Ενας κορυφαίος σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιέγραψε το πρωτοφανές ξέσπασμα της σπάνιας νόσου της ευλογιάς των πιθήκων στις ανεπτυγμένες χώρες ως «τυχαίο γεγονός» που μπορεί να εξηγείται από την επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά σε δύο πρόσφατες μαζικές εκδηλώσεις στην Ευρώπη. Σε συνέντευξή του στο Associated Press, ο Δρ. Ντέιβιντ Χέιμαν, πρώην επικεφαλής του τμήματος έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ, είπε ότι η κύρια θεωρία που μπορεί να εξηγεί την εξάπλωση της νόσου είναι η σεξουαλική μετάδοση μεταξύ ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών σε δύο ρέιβ πάρτι που έγιναν στην Ισπανία και το Βέλγιο. Η ευλογιά των πιθήκων δεν έχει προκαλέσει στο παρελθόν εκτεταμένα κρούσματα πέρα από την Αφρική, όπου είναι ενδημική στα ζώα.
«Γνωρίζουμε ότι η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να εξαπλωθεί όταν υπάρχει στενή επαφή με τις δερματικές βλάβες κάποιου που έχει μολυνθεί και φαίνεται ότι η σεξουαλική επαφή έχει τώρα ενισχύσει αυτή τη μετάδοση», είπε ο Χέιμαν. Αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική απόκλιση από το τυπικό μοτίβο εξάπλωσης της νόσου στην κεντρική και δυτική Αφρική, όπου οι άνθρωποι μολύνονται κυρίως από ζώα, όπως άγρια τρωκτικά και πρωτεύοντα θηλαστικά, και τα κρούσματα δεν έχουν ξεσπάσει πέρα από τα σύνορα.
Περισσότερα από 90 κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων σε δώδεκα χώρες
Μέχρι σήμερα, ο ΠΟΥ έχει καταγράψει περισσότερα από 90 κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων σε δώδεκα χώρες, όπως η Βρετανία, η Ισπανία, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία. Ανώτερος αξιωματούχος υγείας της Μαδρίτης δήλωσε τη Δευτέρα ότι η ισπανική πρωτεύουσα έχει καταγράψει 30 επιβεβαιωμένα κρούσματα μέχρι στιγμής. Ο Ενρίκε Ρουίζ Εσκουντέρο είπε ότι οι αρχές ερευνούν πιθανές σχέσεις μεταξύ μιας πρόσφατης εκδήλωσης Gay Pride στα Κανάρια Νησιά, η οποία προσέλκυσε περίπου 80.000 άτομα, και κρουσμάτων σε μια σάουνα της Μαδρίτης. Ο Χέιμαν προήδρευσε σε μια επείγουσα συνεδρίαση της συμβουλευτικής ομάδας του ΠΟΥ για τις απειλές μολυσματικών ασθενειών την Παρασκευή, προκειμένου να αξιολογήσει τη συνεχιζόμενη επιδημία, και είπε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να έχει μεταλλαχθεί σε μια πιο μολυσματική μορφή.
Η ευλογιά των πιθήκων συνήθως προκαλεί πυρετό, ρίγη, εξανθηήματα και σημάδια στο πρόσωπο ή στα γεννητικά όργανα. Μπορεί να μεταδοθεί μέσω στενής επαφής με ένα μολυσμένο άτομο ή με τα ρούχα ή τα σεντόνια του, αλλά η σεξουαλική μετάδοση δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν από τη νόσο μέσα σε αρκετές εβδομάδες χωρίς να απαιτείται νοσηλεία. Τα εμβόλια κατά της ευλογιάς είναι επίσης αποτελεσματικά στην πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων και ορισμένα αντιικά φάρμακα αναπτύσσονται τώρα.
«Ενα εξαιρετικά ασυνήθιστο γεγονός»
Τα τελευταία χρόνια, η νόσος ήταν θανατηφόρα σε ποσοστό έως και 6% των λοιμώξεων, αλλά δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι μεταξύ των σημερινών κρουσμάτων. Ο ΠΟΥ είπε ότι τα επιβεβαιωμένα κρούσματα είναι μέχρι στιγμής η λιγότερο σοβαρή ομάδα ιών της ευλογιάς στη Δυτική Αφρική και φάνηκε να συνδέεται με έναν ιό που εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε «εξαγόμενα κρούσματα» από τη Νιγηρία στη Βρετανία, το Ισραήλ και τη Σιγκαπούρη το 2018-2019. Η υπηρεσία του ΟΗΕ είπε ότι το ξέσπασμα είναι «ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο γεγονός» και είπε ότι από τη στιγμή που παρατηρούνται κρούσματα σε τόσες πολλές διαφορετικές χώρες σημαίνει ότι πιθανότατα η ασθένεια μπορεί να εξαπλώνεται σιωπηλά εδώ και αρκετό καιρό. Ο διευθυντής του οργανισμού για την Ευρώπη προειδοποίησε ότι καθώς το καλοκαίρι ξεκινά, οι μαζικές συγκεντρώσεις, τα φεστιβάλ και τα πάρτι θα μπορούσαν να επιταχύνουν την εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων.
Αλλοι επιστήμονες έχουν επισημάνει ότι θα είναι δύσκολο να ξεμπερδέψουμε αν είναι το ίδιο το σεξ ή η στενή επαφή που σχετίζεται με το σεξ που έχει οδηγήσει στην πρόσφατη εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων σε όλη την Ευρώπη. «Από τη φύση της, η σεξουαλική δραστηριότητα περιλαμβάνει στενή επαφή, η οποία θα περίμενε κανείς να αυξήσει την πιθανότητα μετάδοσης, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ενός ατόμου και ανεξάρτητα από τον τρόπο μετάδοσης», δήλωσε ο Μάικ Σκίνερ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου. Βρετανοί αξιωματούχοι είπαν ότι «ένα αξιοσημείωτο ποσοστό» των κρουσμάτων στη Βρετανία και την Ευρώπη αφορούσε νέους άνδρες χωρίς ιστορικό ταξιδιού στην Αφρική και οι οποίοι είναι ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι ή κάνουν σεξ με άνδρες.
«Πρέπει να το επιβραδύνουμε, αλλά δεν εξαπλώνεται στον αέρα και έχουμε εμβόλια για να προστατευτούμε»
Οι αρχές στην Πορτογαλία και την Ισπανία δήλωσαν επίσης ότι τα κρούσματά τους αφορούσαν άνδρες που είχαν ως επί το πλείστον σεξ με άλλους άνδρες και των οποίων οι λοιμώξεις εντοπίστηκαν όταν ζήτησαν βοήθεια για βλάβες σε κλινικές σεξουαλικής υγείας. Ο Χέιμαν, ο οποίος είναι επίσης καθηγητής μολυσματικών ασθενειών στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, είπε ότι το ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων ήταν πιθανότατα ένα τυχαίο γεγονός που μπορεί να ξεκίνησε από μία μόνο μόλυνση.
«Είναι πολύ πιθανό να υπήρχε κάποιος που μολύνθηκε, ανέπτυξε βλάβες στα γεννητικά όργανα, στα χέρια ή κάπου αλλού και μετά να το μετέδωσε σε άλλους όταν υπήρχε σεξουαλική ή στενή, σωματική επαφή», υπέθεσε ο Χέιμαν. Τόνισε ότι η ασθένεια είναι απίθανο να προκαλέσει εκτεταμένη μετάδοση. «Αυτό δεν είναι COVID», είπε. «Πρέπει να το επιβραδύνουμε, αλλά δεν εξαπλώνεται στον αέρα και έχουμε εμβόλια για να προστατευτούμε» σημείωσε.
Μόσιαλος για ευλογιά των πιθήκων: «Μην στιγματίζουμε την ερωτική συνεύρεση…»
Λιγότερο μεταδοτική από τον κορωνοϊό είναι η ευλογιά των πιθήκων, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει ο Ηλίας Μόσιαλος. Παράλληλα, με ανάρτησή του στο Facebook, o καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών (LSE) και του Κολεγίου Imperial του Λονδίνου, ξεκαθαρίζει ότι το πιο σημαντικό είναι «να μην στιγματίζουμε τους ασθενείς», με αφορμή τις αναφορές για μετάδοση του ιού μεταξύ ομοφυλόφυλων.
Η ανάρτηση του Ηλία Μόσιαλου για την ευλογιά των πιθήκων
«Ο ιός που προκαλεί την “ευλογιά των πιθήκων” είναι πολύ λιγότερο μεταδοτικός από τον κορωνοϊό. Αλλά ακόμα πιο σημαντικό είναι επί του παρόντος να μην στιγματίζουμε τους ασθενείς. Δεν μπορούμε να στιγματίζουμε ούτε την ερωτική συνεύρεση, ούτε την συνεύρεση μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου, γιατί η “ευλογιά των πιθήκων” δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος», υπογραμμίζει ο κ. Μόσιαλος. Όπως αναφέρει, «δυστυχώς, ήταν ατυχής η αναφορά από δημόσια στόματα πως οι ασθενείς με ευλογιά στην πλειονότητά τους ήταν άντρες που συνευρίσκονται ερωτικά με άντρες. Ατυχής γιατί τα παιδάκια παλιότερα τα έστελναν οι μητέρες τους να κολλήσουν ανεμοβλογιά από τα γειτονόπουλα. Ατυχής γιατί θα μπορούσε να συμβεί και μεταξύ γυναικών που συνευρίσκονται ερωτικά με άντρες ή με γυναίκες. Οι νεότεροι ίσως να μην το γνωρίζουν, αλλά οι παλιότεροι σίγουρα ξέρουν πόσο στιγματίστηκαν οι γκέι άντρες με το AIDS. Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες από τότε όμως».
Ακόμη, ο κ. Μόσιαλος επισημαίνει ότι «με σχεδόν 100 κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων, ξεκίνησε – εύλογα για τους πιο ευάλωτους- η ανησυχία για νέους πιθανούς περιορισμούς λόγω μιας νόσου που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ταυτόχρονα, λόγω της πίεσης για άμεσες απαντήσεις. ξεκίνησαν και οι εξηγήσεις για την οδό της μετάδοσης. Ποια είναι αυτή; Ας τα πούμε απλά. Ο ιός μπορεί να μεταφερθεί μέσω της αναπνευστικής οδού (αυτά τα βαριά σταγονίδια που όμως δεν μεταφέρονται μακριά). Ή μέσω της επαφής ενός υγιούς ανθρώπου με τις φουσκάλες ή τις πληγές ή τις εκδορές κάποιου συμπτωματικού ασθενούς.
Ή ακόμα και χωρίς απευθείας επαφή με το δέρμα. Δηλαδή κάποιος κοντινός συγγενής ή φροντιστής, μπορεί να σκουπιστεί με την ίδια πετσέτα και να μολυνθεί. Κάποιος νοσηλευτής ή και υπάλληλος καθαρισμού ενός νοσοκομείου μπορεί να ακουμπήσει τα σεντόνια του ασθενούς, να μην απολυμανθεί και να μολυνθεί. Κάποιος ερωτικός σύντροφος μπορεί επίσης να ακουμπήσει τον άνθρωπό του και να μολυνθεί».