Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η σημερινή ημέρα για την ομαλή λειτουργία της αγοράς κόκκινων δανείων, καθώς αναμένεται να συνεδριάσει η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου για να αποφανθεί εάν οι εταιρείες διαχείρισης (servicers) νομιμοποιούνται να επισπεύδουν πλειστηριασμούς για δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί και πωληθεί σε funds. Με απόφαση που έλαβε το Δικαστήριο του Αρείου Πάγου στις 31 Οκτωβρίου, η υπόθεση παραπέμπεται στην πλήρη Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου που αποτελείται από 29 μέλη. Η απόφαση θα ληφθεί μετά από τη διάσκεψη και κατόπιν θα δημοσιευτεί. Η διαδικασία μέχρι την κοινοποίηση της απόφασης αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες, σύμφωνα με πηγές του κλάδου, οι οποίες πάντως αναφέρουν ότι στις κρίσιμες δικαστικές υποθέσεις ο νόμος προβλέπει τη δυνατότητα κοινοποίησης του διατακτικού νωρίτερα στα ενδιαφερόμενα μέρη.
Τι αφορά το ζήτημα
Το ζήτημα που προέκυψε αφορά την παράλληλη και συνδυαστική ισχύ δύο διαφορετικών νόμων για το ίδιο ζήτημα, του νόμου 3156 του 2003 και του νόμου 4356 του 2015. Το ερώτημα που τίθεται από τους οφειλέτες είναι κατά πόσο έχουν οι servicers τη δυνατότητα να προχωρούν οι ίδιοι σε πράξεις εκτέλεσης για λογαριασμό των funds (στα οποία ανήκουν οι απαιτήσεις), όταν η μεταβίβαση των δανειακών απαιτήσεων δεν έχει πραγματοποιηθεί με τον νόμο για τα “κόκκινα δάνεια” του 2015 (4354/2015), αλλά με τον νόμο για την τιτλοποίηση απαιτήσεων του 2003.
Θυμίζεται ότι μέχρι σήμερα, έχουν εκδοθεί τουλάχιστον 11 αποφάσεις εφετείων και πρωτοδικείων οι οποίες αναγνωρίζουν την ικανότητα των εταιρειών διαχείρισης να επισπεύδουν πλειστηριασμούς έναντι των τιτλοποιημένων δανείων. Αυτό που έχει βαρύνουσα σημασία, ωστόσο, είναι ότι ο Άρειος Πάγος έχει εκδώσει, επίσης, απόφαση με αναλυτικό σκεπτικό, που απορρίπτει αυτήν τη δυνατότητα των servicers, γεγονός που προκάλεσε ισχυρούς τριγμούς στον μηχανισμό των αναγκαστικών εκτελέσεων το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Αν και πρόκειται για νομοτεχνικό ζήτημα, ωστόσο, έλαβε πολιτικές διαστάσεις όταν ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας διάψευσε από το βήμα της Βουλής τον περασμένο Οκτώβριο τις προσδοκίες των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης για νομοθετική ρύθμιση που θα έλυνε άμεσα και οριστικά τη διγνωμία των δικαστηρίων. Κατόπιν τούτου, η απόφαση παραπέμφθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο – διαδικασία χρονοβόρα και επίφοβη για την κουλτούρα πληρωμών εκ μέρους των οφειλετών, την οποία όμως η κυβέρνηση έκρινε αναγκαία δεδομένης της σοβαρότητας του ζητήματος αλλά και των δύο αποφάσεων του Αρείου Πάγου που δικαίωναν τους οφειλέτες.
Το αιτιολογικό της παραπομπής στον Άρειο Πάγο
Σύμφωνα με την πολιτική απόφαση υπ’ αρίθ. 1873 του 2022, ο Άρειος Πάγος κρίνει ότι “πέραν του ότι δημιουργείται ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, είναι αναγκαίο για την ενότητα της νομολογίας να παραπεμφθεί η υπόθεση στην πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου (…) προκειμένου να κριθεί εάν κατά την παράλληλη και συνδυαστική εφαρμογή των ν. 4354/2015 και ν. 3156/2003 οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις του ν. 4354/2015 διαθέτουν την κατ’ εξαίρεση νομιμοποίηση του άρθρου 2 παρ. 4 του άρθρου αυτού,
έχοντας και τη δυνατότητα άσκησης διαδικαστικών εν γένει πράξεων, μόνον όταν η μεταβίβαση και η ανάθεση της διαχείρισης των απαιτήσεων στις εν λόγω εταιρείες πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις του ανωτέρω ν. 4354/2015 ή, αντιθέτως, διαθέτουν την ανωτέρω νομιμοποίηση ανεξάρτητα από το ειδικότερο νομικό πλαίσιο με βάση το οποίο συντελείται, εκάστοτε, η μεταβίβαση των υπό διαχείριση απαιτήσεων, δηλαδή όχι μόνον όταν η μεταβίβαση και η ανάθεση της διαχείρισης των απαιτήσεων αυτών στις εν λόγω εταιρείες πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4354/2015 αλλά και όταν η μεταβίβαση των απαιτήσεων και η αντίστοιχη ανάθεση της διαχείρισης γίνεται με βάση τις διατάξεις για την τιτλοποίηση των απαιτήσεων του ν. 3156/2003”.
Καθυστερήσεις στους πλειστηριασμούς
Η βασική επίπτωση στη λειτουργία της αγοράς κόκκινων δανείων είναι ότι παρατηρείται σημαντική αύξηση στον αριθμό των δανειοληπτών που ασκούν ανακοπή στη διαδικασία του πλειστηριασμού, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρέπεμψε το ζήτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο επέφερε καθυστερήσεις στη διαδικασία των πλειστηριασμών, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι δεν εκτελούνται κανονικά αφού εκδοθούν οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις.
Εκεί που παρατηρείται από τα δικαστήρια επιφυλακτικότητα και αναβολή της απόφασης μέχρις ότου αποφανθεί ο Άρειος Πάγος είναι στις περιπτώσεις της πρώτης κατοικίας για τις οποίες τα δικαστήρια, τόσο της Αθήνας όσο και της περιφέρειας, διστάζουν να αποφανθούν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η προεκλογική περίοδος που διανύουμε δεν ευνοεί τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, ενώ ούτως ή άλλως τα δικαστήρια παραμένουν κλειστά ορισμένες εβδομάδες πριν και μετά την ημερομηνία των εκλογών.
