι και τόσο εύκολο, παρά τις συμβουλές που ακούμε καθημερινά στα τηλεοπτικά παράθυρα. Φίλος του 14χρονου αποκάλυψε πως η ομάδα που ασκούσε ψυχολογική αλλά και σωματική βια στο άτυχο αυτό παιδί, τον συνόδευε… πετώντας του νεράντζια κι άλλα αντικείμενα σε ολη την διαδρομή, απ’ το σχολείο ως το σπίτι του. Πόση φρίκη! Κι είναι να αναρωτιέσαι, εν έτει 2022 και με δελτία ειδήσεων “βουτηγμένα στο αίμα”, οι περίοικοι, οι μεγάλοι, απολάμβαναν κι αυτοί το θέαμα; Κανείς από αυτούς δεν έκανε μια παρατήρηση στα ‘παιδιά’ αυτά; Κανείς τους δεν πήγε να χτυπήσει την πόρτα του σπιτιού του άτυχου παιδιού να ενημερώσει τους δικούς του ανθρώπους;
Η ευθύνη των γονιών να παρακολουθούν οσα συμβαίνουν στο σχολικό περιβάλλον, είναι μεγάλη και δεν πρέπει να “κρύβεται” για πολύ πίσω από τη θλίψη και την οργή της κοινωνίας. Κι αν διαπιστώσουν παραβατικές συμπεριφορές εις βάρος των παιδιών τους, αφού συγκεντρώσουν αποδεικτικά στοιχεία, αφού τεκμηριώσουν την παραβατικότητα κι αφού ενημερώσουν τους αρμόδιους κι εκείνοι δεν μπορούν να παράσχουν βοήθεια, τότε υπάρχουν κι άλλες Αρχές στις οποίες μπορούν να απευθύνονται.
Τα παιδιά πρέπει να υφίστανται κι’ αυτά τις συνέπειες των πράξεών τους. Κι οχι μόνο αυτά αλλά και οι γονείς τους που ειναι και αυτοί υπεύθυνοι και υπόλογοι για την συμπεριφορά των παιδιών τους ακόμη και μέσα στο σχολείο. Ετσι μόνο θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η “κόλαση” που βιώνουν τα παιδιά, σε έναν χώρο που θα έπρεπε να σφύζει από χαρούμενες φωνές…
