Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Αν μπορούμε να βρούμε λεφτά για να σκοτώνουμε ανθρώπους, μπορούμε να βρούμε λεφτά για να βοηθούμε ανθρώπους.
Tony Benn
“Μπαμπά θα πεθάνουμε;”, ήταν η ερώτηση της εξάχρονης κόρης του Σερκάν Τάτογλου, ενα απ’ τα τέσσερα παιδιά του που κατάφεραν να σωθούν απ’ τον καταστροφικό σεισμό των τελευταίων ημερών σε Τουρκία και Συρία. Τι να απαντήσει κάποιος σε ένα αθώο προσωπάκι που κάνει μια υπαρξιακή ερώτηση; “Ναι αγάπη μου! Θα πεθάνουμε, αλλά οχι τώρα. Θα πεθάνουμε μετά απο πολλά πολλά, πάρα πολλά χρόνια! Θα γίνουμε γιαγιάδες, παππούδες… Όλοι οι άνθρωποι κάποτε πεθαίνουν, έρχονται άλλοι στον κόσμο πεθαίνουν κι αυτοί… Αυτό γίνεται και με τα ζώα, τα πουλιά, τα δένδρα, βουνά και τα ποτάμια. Χρειάζεται, για να έρχονται αλλοι ανθρωποι, αλλα ζώα στην ζωή να φυτρώνουν καινούρια δένδρα. Πάμε τώρα, θα σας πάρω και κουλούρι!”.
Κι εκείνα, “αγνοώντας” την τραγωδία που συντελείται, παίρνουν τα σκονισμένα ποδήλατά τους και κάνουν βόλτες ανάμεσα στον πόνο, στα συντρίμμια της φρίκης. Αυτά όμως δεν φοβούνται, δεν ανησυχούν για το αύριο, ζουν μόνο το παρόν της στιγμής. Οπως εκείνο το παιδάκι που θαμμένο πάνω απο εκατό ωρες κάτω απ’ τα συντρίμμια το πρώτο που ζήτησε απ’ τους διασώστες ηταν να του φέρουν… ενα παγωτό, χωρίς καμιά αγωνία στο πρόσωπό του για τον κίνδυνο της ζωής του που ακόμη δεν ειχε εκλείψει.
Προσαρμογή
Οπως μας εξηγεί η ψυχολόγος Σουέντα Ντεβετζί που συνεργάζεται με το Τουρκικό τμήμα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Doktors Worldwide, έχοντας δίπλα της τρία που ζωγραφίζουν ανέμελα, τα παιδιά δείχνουν να μην έχουν συνειδητοποιήσει τι έχει συμβεί. Τα παιδιά, προσαρμόζονται γρηγορότερα απ’ τους γονείς τους ή καλύτερα, τα παιδιά ξεπερνούν αυτό που για τους γονείς τους, για τους μεγάλους ειναι ενα ξαφνικό δράμα που θα καθορίσει απο δω και πέρα την ζωή τους, με την ίδια ευκολία που τελειώνει ενα παιχνίδι τους στο παρκάκι της γειτονιάς τους, πάνε για ύπνο κι’ αύριο ξημερώνει γι’ αυτά μια καινούργια μέρα… Μια ρεαλιστική, χωρίς υπεκφυγές, απάντηση στο εξάχρονο κοριτσάκι που ρωτάει τον μπαμπά του αν θα πεθάνουν, στην πραγματικότητα δεν αφήνει στο παιδί αυτό τον ίδιο φόβο, την ίδια αβεβαιότητα που προξενεί στους μεγάλους η βεβαιότητα του θανάτου.
Ενα παιδί, μπορεί εύκολα να ξεπεράσει την απώλεια αγαπημένων του προσώπων και φυσικά δεν θα έθετε ενα τέτοιο ερώτημα στον μπαμπά του αν δεν έβλεπε σορούς διάσπαρτες ανάμεσα στα ερείπια, ανθρώπους να κραυγάζουν από τον πόνο και την αγωνία. Αυτές οι εικόνες θα ξεθωριάσουν γρήγορα απ’ το μυαλό του, χωρίς να αφήσουν τραύματα. Θα στοιχειώνουν ομως αυτούς που διαχειρίζονται κάθε φορά το μέλλον τους, τις τύχες των λαών, ιδίως τις τύχες των νέων ανθρώπων αλλά και αυτών που δεν γεννήθηκαν ακόμη.
(Photo by Oğuzhan EDMAN, Unsplash)
Αθώο αίμα
Εδώ κι ενα χρόνο εκατοντάδες νέα παιδιά, Ρώσοι, Ουκρανοί, Σύριοι, χάνουν την ζωή τους χωρίς να ξέρουν για ποιο λόγο. Χάνουν την ζωή τους, για μια λωρίδα γης στην οποία θα μπορούσαν να κατοικήσουν αν το επιθυμούσαν παίρνοντας απλά μια visa ή μια άδεια παραμονής. Μπορεί ενας νέος να κατανοήσει πως αυτές οι θυσίες νέων ανθρώπων στην Ουκρανία γίνονται ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο;
Χρόνια εμείς εδώ στην χώρα μας, ζούμε υπό την απειλή του γείτονα, ακριβώς για μια λωρίδα γης ή θάλασσας, ή και τα δυο αυτά. Ιαχές πολέμου αιωρούνται συνεχώς πάνω από τα κεφάλια μας, της μάνας που μεγαλώνει τα αγόρια της, της γυναίκας που ερωτεύτηκε αυτόν που “σκίζει” τους αιθέρες απαντώντας στις παραβιάσεις, των νέων που σχεδιάζουν να κάνουν οικογένεια σε μία Ελλάδα που συνεχώς εξοπλίζεται, σαν να περιμένει τον Τούρκο να πατήσει τη σκανδάλη…
Κούφια υπόσχεση;
Ωστόσο, σε μια συναισθηματικά φορτισμένη συνάντηση με φόντο τα ερείπια του σεισμού, που είχε ο Νίκος Δένδιας με τον Τουρκο ομόλογό του, έγινε μια προφορική συμφωνία να γίνει μια νέα αρχή στις σχέσεις των δύο χωρών. Κάποιοι ελπίζουν, κάποιοι χαμογελούν ειρωνικά με τους “ονειροπαρμένους”. “Δεν πρέπει να περιμένουμε εναν σεισμό για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας” είπε ο μέχρι πρόσφατα ορκισμένος εχθρός, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Λόγια μεγάλα που ευχόμαστε να να καταγραφούν στην Ιστορία σαν την πιο σημαντική καμπή στις σχέσεις των δύο χωρών μας. Κι αυτό δεν πρέπει να είναι μια υπόσχεση παρμένη υπό το συναισθηματικό βάρος των ερειπίων… Πρέπει να είναι ορκος, να είναι σπονδή.
Κι αλήθεια, χρειάστηκε μια τόσο μεγάλη καταστροφή σε ανθρώπινες ζωές αλλά και σε υποδομές, για να πάρουμε το μήνυμα; Μηπως όσες διαφορές έχουν οι λαοί μεταξύ τους, ουτε η λογική, ουτε ο παραλογισμός του πολέμου μπορούν να λύσουν, τότε ειναι αναγκαία η παρέμβαση άλλων δυνάμεων για να λυθούν οριστικά; Και ο σεισμός στην Τουρκία και στην Συρία, ηταν τελικά μια τέτοια ιστορική αναγκαιότητα; Ένα σχέδιο της μοίρας όπως έσπευσε να δηλώσει ο “παγωμένος” Ερντογάν;
Κανείς δεν θα πάρει απάντηση. Όμως, ας είμαστε αισιόδοξοι κι ας ελπίσουμε, αν είναι ετσι, πως όσοι ξεψύχησαν κάτω από τα ερείπια, θα γίνουν η αφορμή για καλύτερες μέρες… Ίσως ο ανείπωτος αυτός πόνος αποτελέσει το θεμέλιο για μια νέα σελίδα στην Ιστορία.
