Μόλις δύο ημέρες πριν από τη Σύνοδο της Πράγας η Άγκυρα ανεβάζει το θερμόμετρο υπογράφοντας με τη Λιβύν νέο «μνημόνιο συνεργασίας» για τους υδρογονάνθρακες, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αθήνας. Το ελληνικό ΥΠΕΞ διαμήνυσε ότι «η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας». Το νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο επικαλύπτει γεωγραφικά την οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου, η οποία έχει συναφθεί με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή.
Σε ανακοίνωσή της η Αθήνα αναφέρει ότι το τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. «Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ». Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας.
Κινήσεις Δένδια
Στο πλαίσιο αυτό ο Νίκος Δένδιας είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σούκρι όπου συζήτησαν τις εξελίξεις στη Λιβύη και τόνισε ότι «αμφισβητήσαμε τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης». Όπως γνωστοποίησε ο Νίκος Δένδιας, την Κυριακή θα μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις με την αιγυπτιακή κυβέρνηση.
«Χαστούκι» από την ΕΕ
Πάντως, η «υποδοχή» του νέου παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου δεν ήταν αυτό που θα περίμενε η Άγκυρα. Εκτός από την σκληρή απάντηση της Αθήνας, ήρθε άμεσα και η πρώτη αντίδραση της ΕΕ μετά τη συμφωνία Τουρκίας και Λιβύης επαναλαμβάνοντας την τοποθέτηση που είχε η Ένωση το 2019. Ο εκπρόσωπος, Πίτερ Στάνο τόνισε σχετικά με τη συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας για τους υδρογονάνθρακες: «H Ευρωπαϊκή Ένωση σημειώνει τις αναφορές σύμφωνα με τις οποίες η Τουρκία και η Λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας υπέγραψαν συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με βάση το Μνημόνιο Συναντίληψης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο.
Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Κατανόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη. Η νέα συμφωνία δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη. Απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενό της. Πρέπει να αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».
Αντίδραση και από το κοινοβούλιο της Τρίπολης
Εκτός από την ΕΕ, έντονα αντέδρασε και το κοινοβούλιο της Τρίπολης, καθώς ανακοίνωσε πως δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης. Όπως μεταδίδει ο λιβυκός ιστότοπος, «The Libya Update», μέσω αλλεπάλληλων αναρτήσεών του στο Twitter, «το Λιβυκό κοινοβούλιο απορρίπτει τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας». Με δεύτερη ανάρτηση, εξηγεί πως η συμφωνία αυτή απορρίπτεται από το κοινοβούλιο ως «παράνομη», καθώς δεν διαθέτει την έγκριση του λιβυκού νομοθετικού σώματος, δηλαδή του Κοινοβουλίου.
Υπενθυμίζεται πως το Λιβυκό Κοινοβούλιο, το μοναδικό εκλεγμένο σώμα στη χώρα, που ταλανίζεται από εμφύλιο, έχει άρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση του Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά και, κατά συνέπεια, δεν αναγνωρίζει καμία πράξη του.
