Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Η πιο μεγάλη τέχνη είναι να ξέρεις να αποχωρείς την κατάλληλη στιγμή.
Φρήντριχ Νίτσε
” … Λοιπόν φίλες, φίλοι, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, θέλω να ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα… Το Μουσικό Κουτί δεν σταματάει τώρα αλλά στο τέλος της τρίτης σεζόν δηλαδή τον Ιούνιο… Το Μουσικό Κουτί δεν κόβεται απ’ την ΕΡΤ αλλά αντίθετα η ΕΡΤ προσπαθεί φιλότιμα να βρει τρόπο να συνεχιστεί… Η απόφασή μου για το τέλος της εκπομπής έχει παρθεί απ’ το περασμένο καλοκαίρι, γιατί απλούστατα αισθάνομαι, πως με την τρίτη σεζόν, ολοκληρώνεται αυτός ο, απίστευτα δημιουργικός (και εξαντλητικός), κύκλος και θέλω πάση θυσία να αποφύγω την ανακύκλωση… Τα τραγούδια ειναι καλό να τελειώνουν πριν τα βαρεθείς… Και το Μουσικό Κουτί ειναι το πιο μεγάλο και πιο ομαδικό τραγούδι που εχω γράψει μέχρι τώρα… Του αξίζει λοιπόν να κάνει φινάλε στην κορύφωσή του ”.
Με αυτά τα λόγια απάντησε ο καταξιωμένος καλλιτέχνης Νίκος Πορτοκάλογλου στις ‘φήμες’ πως σταματάει ή μάλλον πως ‘κόβεται’ η επιτυχημένη εκπομπή του με οσα κακόβουλα υπονοούμενα η ερωτήματα μπορεί να υποκρύπτει η είδηση. Στον χώρο του θεάματος και του αθλητισμού, αλλά και σε άλλες δραστηριότητες, ελάχιστοι είναι εκείνοι που έχουν την γνώση και την οξυδέρκεια να αντιληφθούν πως η δόξα και το χρήμα που συνήθως πάνε χέρι χέρι κάποια στιγμή, οταν ξεφύγουν απ’ τον έλεγχό τους, γιγαντώνονται και γίνονται ενα θηρίο που κατασπαράζει και τους ίδιους. Το θηρίο αυτό είναι το ίδιο το κοινό που τους αποθεώνει αλλά τους ‘σταυρώνει’, οταν εκείνοι εχουν πλέον ‘στεγνώσει’ και δεν μπορούν να τους προσφέρουν τις ίδιες συγκινήσεις.
Το χειροκρότημα
Τότε το κοινό αυτό σταματάει το χειροκρότημα και εγκαταλείπει. Ειναι μια φάση στην σταδιοδρομία ενός πρωταγωνιστή, ενός καλλιτέχνη, ενός ειδώλου, κάτι σαν ημερομηνία λήξης μιας δράσης οσο κι’ αν αυτή φαίνεται να αντέχει ακόμη. Χρειάζεται δύναμη να ανακόψει κάποιος μια δραστηριότητα που αποφέρει δόξα και χρήμα, μόνο και μόνο για να προστατέψει την αίγλη του απ’ την φθορά του χρόνου και την υστεροφημία του.
Τον περασμένο Αύγουστο η κορυφαία Αμερικανίδα τενίστρια Σερένα Γουίλιαμς, αποφάσισε να βάλει τέλος στην επαγγελματική της καριέρα για να αφοσιωθεί στην οικογένειά της, αφήνοντας ενα δυσαναπλήρωτο κενό στο άθλημα… Τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς μια άλλη, με εντυπωσιακή εξέλιξη τενίστρια απ’ την Αυστραλία, η μόλις 25 ετών Ashleigh Barty και Νο 1 της παγκόσμιας κατάταξης, ανακοίνωσε την απόφασή της να σταματήσει οριστικά το τένις αιφνιδιάζοντας τους λάτρεις του αθλήματος σ’ ολον τον κόσμο ‘προκειμένου να κυνηγήσει άλλα όνειρα’, καθώς νιώθει πως δεν έχει να δώσει τίποτα παραπάνω στο τένις.
Για… ψάρεμα
Εδω στην χώρα μας, ενας θρύλος του λαϊκού τραγουδιού που εξέφραζε τους καημούς της φτώχειας και της ξενιτιάς της προηγούμενης γενιάς, ο Στέλιος Καζαντζίδης, το καλοκαίρι του 1967 στο απόγειο της δόξας του σε ηλικία μόλις 35 ετών, σταμάτησε οριστικά το τραγούδι προκαλώντας απογοήτευση στους λάτρεις του είδους που περίμεναν πάντα με ανυπομονησία το επόμενο ‘σαρανταπεντάρι’ του, οπως έλεγαν τότε τα μικρά δισκάκια, λίγο μεγαλύτερα απ’ τα δικά μας CD.
Και σταμάτησε το τραγούδι για να γίνει… αγρότης και ψαράς! “Εχω σιχαθεί το τραγούδι”, έλεγε σε όσους τον παρότρυναν να ξαναρχίσει ηχογραφήσεις… “μ’ έχουν κάνει να αναζητάω την μοναξιά στα πέλαγα και τα χωράφια”. Μια μέρα ο Καζαντζίδης ψάρευε με καλάμι μ’ εναν φίλο του αλλά το ψάρι δεν τσίμπαγε. “Γιατί ρε Στέλιο δεν πας να δώσεις εστω μια συναυλία να βγάλεις 200 χιλιάρικα σε μια βραδιά;”, του πρότεινε ο φίλος του… “Δεν μου λες”, του απάντησε ο Στέλιος, “αυτά τα 200 χιλιάρικα θα κάνουν το ψάρι να τσιμπήσει; Γιατί αυτήν την στιγμή αυτό ειναι που θέλω πάνω απ’ ολα”.
«Δεν καταδέχομαι να συνεχίσω, αν δεν μπορώ να το κάνω καλά»
«Δεν καταδέχομαι να συνεχίσω, αν δεν μπορώ να το κάνω καλά», είπε η αγαπημένη Χαρούλα Αλεξίου όταν ανακοίνωσε την απόφασή της να σταματήσει οριστικά το τραγούδι. Είπα “μην είσαι τώρα νούμερο που βγαίνει και προσπαθεί να φτάσει τη νότα. Αφού δε μπορεί πια η φωνή σου να το βγάλει αυτό. Σεβάσου αυτό που έχεις κάνει μέχρι τώρα”, συμπλήρωσε, συγκλονίζοντας το επί δεκαετίες φανατικό κοινό της. Ένας άλλος καλλιτέχνης του κινηματογράφου της περασμένης κι’ αυτός γενιάς, που αγαπήθηκε και καθιερώθηκε ως το Παιδί του Λαου, γιατί ενσάρκωνε με τους ρόλους του χαρακτήρες χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων που εξελίσσονται εντυπωσιακά με μοναδικά προσόντα το ηθος την εργατικότητα το φιλότιμο και την εντιμότητά τους, προσόντα, που η ηθογραφία της εποχής ηθελε να ταυτίζονται μόνο μ’ αυτά τα κοινωνικά στρώματα.
Το ‘Παιδί του Λαού’
Ο Νίκος Ξανθόπουλος, το ‘Παιδί του Λαού’ που έφυγε πριν λίγες μέρες απ’ την ζωή, σταμάτησε κι’ αυτός την δράση του ως ηθοποιός γιατί ο ιδιος προφανώς αντιλήφθηκε πως επήλθε πλέον κορεσμός, αλλά και το κοινό του σιγά σιγά καταλάβαινε πως υπήρχε μια αναντιστοιχία ανάμεσα στα μηνύματα τα οποία ήθελε να περάσει ο καλλιτέχνης στους θεατές του με τα έργα του και την πραγματική ζωή. Ο ιδιος ο Ξανθόπουλος που ως Παιδί του Λαού συγκίνησε μεγάλες ανθρώπινες μάζες στην πραγματική του ζωή ηταν κι αυτός ένας σταρ με μεγάλες αμοιβές. Και σταμάτησε τον κινηματογράφο γιατι ο ορος με τον οποίο καθιερώθηκε ως “Παιδί του Λαού” σύντομα θα ηταν ασύμβατος με κάποια ηλικία του… είχε ομως κι άλλες επιλογές.
Σήμερα τα μηνύματα του Καζαντζίδη, του Ξανθόπουλου και χιλιάδων άλλων επώνυμων και ανώνυμων που δεν αφήνουν τον ‘μυθο’ που καλλιεργείται στο πρόσωπό τους να θεριέψει και να τους αφανίσει αλλά και οι… προτροπές των έντεχνων, δεν φαίνεται να συγκινούν πολλούς του θεάματος που κάποτε μας συγκίνησαν με το ταλέντο τους, τα μηνύματά τους, την φρεσκάδα τους… και που το μόνο θέαμα που προσφέρουν δεν είναι άλλο παρά η φθορά του χρόνου πάνω στους ίδιους. Κάποιοι όμως, όταν διαπιστώσουν αυτήν την απειλή για την επαγγελματική αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους παραιτούνται πριν αρχίσει η καθοδική πορεία την στιγμή ακριβώς της κορύφωσής της και συνεχίζουν σε παρεμφερή δράση… Τα ‘είδωλα’ δεν ανακυκλώνονται, δεν πέφτουν, αποχωρούν όρθια.
