10χρονος με οξεία μυοκαρδίτιδα – Βόλος: Θλίψη για τον μικρό Κωνσταντίνο

Σοκ έχει προκαλέσει στον Βόλο ο θάνατος ενός 10χρονου παιδιού.

Σύμφωνα με όσα καταγράφει το TheNewspaper.gr, ο άτυχος Κωνσταντίνος που φοιτούσε στο 1ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αγριάς, κατέληξε στο Νοσοκομείο Βόλου, όπου διακομίστηκε την περασμένη Παρασκευή με οξεία μυοκαρδίτιδα.

Οι γιατροί της Παιδιατρικής κλινικής του Αχιλλοπουλείου έδωσαν μάχη για να τον κρατήσουν στη ζωή, αλλά δεν τα κατάφεραν.

Ο μικρός μαθητής ζούσε με την οικογένειά του στον Κισσό Πηλίου και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με υψηλό πυρετό. Δεν πέρασαν 24 ώρες και το παιδί κατέληξε.

Τι είναι η μυοκαρδίτιδα;

Η μυοκαρδίτιδα είναι η φλεγμονή του μυοκαρδίου που προκαλείται από μια μεγάλη ποικιλία φλεγμονωδών και μη φλεγμονωδών καταστάσεων. Μπορεί να είναι οξεία, υποξεία ή χρόνια και να επηρεάσει ολόκληρη την καρδιά ή μέρος αυτής. Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να είναι ήπιας μορφής και αυτοϊάσιμη ή σοβαρής μορφής και να δημιουργήσει σοβαρή καρδιακή δυσλειτουργία, απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες, καρδιογενές σοκ ή και θάνατο.

Ως φλεγμονώδης μυοκαρδιοπάθεια ορίζεται η μυοκαρδίτιδα που συνοδεύεται από καρδιακή δυσλειτουργία. Η σοβαρή σφαιρική μυοκαρδίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια ή να επιπλέξει άλλες μυοκαρδιοπάθειες.

Ποια είναι τα συνήθη αίτια της μυοκαρδίτιδας;

Tα αίτια της μυοκαρδίτιδας είναι:

Ιοί (ιός Coxsackie B, αδενοϊός, παρβοϊός Β12, Ebstein Barr, κυτταρομεγαλοϊός, ερπητοϊος, ιός γρίπης, κλπ.)

Βακτηριακές λοιμώξεις

Καρδιοτοξίνες (αλκοόλ, κοκαΐνη, ανθρακυκλίνες κλπ.)

Αυτοάνοσα αίτια

Υπερευαισθησία σε φάρμακα (όπως αντιβιοτικά, διουρητικά, μεθυλντόπα, λίθιο κλπ.)

Υπερευαισθησία σε δήγμα φιδιών και νυγμούς εντόμων

Ακτινοβολίες

Η μυοκαρδίτιδα εμφανίζεται σπανίως μετά από εμβολιασμό με SARS-CoV-2 mRNA εμβόλια (Pfizer ή Moderna), κυρίως σε άρρενες εφήβους και νέους ενήλικες

Πόσο συχνά εμφανίζεται η μυοκαρδίτιδα;

Η μυοκαρδίτιδα είναι σπάνια στα παιδιά με ετήσια επίπτωση 1-2 περιστατικά /100.000. Ωστόσο η συχνότητά της στα παιδιά πολλές φορές υποεκτιμάται μιας και πολλά παιδιά παρουσιάζουν ήπια εκδήλωση. Η συχνότητα της μυοκαρδίτιδας σε βιοψίες βρεφών και παιδιών με εκδήλωση αιφνιδίου θανάτου υπολογίζεται στο 10-20%.

Στους άνδρες η ετήσια επίπτωση υπολογίζεται σε 6 περιστατικά /100.000 και στις γυναίκες σε 4,4 /100.000.

Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας;

Η μυοκαρδίτιδα εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και σημείων από την υποκλινική μορφή έως το καρδιογενές σοκ, τις αρρυθμίες και τον αιφνίδιο θάνατο.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας είναι:

Πυρετός (>38°C στην οξεία φάση της νόσου ή τις επόμενες 30 ημέρες). Επειδή τα συνηθέστερα αίτια στα παιδιά είναι ιογενή, συνήθως προηγείται πυρετός, ρίγος και μυαλγίες αρκετές μέρες πριν την εμφάνιση καρδιακής δυσλειτουργίας.

Συμπτώματα από το γαστρεντερικό (ανορεξία, κοιλιακό πόνο και ναυτία)

Κόπωση

Πονοκέφαλος

Συμπτώματα από το αναπνευστικό που οδηγούν σε εσφαλμένη αρχική διάγνωση

Η καρδιακή δυσλειτουργία και η καρδιακή ανεπάρκεια περιλαμβάνουν πολλές φορές τα ακόλουθα συμπτώματα:

εύκολη κόπωση
πρωτοεμφανιζόμενη δύσπνοια (έως πριν από 3μήνες) ή επιδείνωση δύσπνοιας στην ηρεμία ή άσκηση, την ταχύπνοια
επίμονη ταχυκαρδία
συγκοπή
οξύ πόνο στο στήθος
καρδιογενές σοκ
αιφνίδιο θάνατο: στις περιπτώσεις αιφνιδίου θανάτου μπορεί να υποκρύπτονται κακοήθεις κοιλιακές αρρυθμίες

Τι είναι η οξεία μυοκαρδίτιδα;

Οξεία καλείται η μυοκαρδίτιδα με συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας που εμφανίζονται τους τελευταίους 3μήνες. Οι ασθενείς με οξεία μυοκαρδίτιδα έχουν φυσιολογικές ή αυξημένες διαστάσεις αριστεράς κοιλίας.

Τι είναι η υποξεία / χρόνια μυοκαρδίτιδα;

Οι ασθενείς με υποξεία/χρόνια μυοκαρδίτιδα παρουσιάζουν ασαφή έναρξη της νόσου, τουλάχιστον προ 3μήνουμε συμπτώματα καρδιακής δυσλειτουργίας.

Τι είναι η κεραυνοβόλος μυοκαρδίτιδα;

Κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν κεραυνοβόλο μυοκαρδίτιδα με οξεία εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας με σοβαρή αιμοδυναμική κατάρρευση συνήθως σε διάστημα 2 εβδομάδων από προηγούμενη ίωση. Κακοήθεις αρρυθμίες στις περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται συχνά. Οι ασθενείς με κεραυνοβόλο μυοκαρδίτιδα έχουν συνήθως φυσιολογικές διαστάσεις αριστεράς κοιλίας.

Σε πολλές περιπτώσεις η πορεία της νόσου είναι τόσο απότομη που είναι δύσκολο να τεθεί η διάγνωση και να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία πριν εξελιχθεί σε καρδιογενές σοκ και θάνατο. Οι ασθενείς με κεραυνοβόλο μυοκαρδίτιδα που επιβιώνουν από την αρχική προσβολή έχουν συχνά θεαματική βελτίωση της καρδιακής τους λειτουργίας μέσα σε μικρό διάστημα μηνών.

Πότε θα πρέπει να αναζητήσει κάποιος ιατρική βοήθεια;
Αναζητήστε ιατρική βοήθεια εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα μυοκαρδίτιδας, ειδικά αν έχει προηγηθεί νόσηση από κορωνοϊό.

Πώς γίνεται η διάγνωση της μυοκαρδίτιδας;

Με την κλινική εξέταση και ιστορικό (πχ έκθεση σε τοξικούς παράγοντες ή ακτινοβολία, ιστορικό αυτοάνοσης νόσου, παλαιότερο ιστορικό μυοκαρδίτιδας)

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα

Το υπερηχογράφημα καρδιάς που είναι η βασική μέθοδος διάγνωσης καρδιακής δυσλειτουργίας σε υποπτευόμενη μυοκαρδίτιδα, ακόμα και στις υποκλινικές μορφές της. Τα ευρήματα μπορεί να περιλαμβάνουν διάταση της αριστεράς κοιλίας, αλλαγές στης γεωμετρία της και τμηματικές τοιχωματικές υποκινησίες. Συνήθως η υποκινησία της καρδιάς είναι σφαιρική, αλλά μπορεί και τμηματική. Το υπερηχογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει επίσης περικαρδίτιδα, σιωπηλούς θρόμβους και λειτουργική ανεπάρκεια της μιτροειδούς και τριγλώχινας βαλβίδας.

Την ακτινογραφία θώρακα (με περιορισμένη ωστόσο ευαισθησία στη διάγνωση καρδιομεγαλίας ή καρδιακής ανεπάρκειας)

Τις βιοχημικές εξετάσεις (αύξηση τροπονίνης, δείκτες φλεγμονής (CRP), περιφερική ιωσινοφιλία, νατριουρητικά πεπτίδια, ιολογικός και ανοσολογικός έλεγχος)

Τη μαγνητική τομογραφία καρδιάς που ανιχνεύει την παρουσία υπεραιμίας και οιδήματος, την παρουσία μυοκαρδιακής νέκρωσης και ουλής, τις αλλαγές στις διαστάσεις και γεωμετρία της καρδιάς, την τμηματική και σφαιρική υποκινησία τοιχωμάτων και την παρουσία περικαρδιακής συλλογής. Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς ενδείκνυται σε ασθενείς με υποπτευόμενη μυοκαρδίτιδα, με αυξημένα μυοκαρδιακά ένζυμα και κοιλιακή δυσλειτουργία χωρίς σαφές αίτιο όπως είναι η στεφανιαία νόσος. Η μαγνητική καρδιάς παρέχει επίσης επιπλέον αποδεικτικά στοιχεία μυοκαρδίτιδας όταν η ενδομυοκαρδιακή βιοψία δε διενεργείται . Η μαγνητική καρδιάς θεωρείται το κλινικό gold standard για τη μέτρηση των καρδιακών όγκων και του κλάσματος εξωθήσεως της αριστεράς κοιλίας.

Η ενδομυοκαρδιακή βιοψία είναι το gold standard στην επιβεβαίωση της κλινικής διάγνωσης της μυοκαρδίτιδας. Η ανάγκη διενέργειας μυοκαρδιακής βιοψίας θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την πιθανότητα το αποτέλεσμα της να αλλάξει την αντιμετώπιση. Η μυοκαρδιακή βιοψία ενδείκνυται σε ασθενείς με ανεξήγητη κεραυνοβόλο μυοκαρδίτιδα όπως και σε ανεξήγητη εμφάνιση οξείας καρδιακής ανεπάρκειας (2εβδομάδων έως 3μηνών) με διάταση της αριστεράς κοιλίας , σοβαρές κοιλιακές αρρυθμίες, διαταραχές κολποκοιλιακής αγωγής ή αποτυχία της φαρμακευτικής αντιμετώπισης μέσα στις 1-2 πρώτες εβδομάδες. Οι ασθενείς με υποξεία ή χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια στους οποίους τίθεται η διάγνωση της ιδοπαθούς διατατικής μυοκαρδιοπάθειας θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη αγωγή καρδιακής ανεπάρκειας. Στους ασθενείς αυτούς που ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή δεν απαιτείται μυοκαρδιακή βιοψία.

Η διάγνωση της μυοκαρδίτιδας απαιτεί επίσης τον αποκλεισμό συνυπάρχουσας σημαντικής στεφανιαίας νόσου με στεφανιογραφικό έλεγχο σε ασθενείς με εκδήλωση παρόμοια με αυτή ενός οξέος στεφανιαίου συνδρόμου. Καρδιακός καθετηριασμός μπορεί να απαιτηθεί σε ασθενείς με μυοκαρδίτιδα με επιδεινούμενη εικόνα παρά τη βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή.

Τη μυοκαρδίτιδα θα πρέπει να την υποπτευόμαστε σε ασθενείς με ή χωρίς καρδιακά συμπτώματα και σημεία που παρουσιάζουν αύξηση των καρδιακών βιοδεικτών, με αλλοιώσεις στο καρδιογράφημα ύποπτες μυοκαρδιακής βλάβης, διαταραχές στη συστολική λειτουργία της καρδιάς και αρρυθμίες, ειδικά όταν τα ευρήματα αυτά είναι νέα ή ανεξήγητα.

Η περικαρδίτιδα με συνοδό αύξηση καρδιακών ενζύμων συχνά υποδηλώνει μυοπερικαρδίτιδα.

Η κλινική υποψία θα πρέπει να είναι επίσης υψηλή σε ασθενείς με συμπτώματα και σημεία οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου, ιδίως σε ασθενείς χωρίς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο ή με φυσιολογικό στεφανιογραφικό έλεγχο.

Συμπερασματικά, αν και τα ιστολογικά ευρήματα της βιοψίας του μυοκαρδίου είναι το gold standard στο να θέσουν τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας, ασθενείς χαμηλού ρίσκου μπορεί να διαγνωστούν με «κλινικά ύποπτη μυοκαρδίτιδα» με βάση την κλινική τους εκδήλωση και έναν συνδυασμό μη επεμβατικών διαγνωστικών ευρημάτων, περιλαμβανομένων των τυπικών ευρημάτων της μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς.

Για να τεθεί η διάγνωση μιας «κλινικά ύποπτης μυοκαρδίτιδας» θα πρέπει ο ασθενής να παρουσιάζει τουλάχιστον ένα κλινικό σύμπτωμα και τουλάχιστον ένα διαγνωστικό κριτήριο στις ιατρικές εξετάσεις. Εάν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 2 διαγνωστικά κριτήρια στις ιατρικές εξετάσεις.

Ποια είναι η αντιμετώπιση των ασθενών με οξεία μυοκαρδίτιδα;

Ασθενείς που εμφανίζουν μυοκαρδίτιδα με σοβαρά επηρεασμένη καρδιακή λειτουργία , αρρυθμίες, ή καρδιογενές σοκ θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας, εξαιτίας του αυξημένου κινδύνου αρρυθμιών και αιμοδυναμικής κατάρρευσης. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να χρειάζονται ενδοφλέβια ινότροπη υποστήριξη, αντιμετώπιση των αρρυθμιών,  μηχανικό αερισμό ή και μηχανική υποστήριξη της καρδιάς.

Ασθενείς με ηπιότερα συμπτώματα αντιμετωπίζονται με υποστηρικτική φαρμακευτική αγωγή οξείας και χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας.

Εμφύτευση απινιδωτή μπορεί να είναι ευεργετική σε ασθενείς με επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες που δε βρίσκονται στην οξεία φάση της μυοκαρδίτιδας, που λαμβάνουν βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή και που έχουν προσδόκιμο επιβίωσης σε καλή λειτουργική κατάσταση πάνω από ένα χρόνο.

Χρήση προσωρινού βηματοδότη ενδύκνειται στην οξεία φάση της μυοκαρδίτιδας σε περίπτωση σοβαρής βραδυκαρδίας ή πλήρους κολποκοιλιακού αποκλεισμού. Αυτές οι διαταραχές αγωγιμότητας είναι συνήθως προσωρινές.