«Σαρώνει» τα νοικοκυριά - Τα νέα μέτρα στήριξης που εξετάζει η κυβέρνηση
Σημαντικά έσοδα στα ταμεία των σούπερ μάρκετ έφεραν μέσα στο 2022 οι ανατιμήσεις που καταγράφηκαν στο σύνολο των βασικών καταναλωτικών αγαθών, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις εμμένουν προκαλώντας ανησυχία για την επόμενη ημέρα. Όπως άλλωστε επιβεβαιώνεται από την εικόνα της εγχώριας αγοράς τους τελευταίους μήνες, οι εν λόγω αυξήσεις τιμών τροφοδοτούν την όποια αύξηση πωλήσεων καταγράφουν οι μεγάλοι «παίκτες» του κλάδου της οργανωμένης λιανικής, με την κατανάλωση να βαίνει μειούμενη υπό το βάρος της αβεβαιότητας που γεννά το συνεχιζόμενο κύμα ακρίβειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η εταιρεία ερευνών IRI, για το διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2022, οι ανατιμήσεις στα ταχυκίνητα καταναλωτικά αγαθά διαμορφώθηκαν σε 6,4%. Ειδικότερα, με βάση την τιμή ανά μονάδα προϊόντος, ανοδικά κινήθηκαν όλες οι βασικές κατηγορίες.
Ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ: Καταγγελίες για μικρότερες συσκευασίες
Κι ενώ τα σούπερ μάρκετ αυξάνουν τις τιμές στα ράφια, οι συσκευασίες πολλών επώνυμων προϊόντων… συρρικνώνονται, σύμφωνα με έρευνα. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας τα «ΝΕΑ» το 2022 έκλεισε με αύξηση 44,88% στα προϊόντα διατροφής, ενώ, βάσει στοιχείων της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, το περιεχόμενο έχει μειωθεί σε 238 προϊόντα.
Συγκεκριμένα, οι τιμές σε βασικά προϊόντα όπως ζυμαρικά, σάλτσες, απορρυπαντικά, σοκολατοειδή και βρεφικές πάνες έχουν αυξηθεί κατά 30%, στα κρέατα και πουλερικά κατά 25% και στα καθαριστικά σπιτιού κατά 19%. Το φαινόμενο – που, σύμφωνα με τις καταναλωτικές ενώσεις, παρατηρείται και κατά τις πρώτες ημέρες του 2023 – έχει προκαλέσει σύγχυση στους πολίτες.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα συσκευασίας κατεψυγμένων λαχανικών που την τελευταία εβδομάδα του 2022 πωλούνταν έναντι 2,12 ευρώ και την πρώτη εβδομάδα του 2023 έναντι 3,33 ευρώ (αύξηση 1,21 ευρώ ή 57,07%). Αντίστοιχα, ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις που στη δύση του 2022 κόστιζε 1,21 ευρώ, στην αρχή του 2023 έφτασε να κοστίζει 1,82 ευρώ (αύξηση 0,61 ευρώ ή 50,41%).
Μειώνεται η ποσότητα αυξάνεται η τιμή
Οι ίδιες πληροφορίες της εφημερίδας αναφέρουν ότι δεν λείπουν και οι καταγγελίες για αναντιστοιχία ανάμεσα στην αναγραφόμενη και στην πραγματική ποσότητα προϊόντων, ενώ ήδη σε 238 ετικέτες έχει μειωθεί «επίσημα» η ποσότητα. Συγκεκριμένα, από την πρεμιέρα του καλαθιού του νοικοκυριού έχει καταγραφεί μείωση στην ποσότητα προϊόντων της τάξης του 11%-30%. Μαργαρίνη συσκευασίας 250 γραμμαρίων που κόστιζε 1,27 ευρώ αντικαταστάθηκε από συσκευασία 200 γραμμαρίων, με την τιμή της να αυξάνεται σε 1,61 ευρώ. Παρομοίως, συσκευασία ψωμιού του τοστ των 700 γραμμαρίων που κόστιζε 1,02 ευρώ έδωσε τη θέση της σε συσκευασία 680 γραμμαρίων με τιμή 1,29 ευρώ. Κατεψυγμένα λαχανικά που πωλούνταν αντί 2,99 ευρώ σε συσκευασία 1.000 γραμμαρίων, πλέον πωλούνται αντί 3,33 ευρώ σε συσκευασία 900 γραμμαρίων.
Από την πλευρά τους, πάντως, οι βιομηχανίες απαντούν πως οδηγήθηκαν στη λύση αυτή προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω ανατιμήσεις, που θα έφταναν ακόμα και το 60%. Σύμφωνα, όμως, με τον πρόεδρο της Ενωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Απόστολο Ραυτόπουλο, η «πατέντα» δεν αφορά μόνο επώνυμα προϊόντα αλλά και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, «γεγονός που δημιουργεί την εικόνα μιας ανεξέλεγκτης αγοράς που ο καθένας κάνει ό,τι θέλει».
Δικαίωμα της επιχείρησης να ορίσει το μέγεθος της συσκευασίας της
Ο πρόεδρος της Ενωσης Μικρών και Μεσαίων Σουπερμάρκετ Ελλάδας Γιάννης Πηλίδης υποστηρίζει ότι είναι δικαίωμα της επιχείρησης να ορίσει το μέγεθος της συσκευασίας της, όμως δεν είναι δικαίωμά της να προχωρά κατά το δοκούν σε ανατιμήσεις. Ξεπερνούν τις 150 καταγγελίες την ημέρα Η μείωση της ποσότητας έχει οδηγήσει τους πολίτες σε μαζικές καταγγελίες, οι οποίες, με βάση στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτή, ξεπερνούν τις 150 ημερησίως από την αρχή του έτους. «Η αισχροκέρδεια κυριαρχεί και το αρμόδιο υπουργείο απλά εφαρμόζει μεθοδεύσεις που δεν θα οδηγήσουν ποτέ σε πραγματική μείωση των τιμών», είπε ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Γιώργος Λεχουρίτης στα «ΝΕΑ».
Πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, εντούτοις, επιμένουν ότι οι αυξήσεις στις τιμές προϊόντων που περιλαμβάνονται στο καλάθι του νοικοκυριού είναι μηδενικές. Το μέσο κόστος του καλαθιού παραμένει σταθερό εδώ και δύο εβδομάδες, λένε, εξηγώντας πως σχεδιάστηκε ώστε οι καταναλωτές και ιδίως οι πλέον αδύναμοι να έχουν εναλλακτικές και οικονομικές λύσεις μπροστά στα ράφια. «Από τον Νοέμβριο και μετά οι τιμές είναι στα ίδια επίπεδα, όποτε ο πολίτης μπορεί να αντιληφθεί τα οφέλη», επαναλαμβάνουν. Ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Σωτήρης Αναγνωστόπουλος αναφέρει πως ήδη καταγράφεται αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η οποία σταδιακά θα περάσει στα τρόφιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης. «Σε ορισμένες περιπτώσεις προϊόντα τα οποία βρίσκονται εκτός του καλαθιού του νοικοκυριού κάνουν καλύτερες προσφορές ώστε να ανταγωνιστούν τις τιμές αυτών που βρίσκονται εντός. Αυτό είναι το πραγματικό όφελος», τονίζει και εξηγεί τη στρατηγική κατά της ακρίβειας.
Καταγγελίες στην πλατφόρμα
«Η κυβέρνηση, θέλοντας να περιορίσει την εξαπάτηση των πολιτών, προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας καταγγελιών για παραβάσεις στο εμπόριο που έχει τεθεί ήδη σε ισχύ. Οι καταγγελίες θα μπορούν να γίνονται από τους ίδιους τους καταναλωτές στο kataggelies.mindev.gov.gr είτε επώνυμα είτε ανώνυμα. Επιπλέον, έχει γίνει ειδική πρόβλεψη για καταγγελίες κρουσμάτων πλασματικών εκπτώσεων αλλά και για βεβαίωση προστίμων που θα φτάνουν το 4% του συνολικού τζίρου της εκάστοτε επιχείρησης που παρανομεί». Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, βέβαια, ανταπαντά ότι τέτοιου είδους μέτρα αποδεικνύουν ακριβώς την αδυναμία των αρμόδιων φορέων να ελέγξουν ουσιαστικά την κατάσταση και να καταπολεμήσουν την αισχροκέρδεια.
Νέα μέτρα στήριξης για ευάλωτους στο τραπέζι
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση ετοιμάζει νέα μέτρα στήριξης για ευάλωτα νοικοκυριά. Σύμφωνα με πληροφορίες της τηλεόρασης OPEN, βασική προτεραιότητα θα είναι και πάλι η στήριξη των νοικοκυριών από την ενεργειακή ακρίβεια, καθώς το ράλι στις τιμές ενέργειας συνεχίζεται και δεν υπάρχει καμία ορατότητα για επιβράδυνση των τιμών. Βεβαίως, πάντα και με γνώμονα τις αντοχές των κρατικών ταμείων, καθώς και την πορεία της κρίσης και των τιμών.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι το μέτρο το οποίο συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες προς υλοποίηση είναι ένα έκτακτο δώρο Πάσχα, μία νέα επιταγή ακρίβειας η οποία θα δοθεί πριν τις ημέρες του Πάσχα. Σειρά παίρνουν τα αναδρομικά των συνταξιούχων, είναι ένα δύσκολο μέτρο να υλοποιηθεί καθώς έχει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος. Παράλληλα στο τραπέζι υπάρχουν και μέτρα στο μέτωπο της φορολογίας ως αντιστάθμισμα για την αύξηση των εισφορών.
