Το «gaslighting»- η προσπάθεια χειραγώγησης κάποιου- είναι η λέξη της χρονιάς για το λεξικό Merriam-Webster. Οι αναζητήσεις για τη λέξη αυτή στη διαδικτυακή έκδοση του λεξικού αυξήθηκαν κατά 1.750% φέτος, σε σύγκριση με μία χρονιά νωρίτερα. Όμως δεν ήταν ένα συγκεκριμένο γεγονός που προκάλεσε αυτή την έκρηξη αναζητήσεων, όπως συμβαίνει συνήθως με τη λέξη που επιλέγεται κάθε χρονιά. «Είναι μία λέξη που αναδύθηκε τόσο γρήγορα στην αγγλική γλώσσα, ιδιαίτερα τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που στην πραγματικότητα αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς από εμάς», δήλωσε ο Πίτερ Σοκολόφσκι, του Merriam-Webster, μιλώντας στο Associated Press. «Ήταν μία λέξη που την αναζητούσαν τακτικά, κάθε ημέρα του χρόνου», πρόσθεσε.
Ο ορισμός του λεξικού για το gaslighting είναι πως πρόκειται για την ψυχολογική χειραγώγηση ενός ατόμου, συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει ως συνέπεια «το θύμα να αμφισβητεί την εγκυρότητα των δικών του σκέψεων, την αντίληψη της πραγματικότητας ή τις αναμνήσεις του και συνήθως οδηγεί σε σύγχυση, απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοσεβασμού, αβεβαιότητα για τη συναισθηματική ή πνευματική σταθερότητα κάποιου και εξάρτηση από τον δράστη».
Πρόκειται για μια τακτική που δεν χρησιμοποιείται μόνο από συντρόφους, σε κακοποιητικές σχέσεις
Μπορεί να παρατηρηθεί σε κάθε είδους σχέσεις- για παράδειγμα οικογενειακές ή φιλικές- να αποτελέσει εταιρική τακτική ή τρόπο παραπλάνησης της κοινής γνώμης. Επίσης, ο όρος gaslighting χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που κάποιος γιατρός απαντά σε ασθενή για παράδειγμα «όλα είναι στο μυαλό σου», σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα ή τη νόσο του. Το Merriam-Webster διαλέγει τη λέξη της χρονιάς με βάση τις αναζητήσεις. Δεν γίνεται διάκριση των λόγων για την αναζήτηση, π.χ. μπορεί να πρόκειται απλά για έναν έλεγχο ορθογραφίας.
Το gaslighting ήταν όλο το 2022 ανάμεσα στις 50 κορυφαίες λέξεις που αναζητούσαν οι χρήστες του λεξικού. Ο όρος προέρχεται από το θεατρικό «Gas Light», που έγραψε ο Πάτρικ Χάμιλτον το 1938 και μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο. Σε αυτή ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να κάνει τη σύζυγό του να αμφισβητήσει τη λογική της, αρνούμενος πράγματα που όντως συμβαίνουν. Πίσω από το gaslighting, δεύτερη λέξη της λίστας του 2022 είναι ο «ολιγάρχης», λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και ακολουθεί η Όμικρον, η μετάλλαξη του κορωνοϊού. Πέρυσι, η λέξη της χρονιάς για το Merriam-Webster ήταν το εμβόλιο.
