Πόσοι πιστεύουν στη μαγεία: 4 στους 10 θεωρούν πως οι κατάρες είναι αληθινές
Πολλοί φαίνεται πως είναι οι προληπτικοί στην Ελλάδα καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας, πιστεύουν ότι στο «κακό μάτι» και πως κάποιος τους έχει γρουσουζέψει ή τους έχει καταραστεί. Η πίστη σε μαγικές πρακτικές, όπως δείχνουν επιστημονικές μελέτες, είναι ευρέως διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο, αν και ο βαθμός δεισιδαιμονίας ποικίλλει ανάλογα με τον τόπο γέννησης ή διαμονής. Πάντως, στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό φαίνεται να είναι ελαφρώς πιο αυξημένο, αντίστοιχο με εκείνο της Τουρκίας, σύμφωνα με την έρευνα. Σύμφωνα με όσους πιστεύουν στο «κακό μάτι», «κάποιοι είναι σε θέση να στέλνουν κατάρες ή να κάνουν μαγικά, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν άσχημα πράγματα σε κάποιον άλλο».
Όπως προκύπτει από τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «PLoS One» από τον Boris Gershman του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στον πλανήτη μας πιστεύουν στη μαγεία, τις κατάρες και το «κακό μάτι». Τα στοιχεία συλλέχθηκαν αυτοπροσώπως ή μέσω τηλεφώνου από περισσότερους από 140.000 ανθρώπους σε 95 χώρες και στη συνέχεια αναλύθηκαν. Η πίστη στις διάφορες μαγικές πρακτικές είναι απρόσμενα εξαπλωμένη παγκοσμίως, αν και με μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα. Ενδεικτικά, πάνω από το 40% των ανθρώπων, δηλαδή τουλάχιστον οι τέσσερις στους δέκα, δηλώνουν πως πιστεύουν ότι «ορισμένοι άνθρωποι είναι ικανοί να ρίξουν κατάρες ή να κάνουν μαγικά που έχουν ως αποτέλεσμα να συμβούν άσχημα πράγματα σε κάποιον».
1 δις άνθρωποι πιστεύουν στη μαγεία
Ο Μπόρις Γκέρσμαν του Αμερικανικού Πανεπιστημίου στην Ουάσινγκτον, ο οποίος έκανε τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «PLoS One», ανέλυσε τα στοιχεία. Η μελέτη εκτιμά ότι τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στη Γη πιστεύουν στη μαγεία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Στο παρελθόν αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι είναι διάχυτη η ιδέα πως ορισμένοι άνθρωποι έχουν υπερφυσικές ικανότητες και μπορούν να προξενήσουν κακό σε άλλους. Η νέα έρευνα είναι η πιο ολοκληρωμένη του είδους της και δείχνει ότι οι θρησκευόμενοι και οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στη μαγεία από ό,τι οι άνδρες.
Πάντως τέτοιες μαγικές πεποιθήσεις υπάρχουν σε όλες τις κοινωνικο-δημογραφικές ομάδες. Οι άνθρωποι με υψηλότερο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύουν στη μαγεία, αν και η διαφορά δεν είναι μεγάλη: οι άνθρωποι με «πολύ καλή» οικονομική κατάσταση έχουν μόνο 6% έως 7% μικρότερη πιθανότητα να πιστεύουν στη μαγεία από ό,τι εκείνοι σε «πολύ κακή» οικονομική κατάσταση. Υπάρχουν πάντως μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, μόνο το 9% των Σουηδών πιστεύουν στη μαγεία έναντι 90% των κατοίκων της Τυνησίας. Διάφοροι πολιτισμικοί, θεσμικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν διαφορετικά την πίστη στη μαγεία.
Πώς συνδέεται η μαγεία με τη θρησκεία
Ενδεικτικά, όσο πιο αδύναμοι είναι οι σύγχρονοι θεσμοί σε μια χώρα, όσο πιο χαμηλά τα επίπεδα κοινωνικής εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών, όσο πιο μικρό το επίπεδο καινοτομίας και όσο πιο κομφορμιστική είναι μια κουλτούρα, τόσο αυξάνει η τάση για πίστη στη μαγεία σε μια χώρα. Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζεται, μπορεί να βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, αλλά «όπως δείχνει η έρευνα, οι μαγικές πεποιθήσεις παραμένουν εξαπλωμένες ανά τον κόσμο». Μια έρευνα του κέντρου ερευνών Pew είχε βρει το 2021 πως η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι μπορούν να καταραστούν (με επιτυχία) κάποιον γίνεται αποδεκτή από τους πιστούς των περισσότερων μεγάλων θρησκειών (Χριστιανούς, Ιουδαίους, Ισλαμιστές, Ινδουιστές κ.α.).
