Αυτό το περίφημο 'χάσμα γενεών'
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Το μόνο άσχημο με τη σημερινή νεολαία είναι ότι δεν ανήκουμε πλέον σ’ αυτήν.
Σαλβαντόρ Νταλί
Πριν λίγες ημέρες δυο ηλικιωμένοι πήγαν σε καφετέρια της γειτονιάς τους και, πριν καθίσουν στις καρέκλες τους, τους πλησίασε η υπάλληλος και τους είπε πως ειναι αρχή του καταστήματος να μην εξυπηρετούν πελάτες πάνω απο κάποια ηλικία. Εκείνοι, αφού εξέφρασαν την δυσφορία τους, αποχώρησαν χωρίς να δώσουν έκταση στο επεισόδιο. Το συμβάν όμως, έγινε γρήγορα γνωστό και όπως διαβάζουμε, οι καρέκλες στο κατάστημα είναι άδειες…
Ένας ‘αυτήκοος μάρτυρας’ που παρακολουθούσε την σκηνή, απευθύνθηκε στην υπάλληλο και την ρώτησε αν συμβαίνουν συχνά τέτοια φαινόμενα ‘”ηλικιακού ρατσισμού”, οπως τα χαρακτήρισε ο ίδιος, κι όπως άκουσε, είναι στην φιλοσοφία του καταστήματος…Τελευταία, η κοινωνία μας έρχεται αντιμέτωπη με ένα νέο είδος ρατσισμού που ως τώρα πιστεύαμε πως ο ρατσισμός περιορίζονταν μόνο στο χρώμα, την φυλή, την θρησκεία, την εθνικότητα και κάποιες αλλες διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους…
Αυτί…
Τα Cafe ειναι ενας χώρος οπου κάποιοι συναντώνται για να διατηρήσουν ή να αναθερμάνουν μια φιλική σχέση, κάποιοι να κάνουν ανενόχλητοι μια εργασία στο τάμπλετ και κάποιοι ακόμα και για να… φλερτάρουν. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν και οι αυτήκοοι μάρτυρες.. Πρόκειται για μοναχικά μεσήλικα συνήθως άτομα, που επιλέγουν να καθίσουν διπλα σε ανυποψίαστα κορίτσια ή και αγόρια και στήνουν …αυτι, αναμένοντας την κατάλληλη στιγμή να παρέμβουν και να λάβουν μέρος στην συζήτηση.
Μια τέτοια εμπειρία ενός αυτήκοου, είχα ενα καλοκαίρι οταν με μία φίλη μου καθίσαμε σε καφετέρια επαρχιακής πόλης. Ξαφνικά, ήρθε στο διπλανό μας τραπέζι ένας κύριος της μέσης ηλικίας και κάθε λίγο παρενέβαινε στην κουβέντα μας, παρ’ ολο που δεν του δίναμε σημασία μέχρι που αναγκαστήκαμε επιδεικτικά να αλλάξουμε τραπέζι. Στην επαρχία, τουλάχιστον, τέτοια φαινόμενα ειναι συχνά και τα θεωρούν ως δείγμα κοινωνικότητας !
Η ηλικία απο μόνη της ως σημείο αναφοράς δεν αρκεί ώστε να διεκδικεί κάποιος τον σεβασμό από τους νεότερους. Το θέαμα ενος ηλικιωμένου ή ακόμα κι ενός μεσήλικα που φλερτάρει εστω και διακριτικά νέα κορίτσια, ειναι αποκρουστικό. Κι ενας επιχειρηματίας που θέλει να προστατέψει το κύρος της επιχείρησής του απο κάτι τέτοιους τύπους, οχι μόνο δικαιούται αλλά εχει υποχρέωση να προβαίνει αρχικά τουλάχιστον σε κάποιες συστάσεις απέναντί τους, γιατί διαφορετικά θα χάσει την νεανική του πελατεία, που μπορεί να αντανακλά και στην φιλοσοφία και τις αρχές της επιχείρησης. Εχει δικαίωμα κάθε επιχειρηματίας να θέλει ενα συγκεκριμένο χρώμα, μια ‘ταυτότητα’ στην επιχείρησή του, κάτι που φυσικά απαιτεί σοβαρότητα, μεθοδικότητα, μακροχρόνια προσπάθεια και δεν επαφίεται στην δικαιοδοσία ενός υπαλλήλου.
Άλλη γλώσσα
Οι ηλικιωμένοι μπορεί να νιώθουν ευχάριστα οταν βρίσκονται στον ιδιο χώρο με νέους, αναπολούν την δική τους νεότητα, παίρνουν κάτι απ’ την φρεσκάδα, την ζωντάνια και την ‘αύρα’ που εκπέμπουν. Ομως δεν συμβαίνει το ίδιο με τους νέους. Οι νέοι μιλούν την δική τους γλώσσα, εχουν τον δικό τους κώδικα επικοινωνίας, πορεύονται παράλληλα με τους ηλικιωμένους αλλά οι δρόμοι τους δεν συναντώνται. Ειναι αυτό το περίφημο ‘χάσμα γενεών’ που τρομάζει τους μεγάλους, οταν οι νέοι θέλουν να χαράξουν δικούς τους δρόμους κι αρνούνται να βαδίσουν πάνω στα δικά τους χνάρια. Ειναι που οι ηλικιωμένοι κάποια στιγμή βιώνουν τις δικές τους ανασφάλειες, γιατί έχουν επενδύσει πάρα πολλές ελπίδες τους στις ζωές των παιδιών τους. Η απώλεια της εφηβείας, ειναι για πολλούς ηλικιωμένους μια δραματική διαπίστωση, την αποδοχή της οποίας αρνούνται και που απεγνωσμένα την αναζητούν στον συγχρωτισμό με οποιονδήποτε τρόπο, με νέους ανθρώπους, ακόμα και καταστρέφοντάς τους ολοκληρωτικά ψυχικά και σωματικά.
Βέβαια εκείνο που ενδιαφέρει εδώ δεν είναι αν μια επιχείρηση οπως τα Cafe εχει το δικαίωμα να αρνηθεί τις υπηρεσίες της σε ηλικιωμένους επειδή αυτή είναι η πολιτική του καταστήματος. Πέραν από την “βαρβαρότητα” της συμπεριφοράς, η επιχείρηση δεν έχει και το δικαίωμα να διώξει κάποιον που θέλει να πιει το καφεδάκι του. Υπάρχουν άλλοι τρόποι να προσδώσει κάποιος ύφος και στυλ στην επιχείρησή του. Εκείνο που μας αφορά άλλωστε δεν είναι το πρόσφατο περιστατικό, για το οποίο άλλωστε ανέλαβε τη… δίκη ο κόσμος των social media. Ειναι αν οι ηλικιωμένοι μπορούν να συνευρίσκονται στους ίδιους χώρους με τους νέους, να επιδιώκουν φιλικές σχέσεις με παιδιά που θα μπορούσαν να ειναι παιδιά τους ή εγγόνια τους.
Ματαιότητα;
Και σε αυτό το ερώτημα η άποψη του “αυτόπτη μάρτυρα'” που κατήγγειλε τον υπεύθυνο της καφετέριας για ρατσιστική και για φασιστική (;) συμπεριφορά, ειναι πως θεωρεί αναγκαία την ‘συμπερίληψη των μεγάλων στην κοινωνικότητα’ ως μια ανθρώπινη ανάγκη (των μεγάλων προφανώς) απέναντι στην… ματαιότητα (;). Θα πρέπει δηλαδή ένας νέος να εκχωρήσει την φρεσκάδα, την ζωντάνια, την αισιοδοξία της νεότητάς στους ηλικιωμένους, στο όνομα αυτής της καινοφανούς άποψης για την κοινωνικότητα; Να δημιουργεί φιλίες και κοινωνικές σχέσεις με άτομα ανεξαρτήτου ηλικίας;
Βάσει ερευνών, στην Ελλάδα μόνο το 40% των ηλικιωμένων δηλώνουν ικανοποιημένοι με τη γενικότερη ελευθερία των επιλογών στη ζωή τους και αν υπολογίσουμε πως στην πλειοψηφία τους αναλαμβάνουν ρόλο… νταντάς, τότε μάλλον το ποσοστό αυτό είναι μεγάλο. Η προσφορά των ηλικιωμένων δεν εξαντλείται στο ότι μας έφεραν στον κόσμο ή στο ότι υποστηρίζουν όσο μπορούν οικονομικά ακόμη και τα ενήλικα παιδιά τους επειδή “είναι υποχρεωμένοι”, όπως πολλοί νέοι υποστηρίζουν. Αλήθεια, πόσοι συνοδεύουν τους ηλικιωμένους γονείς τους σε ένα καφέ ή σε έναν εμπορικό στολισμένο δρόμο για βόλτα και αγορές κι αν το κάνουν, καταφέρνουν να διατηρούν την ψυχραιμία τους; Αλήθεια, πόσοι ευχόμαστε να είναι γεροί οι γονείς μας για να κρατάνε τα παιδιά; Στην τελική, ποιος ευθύνεται που οι ηλικιωμένοι έρχονται αντιμέτωποι με απάνθρωπες συμπεριφορές;
