Περιφέρεια Αττικής: Τρίτο κατά σειρά σχέδιο, που αναθεωρεί τους δύο προηγούμενους σχεδιασμούς, οι οποίοι ουδέποτε υλοποιήθηκαν.
Ξεκίνησε η δημόσια διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την 3η αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής. Άλλωστε, καμία από τις δύο προηγούμενες δεν υλοποιήθηκε καθώς, όπως αναφέρουν και οι μελετητές της ΣΜΠΕ, σχεδόν το σύνολο των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) σήμερα θάβεται στον ΧΥΤΑ Φυλής, η λειτουργία του οποίου δεν έπαυσε, όπως προβλεπόταν από το ισχύον ΠΕΣΔΑ. Σήμερα υλοποιείται στη Φυλή έργο το οποίο περιλαμβάνει κατασκευή νέων κυττάρων υγειονομικής ταφής χωρητικότητας 4.000.000 κυβικών μέτρων.
Περιγράφοντας τη σημερινή κατάσταση, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι τα ποσοστά ανάκτησης και αξιοποίησης δευτερογενών προϊόντων «είναι πολύ χαμηλά», ενώ επισημαίνεται ότι ποτέ, δεν κατασκευάστηκαν οι προβλεπόμενες υποδομές ΜΕΑ (Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων) και ΜΕΒΑ (μονάδες επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων) λόγω καθυστερήσεων στον σχεδιασμό και στην έλλειψη διαθέσιμων πόρων για δημόσιες επενδύσεις που παρατηρήθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Οι έξι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων
Για τις έξι βασικές μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας, όπως ονομάζονται πλέον) μόνο οι τρεις είναι χωροθετημένες, ενώ για τις άλλες τρεις προτείνεται ενδεικτική χωροθέτηση. Σύμφωνα με τη ΣΜΠΕ, αναθεωρείται η πρόταση του ΠΕΣΔΑ 2016 σχετικά με τον αριθμό και την δυναμικότητα των Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης Αποβλήτων (ΜΑΑα) της Περιφέρειας Αττικής ως εξής:
- Η εξυπηρέτηση της Δυτικής Αττικής και του Δυτικού Τομέα θα γίνεται από τη ΜΑΑα του Δυτικού Πάρκου (Φυλή), με δυναμικότητα σχεδιασμού 200.000 τόνους/έτος έως το 2030.
- Για την εξυπηρέτηση Πειραιά και νήσων, κατασκευάζεται η δρομολογημένη με ΣΔΙΤ ΜΑΑα εντός του Πάρκου Πειραιά, στην ευρύτερη περιοχή του ΣΜΑ Σχιστού, δυναμικότητας 120.000 τόνων.
- Για την εξυπηρέτηση τμήματος του Ανατολικού Τομέα, κατασκευάζεται η δρομολογημένη ΜΑΑα στο Βορειοανατολικό Πάρκο στο Γραμματικό.
- Για την εξυπηρέτηση του Κεντρικού και τμήματος του Νότιου Τομέα θα κατασκευαστεί η δρομολογημένη με ΣΔΙΤ ΜΑΑα, εντός Πάρκου που δεν έχει ακόμη χωροθετηθεί, δυναμικότητας 315.000 τόνων.
- Για την εξυπηρέτηση του Βόρειου Τομέα, η νέα ΜΑΑα, που όπως αναφέρεται θα χωροθετηθεί έως το τέλος του έτους, θα είναι δυναμικότητας 130.000 τόνων
- Για την εξυπηρέτηση τμημάτων του Ανατολικού και Νότιου Τομέα θα κατασκευαστεί νέα ΜΑΑα, δυναμικότητας 80.000 τόνων, εντός Πάρκου που εκτιμάται από τη ΣΜΠΕ ότι θα χωροθετηθεί έως το τέλος του έτους.
Υποδομές εκτός Αττικής και συγχωνεύσεις
Σε περίπτωση αδυναμίας εύρεσης κατάλληλων χώρων, είτε γιατί δεν υπάρχουν επαρκείς εκτάσεις, είτε γιατί αυτές δεν ικανοποιούν τα κριτήρια χωροθέτησης του Εθνικού και του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, προβλέπεται οι ΜΑΑα να χωροθετούνται σε άλλη περιφερειακή ενότητα. Μάλιστα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, “με γνώμονα την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους μέχρι το 2025 για την επίτευξη των εθνικών στόχων ανάκτησης, ανακύκλωσης και διάθεσης προς ταφή, οι ΜΑΑα με τον χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας μπορούν να συγχωνεύονται είτε μεταξύ τους είτε με άλλες περισσότερο ώριμες και να προσαρμόζεται αναλόγως η δυναμικότητά τους”.
Σε περίπτωση που παραστεί τέτοια ανάγκη, θα τηρούνται απαρέγκλιτα τρία κριτήρια. Πρώτον, δεν θα χωροθετηθούν νέες μονάδες εντός των ήδη αδειοδοτημένων ΟΕΔΑ. Δεύτερον, θα επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση του κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταφοράς των απορριμμάτων. Τρίτον, θα επιδιώκεται η δημιουργία οικονομιών κλίμακας με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους επεξεργασίας. Ειδικά για την εξυπηρέτηση της Ύδρας προωθείται αντίστοιχη μικρή μονάδα επεξεργασίας, ενώ αντίστοιχη λύση θα εξεταστεί και για τα Κύθηρα με σκοπό την αύξηση του χρόνου ζωής του ΧΥΤΑ και τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης.
Στο τραπέζι η καύση σκουπιδιών και εμπλοκή ιδιωτών
Ειδικά για την Αττική, όπως επισημαίνεται, σε περίπτωση υλοποίησης μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ή από άλλον φορέα, όπως αναφέρεται στη ΣΜΠΕ, «θα εξεταστεί η δυνατότητα δημιουργίας ΜΕΑ ή/και ΜΑΑα σε συνέργεια με την εν λόγω μονάδα, εφόσον αυτό και χρονικά και με βάση άλλα κριτήρια είναι εφικτό κι ενδεδειγμένο». Άλλωστε, ο σχεδιασμός του ΥΠΕΝ περιλαμβάνει τρεις ή τέσσερις μονάδες καύσης, εκ των οποίων μία στην Αττική, μία στην Πτολεμαΐδα, μία στην Κρήτη, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστεί και η χωροθέτηση μίας ακόμη στην περιοχή της Μεγαλόπολης. Επίσης, μεταξύ άλλων προβλέπεται η προώθηση παραγωγής δευτερογενούς καυσίμου (SRF/RDF). Αυτό, ή και το υπόλειμμα των ΜΑΑα και οι υπόλοιπες υπολειμματικές ροές θα οδηγούνται προς ενεργειακή αξιοποίηση σε ενεργοβόρες βιομηχανικές μονάδες ή/και μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης υπό τον σχεδιασμό του ΥΠΕΝ είτε ιδιωτικών επενδύσεων, προς επίτευξη των στόχων για ελαχιστοποίηση της ταφής.
Ακόμη, στις ΜΑΑα θα μπορούν να οδηγούνται ανακυκλώσιμα υλικά από Διαλογή στην Πηγή – ΔσΠ (μπλε κάδος, γωνιές ανακύκλωσης, πράσινα σημεία, κίτρινος κάδος κλπ.) για τη βελτιστοποίηση της καθαρότητάς τους. Ίδια υλικά μπορούν επίσης να οδηγούνται και σε ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών). Είναι αξιοσημείωτο ότι, τα ποσοστά ΔσΠ είναι πολύ χαμηλότερα του στόχου που έχει τεθεί ενώ το δίκτυο πράσινων σημείων βρίσκεται σε μηδαμινό στάδιο ανάπτυξης.
Νέα ζωή για το ΕΜΑΚ
Στο νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής, πέρα από τα Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας, δίνεται έμφαση στην καθολική ανακύκλωση, ανάκτηση υλικών καθώς και στην επαναχρησιμοποίηση και στη μαζική εκτροπή των βιοαποβλήτων από την ταφή, με διακριτή συλλογή και αποκεντρωμένο δίκτυο 10-15 μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων. Όσον αφορά στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) Άνω Λιοσίων, uα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε α) να λειτουργήσει ως “Πράσινο Εργοστάσιο” και να υποδέχεται βιοαπόβλητα προς επεξεργασία και υλικά από τις γωνιές ανακύκλωσης, προκειμένου να καθαρίζονται, να διαχωρίζονται και να προωθούνται και β) να αναβαθμιστεί.
Μέχρι την κατασκευή των ΜΑΑα, μεταβατικά, τα υπολείμματα της επεξεργασίας του ΕΜΑΚ και των ΜΑΑα θα οδηγούνται σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής πλην της ΜΑΑα του Βορειο-Ανατολικού Πάρκου, τα υπολείμματα της οποίας θα οδηγούνται στον ΧΥΤΥ Γραμματικού. Επιπλέον των ΜΑΑα δύνανται να αξιοποιηθούν και ιδιωτικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του ΠΕΣΔΑ και εφόσον το κόστος μεταφοράς και τα τέλη χρήσης των εν λόγω μονάδων είναι εύλογα για τα δεδομένα του ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής).
